Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng và tài nguyên thiên nhiên dần cạn kiệt, thiết kế công trình bền vững và sử dụng năng lượng hiệu quả trở thành nhu cầu cấp thiết đối với mọi quốc gia, trong đó có Việt Nam. Từ việc giảm thiểu lượng khí thải carbon đến việc sử dụng tài nguyên một cách hiệu quả, Việt Nam đang từng bước tiến gần hơn đến mục tiêu Net Zero – đạt mức phát thải ròng bằng 0.
Net Zero là gì ?
Kiến trúc Net-Zero, còn được gọi là kiến trúc không phát thải ròng, là một xu hướng thiết kế nhắm đến việc giảm thiểu và loại bỏ hoàn toàn lượng khí thải carbon trong quá trình xây dựng và vận hành công trình. Định nghĩa này bao gồm việc bù đắp lượng khí nhà kính phát sinh thông qua các biện pháp giảm thiểu và hấp thụ khí thải.
Ngành công nghiệp xây dựng chiếm khoảng 40% lượng khí thải carbon trên toàn cầu, trong đó 11% xuất phát từ sản xuất các vật liệu xây dựng như thép, xi măng và thủy tinh. Theo báo cáo Global Status Report for Buildings and Construction năm 2020, sau đại dịch Covid-19, lượng khí thải CO2 vẫn gia tăng, đạt mức cao nhất trong lịch sử vào năm 2020. Điều này diễn ra mặc dù đã có nhiều tiến bộ công nghệ trong việc sử dụng vật liệu tái chế và các vật liệu xanh.
Trong bối cảnh này, các chính phủ cần đưa ra các tiêu chuẩn cụ thể để giảm thiểu lượng khí thải carbon từ ngành xây dựng, nhằm bảo đảm môi trường “xanh” và bền vững cho tương lai. Tiêu chuẩn “Net-zero” xuất hiện như một giải pháp hiệu quả. Các công trình xây dựng Net-zero, dù hiện tại còn ít, nhưng với sự hỗ trợ của các công cụ, công nghệ và kiến thức từ các kiến trúc sư, đang dần trở thành xu hướng phổ biến.
Các nguyên tắc cơ bản của kiến trúc Net Zero
Để thiết kế những ngôi nhà bền vững, các kiến trúc sư cần tuân theo nhiều nguyên tắc và chiến lược khác nhau. Các yếu tố cần cân nhắc bao gồm:
Sử dụng kiến trúc khí hậu sinh học và các khái niệm thụ động: Đây là các phương pháp thiết kế dựa trên việc tận dụng điều kiện tự nhiên của môi trường xung quanh để giảm thiểu nhu cầu sử dụng năng lượng. Ví dụ như tối ưu hóa vị trí của cửa sổ để tối đa hóa ánh sáng tự nhiên và thông gió.
Cung cấp năng lượng tái tạo tại chỗ: Tận dụng các nguồn năng lượng tái tạo như mặt trời, gió và nước để cung cấp năng lượng cho tòa nhà. Việc lắp đặt tấm pin mặt trời hay tua-bin gió là những giải pháp phổ biến.
Sử dụng hiệu quả năng lượng của các thiết bị và hệ thống chiếu sáng: Lựa chọn các thiết bị tiết kiệm năng lượng và hệ thống chiếu sáng hiệu quả để giảm thiểu lượng điện tiêu thụ. Giếng trời là một trong những giải pháp chiếu sáng thế hệ mới, mang đến cho người dùng những lợi ích đáng kể.
Xem xét lượng carbon nhúng: Tính toán và giảm thiểu lượng carbon nhúng trong các vật liệu xây dựng. Điều này bao gồm việc lựa chọn các vật liệu có khả năng tái chế hoặc có lượng phát thải thấp trong quá trình sản xuất.
Sự cần thiết của thiết kế bền vững
Trái đất đang đối diện với những thách thức lớn từ việc mở rộng đô thị và sự phát triển nhanh chóng. Trong bối cảnh tài nguyên thiên nhiên ngày càng cạn kiệt và môi trường bị ô nhiễm nghiêm trọng, thiết kế bền vững trở thành yếu tố không thể thiếu để đảm bảo một tương lai xanh và sạch hơn.
Thiết kế bền vững không chỉ đơn thuần là việc tạo ra các công trình có hình thức đẹp mà còn là việc tích hợp chặt chẽ giữa hình thức, chức năng và môi trường xung quanh. Mỗi công trình xây dựng cần được xem xét kỹ lưỡng về cách nó tương tác với môi trường và cộng đồng. Điều này không chỉ giúp giảm tác động tiêu cực đến môi trường mà còn tạo ra các công trình có giá trị sử dụng lâu dài, góp phần vào sự phát triển bền vững của xã hội.
Một trong những lợi ích quan trọng của thiết kế bền vững là giảm thiểu sự nóng lên toàn cầu. Bằng cách áp dụng các giải pháp thiết kế thông minh, như sử dụng năng lượng tái tạo, tối ưu hóa ánh sáng và thông gió tự nhiên, các kiến trúc sư có thể giảm đáng kể lượng khí thải carbon từ các công trình. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm năng lượng mà còn cải thiện chất lượng không khí và sức khỏe cộng đồng.
Việc tái sử dụng và tái chế vật liệu xây dựng cũng đóng vai trò quan trọng trong thiết kế bền vững. Thay vì phá bỏ và xây dựng lại, các kiến trúc sư có thể cải tạo các công trình hiện có, sử dụng các vật liệu tái chế, giảm thiểu lượng rác thải xây dựng và tiết kiệm chi phí. Điều này không chỉ bảo vệ môi trường mà còn giúp tạo ra các không gian sống tiện nghi và hiệu quả hơn.
