Thực hiện di dân, tái định cư công trình Thủy điện Sơn La đảm bảo công bằng, dân chủ, công khai

Đó là đánh giá chung của các đại biểu tại cuộc họp do Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức, tại Hà Nội, ngày 17/3, nhằm đánh giá kết quả công tác giám sát và đóng góp ý kiến vào dự thảo Báo cáo kết quả giám sát việc thực hiện di dân, tái định cư (TĐC) công trình Thủy điện Sơn La. Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của QH Ksor Phước, các thành viên trong đoàn giám sát cùng đại diện các Ban, ngành của TƯ và UBND tỉnh Sơn La, Lai Châu tham dự cuộc họp.

Thực hiện chương trình giám sát năm 2009, Ủy ban Thường vụ QH đã thành lập đoàn giám sát với 13 thành viên tiến hành giám sát việc thực hiện di dân, TĐC công trình Thủy điện Sơn La. Mục đích của việc giám sát là đánh giá tình hình thực hiện di dân, TĐC công trình Thủy điện Sơn La với các nội dung: công tác lãnh đạo, chỉ đạo, vận động quần chúng; sự phối hợp giữa các cấp, ngành và công tác quản lý, cấp phát các nguồn vốn phục vụ cho TĐC; những kết quả đạt được; tồn tại yếu kém, khó khăn vướng mắc; xác định nguyên nhân, trách nhiệm của các cấp, ngành, địa phương, trên cơ sở đó kiến những giải pháp để tiếp tục thực hiện đạt hiệu quả cao về di dân, TĐC công trình Thủy điện Sơn La. Trong tháng 2/2009, đoàn giám sát đã trực tiếp nghe đại diện Ban Chỉ đạo Nhà nước về di dân, TĐC công trình Thủy điện Sơn La, lãnh đạo các Bộ ngành báo cáo về tiến độ và kết quả thực hiện trách nhiệm được giao đồng thời cũng đến khảo sát tại 10 điểm TĐC, làm việc với lãnh đạo Đảng, chính quyền một số địa phương, đến thực địa công trình thi công Nhà máy thủy điện Sơn La.

Theo dự thảo Báo cáo kết quả giám sát được đưa ra lấy ý kiến, các đại biểu đều nhất trí đánh giá: Thực hiện Nghị quyết của QH, Chính phủ, các Bộ, ngành liên quan đã xây dựng và ban hành đồng bộ hệ thống các văn bản về cơ chế, chính sách thực hiện dự án; thường xuyên điều chỉnh, bổ sung cơ chế, chính sách cho phù hợp với thực tế của từng địa phương. Nhiều văn bản triển khai thực hiện, huy động cả hệ thống chính trị thực hiện chủ trương, chính sách di dân, TĐC Dự án thủy điện Sơn La, tôn trọng và tiếp thu ý kiến của nhân dân, đảm bảo công bằng, dân chủ, công khai. Công tác chuẩn bị triển khai di dân, tái định cư (TĐC) công trình Thủy điện Sơn La được chuẩn bị thận trọng, đồng bộ, chu đáo từ khâu điều tra, khảo sát, tổ chức thực hiện … qua đó rút ra nhiều bài học kinh nghiệm, tránh được nhiều sai sót, thiệt hại cho nhân dân và Nhà nước khi thực hiện TĐC diện rộng. Chính sách bồi thường, hỗ trợ và TĐC của Dự án ngày càng hoàn thiện theo hướng tăng quyền chủ động cho các địa phương, phù hợp hơn với nguyện vọng của người dân, đảm bảo cuộc sống tại nơi ở mới tốt nơi nơi cũ. Việc chăm lo và ổn định đời sống cho các hộ TĐC là công việc thường xuyên và luôn được các địa phương quan tâm. Cơ sở hạ tầng cơ bản được hoàn thiện, đáp ứng nhu cầu cuộc sống tối thiểu; nếp sống văn hóa các dân tộc bản địa được duy trì và phát huy; hệ thống chính trị, công tác đoàn thể ở các điểm, khu TĐC được kiện toàn và đi vào hoạt động…

Bên cạnh những kết quả đạt được, Dự án cũng còn một số tồn tại cần khắc phục: Việc điều chỉnh, bổ sung quy hoạch tổng thể, các chính sách, nhất là cơ chế đặc thù trong thu hồi đất, giao đất ở, đất sản xuất nông nghiệp về di dân, TĐC cũng như công tác lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch chi tiết các khu, điểm TĐC ở các địa phương còn rất chậm. Tiến độ thực hiện Dự án chậm so với quy hoạch và kế hoạch hàng năm đã và sẽ gây áp lực cho thời gian còn lại, ảnh hưởng đến chất lượng TĐC và đời sống nhân dân sau TĐC. Thực hiện di dân TĐC còn nặng về đầu tư cơ sở hạ tầng, công tác thu hồi đất, giao đât, tổ chức lại sản xuất cho nhân dân ở nhiều nơi chưa quan tâm đúng mức. Việc bố trí đất và tổ chức sản xuất lại cho đồng bào tại nơi ở mới và công tác dịch chuyển cơ cấu sản xuất các địa phương còn rất lúng túng.

Tại cuộc họp, hầu hết các đại biểu đều nhất trí với dự thảo báo cáo; nội dung báo cáo đã chuẩn bị kỹ lưỡng, đánh giá đầy đủ và khách quan công tác giám sát và những công việc đã làm ở cơ sở; thể hiện tinh thần trách nhiệm của các Bộ, ngành, địa phương và đoàn giám sát. Có đại biểu góp ý nên tập trung sâu hơn vào nội dung giám sát, lược bỏ bớt phần trình bày, diễn giải, các con số cũng cần được chốt lại để báo cáo ngắn gọn, cô đọng hơn, tránh lặp đi lặp lại. Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Ksor Phước lưu ý Ban soạn thảo xem xét lại các số liệu nêu trong báo cáo cho trùng khớp, hợp lý. Các đại biểu cũng nêu ý kiến cần nói rõ yêu cầu, kế hoạch của từng nội dung công việc, so sánh, đánh giá với kết quả đã làm được, qua đó thể hiện rõ vai trò của giám sát. Đại diện Tập đoàn Điện lực Việt Nam kiến nghị Chính phủ cần xác định rõ chính sách đầu tư cho TĐC và chính sách tái thiết đô thị để tháo gỡ những vướng mắc trong chỉ đạo, thực hiện ở các địa phương./.