Trên nói, dưới im lặng và làm

Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Thế Thảo nói: “Cần coi trọng và sớm triển khai giải pháp giảm mật độ đi lại trong nội thành bằng cách phải giãn khoảng cách các trường học, bệnh viện, chợ… ra bên ngoài để giảm ùn tắc. TP sẽ nỗ lực giãn một triệu dân lùi ra phía ngoài để giảm mật độ đậm đặc như hiện nay”.

Tại hội nghị an toàn giao thông ngày 27/12/2008, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải nói: “Yêu cầu các địa phương đẩy mạnh phát triển vận tải hành khách công cộng, quy hoạch giao thông, di dời các trường đại học, bệnh viện trong nội ô và xã hội hoá xây dựng cơ sở hạ tầng để sớm tăng thêm đất cho giao thông”.

Trả lời phỏng vấn báo Hà Nội Mới số Tết Kỷ Sửu 2009, Bí thư Thành uỷ Hà Nội Phạm Quang Nghị nói: “Chúng ta cũng phải rà soát lại để tránh vấp phải những vấn nạn trong vấn đề kinh doanh bất động sản, xây cất quá nhiều căn hộ, trung tâm thương mại, văn phòng cho thuê… để rồi không bán được”.

Vụ trung tâm thương mại tại Lý Thường Kiệt, mặc dù lãnh đạo TP kịp thời quyết định “hợp lòng dân”, khi chuyển về 41 Hai Bà Trưng nhưng gây nhiều xáo động dây chuyền. Thật tốn kém và bị động. Cuối cùng vẫn là tăng khối lượng cao ốc trong đô thị cũ.

Còn có thể kể ra hàng loạt thí dụ cao ốc nội thành khác xáo trộn đời sống. Dễ thấy nhất là trung tâm thương mại Ô Chợ Dừa. Những ý kiến chỉ đạo trên là những vấn đề lớn phải thực hiện, không phải một lúc làm được ngay, “Tham mưu trưởng” các ngành phải có kế hoạch lộ trình cụ thể, cần thiết phải thông qua HĐND TP, có trường hợp phải trình Chính phủ.

Thế nhưng những gì đang diễn ra có phần ngược lại. Hàng loạt các cao ốc mọc lên khắp TP, cứ có khoảng đất nào trống là “dúi” ngay cao tầng. Hồi đầu năm 2008 dư luận đã dẹp yên vụ Tập đoàn Điện lực xây toà nhà dài 105m, cao 54m trên đường Đinh Tiên Hoàng nuốt chửng Hồ Gươm. Gần đây rộ lên vụ phá khu mộ những tử nạn và liệt sĩ đêm 19/12/1946, xoá bỏ chợ tạm để xây dựng trung tâm thương mại, rồi vụ xây cao ốc làm văn phòng, khách sạn sau rạp xiếc, lấn vào đất công viên Thống Nhất. Người Hà Nội còn nhớ những năm 1960 đào hồ lấy đất đắp nền làm công viên, lúc đó ranh giới là khu Vân Hồ hiện nay, nhưng không giải phóng mặt bằng được đành phải thu hẹp lại. Nay người ta cứ lấn dần, xây hàng loạt văn phòng, kể cả văn phòng cho nước ngoài thuê (trên đường Nguyễn Đình Chiểu).

Trên báo Hà Nội Mới ngày 26/12/2008, trả lời phỏng vấn, Phó chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam – TS Phạm Sỹ Liêm nói: “Muốn bảo đảm sự tôn nghiêm của một cơ quan hay một công trình nào đó thì xung quanh không thể có cao ốc chọc trời. Mặt khác, còn phải cân nhắc về hạ tầng kỹ thuật xem có đáp ứng được hoạt động khi đưa công trình vào khai thác. Có trung tâm thương mại đang được xây dựng ở đầu mối giao thông cả nội đô lẫn đường sắt Bắc Nam là không phù hợp. Câu chuyện thời sự hiện nay là chuyển các chợ thành trung tâm thương mại cũng cần cân nhắc, không phải bất cứ nơi nào là chợ cũng phù hợp với trung tâm thương mại, siêu thị. Hiện tại chợ vẫn giữ vị trí quan trọng. Xoá chợ để biến thành siêu thị, chắc chắn chợ cóc sẽ mọc lên, do nhu cầu mua bán vẫn còn”.

Nghiêm trọng hơn, người ta còn “dúi” cao tầng vào vùng đất phụ cận Hồ Gươm như phố Tràng Tiền, toà soạn báo Nhân dân, ngạo nghễ nhất là ngôi nhà cao 11 tầng ở phố Lý Đạo Thành theo dư luận là có lấn chiếm đất xung quanh, các tầng trên có đoạn nhô ra tới 1,6m để làm phòng ở, có lẽ vì chủ nhà là một vị quan chức chính quyền quận, nên mặc dù đại diện Mặt trận Tổ quốc phường đã nhiều lần gặp đội Thanh tra xây dựng quận nhưng chỉ được trả lời: “Sẽ tiếp tục kiểm tra, cứ làm đơn tiếp đi”. Dư luận đã lên án nhà siêu mỏng, còn loại nhà này thì gọi là siêu gì? vì mặt bằng chỉ vẻn vẹn 101m2!

Người viết bài này từng viết rất nhiều trên các báo chí (cũng như nhiều kiến trúc sư khác) về nạn “dúi” cao ốc hiện nay, không có một nghiên cứu tổng thể, một đô thị vững chắc, quan điểm ấy đã được báo An ninh Thủ đô đánh giá cao và được tặng thưởng giải cao. Một cựu quan chức TP cho biết: Những công trình này manh nha từ lâu rồi, họ “chạy” khắp nơi, khắp chốn. Ý kiến các nhà lãnh đạo cao nhất chưa biết sẽ giải quyết thế nào, chỉ thấy cao ốc nội thành mọc lên từng ngày. Đưa tất cả ra các khu đô thị mới là giải pháp hợp lý nhất, khoa học nhất cho TP quá tải như hiện nay.

Có lẽ phải có một hội thảo khoa học về nhà cao tầng nội thành Hà Nội. Các “tham mưu trưởng” nghĩ sao? Không thể để chỉ thị của lãnh đạo cứ tan bay theo gió!