Hơn nữa, thiết kế bền vững cũng đòi hỏi sự tôn trọng và hòa hợp với cảnh quan địa phương và văn hóa bản địa. Sử dụng nhân công và vật liệu địa phương không chỉ giảm tác động môi trường mà còn tạo ra các công trình có giá trị văn hóa và xã hội, gắn kết cộng đồng.
Tóm lại, thiết kế bền vững là một yếu tố cốt lõi để hướng đến mục tiêu Net Zero, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và đảm bảo sự phát triển bền vững cho các thế hệ tương lai. Các kiến trúc sư và nhà thiết kế cần phải nhận thức sâu sắc và hành động quyết liệt để thúc đẩy thiết kế bền vững trong mọi dự án xây dựng.
Ba thành phần của thiết kế bền vững là gì?
Thiết kế bền vững là một cách tiếp cận toàn diện nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường thông qua ba thành phần cốt lõi: giảm thiểu, tái sử dụng và tái chế.
Giảm thiểu: Thiết kế bền vững tập trung vào việc giảm thiểu lượng tiêu thụ vật liệu và năng lượng ngay từ giai đoạn thiết kế. Việc sử dụng các vật liệu có hiệu suất cao, tiết kiệm năng lượng và có tuổi thọ dài giúp giảm nhu cầu sản xuất mới và giảm lượng khí thải CO2. Bằng cách này, không chỉ giảm tác động môi trường mà còn tạo ra sản phẩm với chi phí vận hành thấp hơn. Các giải pháp giảm thiểu bao gồm thiết kế nhỏ gọn, tối ưu hóa cấu trúc và sử dụng công nghệ tiên tiến để tăng hiệu suất.
Tái sử dụng: Một trong những nguyên lý quan trọng của thiết kế bền vững là khả năng tái sử dụng sản phẩm hoặc vật liệu sau khi hoàn thành vòng đời ban đầu của chúng. Sản phẩm được thiết kế với khả năng dễ dàng tháo rời và tái sử dụng vào mục đích khác, giúp kéo dài tuổi thọ của vật liệu và giảm nhu cầu tiêu thụ tài nguyên mới. Ví dụ, việc tái sử dụng các bộ phận trong ngành xây dựng hoặc điện tử có thể giảm thiểu đáng kể lượng chất thải rắn và khí thải.
Tái chế: Khi một sản phẩm hoặc vật liệu không thể tái sử dụng, tái chế là giải pháp quan trọng để biến chúng thành nguyên liệu mới cho sản xuất. ác vật liệu tái chế như kim loại, nhựa và giấy có thể được sử dụng để sản xuất các sản phẩm mới, giúp tiết kiệm năng lượng và giảm lượng khí thải carbon. Hơn nữa, việc sử dụng vật liệu phân hủy sinh học trong thiết kế sản phẩm có thể giúp giảm thiểu tác động đến môi trường khi chúng hoàn toàn phân hủy.
Tính bền vững liệu có đủ không?
Tính bền vững là cần thiết, nhưng trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, điều này chưa đủ. Tính bền vững thường chỉ đề cập đến việc duy trì hiện trạng, trong khi chúng ta cần nhiều hơn thế để đối phó với các thách thức môi trường hiện nay.
Chúng ta phải ngừng sản xuất các sản phẩm gây hại lớn cho hành tinh và chuyển sang tạo ra những sản phẩm có thể tồn tại lâu dài, dễ dàng sửa chữa và nâng cấp. Thiết kế cần lấy cảm hứng từ tự nhiên, nơi chất thải trở thành tài nguyên quý giá. Ví dụ, vỏ cam tự nhiên phân hủy và trở thành phân bón, hoàn toàn không gây hại cho môi trường. Tương tự, sản phẩm của chúng ta cũng cần được thiết kế để sau khi sử dụng, chúng có thể trở thành nguồn tài nguyên mới cho tự nhiên và con người.
Net Zero Solutions – Cam kết với mục tiêu Net Zero
Net Zero Solutions là một doanh nghiệp tiên phong trong việc cung cấp các giải pháp thông minh nhằm đạt được mục tiêu Net Zero. Không chỉ dừng lại ở việc cung cấp sản phẩm, công ty còn là động lực thúc đẩy sự chuyển đổi xanh trong cộng đồng. Net Zero Solutions tập trung phát triển các hệ thống quản lý năng lượng thông minh và áp dụng công nghệ tiên tiến để giảm thiểu lượng khí thải carbon.
Mang trên mình sứ mệnh cao cả “Smart Solutions, Zero Emission,” công ty thể hiện cam kết mạnh mẽ trong việc cung cấp các giải pháp tiết kiệm năng lượng, giảm thiểu carbon hiệu quả và bảo vệ môi trường. Cam kết của Net Zero Solutions nằm ở việc phát triển công nghệ và sản phẩm, đồng thời xây dựng một cộng đồng lớn mạnh, nơi mà kiến thức và ý tưởng mới được đón nhận và lan tỏa.
Như vậy, việc hướng tới Net Zero không chỉ là một mục tiêu mà còn là một hành trình đòi hỏi sự hợp tác, đổi mới và cam kết từ tất cả các bên liên quan. Các doanh nghiệp đang chứng minh rằng, bằng cách kết hợp kiến thức khoa học, công nghệ tiên tiến và tầm nhìn bền vững, chúng ta có thể tạo nên những bước tiến vững chắc hướng tới một tương lai không phát thải.
