Hầm đường bộ Hải Vân sau 4 năm nhìn lại

Qua 4 năm (từ tháng 5/2005) vận hành, khai thác, sử dụng, Hầm đường bộ Hải Vân đã mang lại những hiệu quả to lớn, góp phần phát triển kinh tế, văn hóa- xã hội của miền Trung và đất nước. Một điều quan trọng nữa mà không thể tính hết đó là việc góp phần giảm thiểu tai nạn giao thông khi các phương tiện rất ít tham gia lưu thông trên hệ thống đường đèo Hải Vân. Và khi mùa mưa bão đến, việc sụt đất đá gây ách tắc giao thông trên “Thiên hạ đệ nhất hùng quan”- Đèo Hải Vân đã được chấm dứt. Riêng thu phí giao thông qua hầm của trạm phía Bắc và Nam đường hầm đã đạt gần 200 tỷ đồng…

Theo thiết kế, hầm có sức lưu thông 15.000 lượt xe/ngày đêm. Sau hơn 4 năm vận hành (tính đến thời điểm tháng 6/2009) đã có trên 5,3 triệu lượt ô-tô các loại lưu thông qua hầm, trung bình một ngày, đêm hầm có khoảng 5.000 xe lưu thông. Tuy nhiên, từ giữa năm 2008 đến nay, lượng ô-tô lưu thông qua hầm giảm hẳn. Trung bình một ngày, đêm chỉ có khoảng từ 3.400- 3.800 xe lưu thông qua lại. Riêng 6 tháng đầu năm 2009, có trên 710.000 lượt xe lưu thông qua hầm, so với cùng kỳ năm 2008 giảm tới 18%. Nguyên nhân chính là do tác động từ nền kinh tế thế giới suy thoái, và Việt Nam không trách khỏi tình trạng chung này. Điều này cho thấy, công xuất lưu thông của phương tiện giao thông qua hầm mới chỉ đạt dưới 40% so với thiết kế. Thế nhưng, số lượng xe vi phạm các quy định về an toàn giao thông đường bộ khi qua hầm thì ngược lại. Qua hơn 4 năm hoạt động đã có tới 13.147 lượt xe vi phạm các quy định về việc chấp hành Luật Giao thông đường bộ khi qua đường hầm. Điều đáng báo động là số lượng xe vi phạm cứ tăng dần theo từng năm: năm 2005 có 1.121 xe vi phạm; năm 2006 có 1.407 xe vi phạm, nhưng đến năm 2007 đã tăng lên hơn gấp đôi với 3.388 xe vi phạm; năm 2008, tiếp tục tăng tới 4.007 xe vi phạm. Nguy hiểm là có tới 20 vụ cháy ô-tô trong đường hầm; riêng 6 tháng đầu năm 2009 có 3 vụ cháy xe, 18 vụ tai nạn trong đường hầm. Nguyên nhân các xe vi phạm đều do chở quá tải, quá khổ, chạy không đúng tốc độ và khoảng cách, tránh vượt sai quy định trong đường hầm, đi không đúng làn đường, bật đèn chiếu sáng sai quy định…

Trong quá trình hoạt động của Hàm đường bộ Hải Vân vẫn tồn tại một số bất cập cho đến nay vẫn chưa có biện pháp giải quyết triệt để. Một số lỗi như xe chở quá tải, quá khổ… trước khi vào khu vực đường hầm, thẩm quyền xử lý thuộc các lực lượng chức năng như Cảnh sát giao thông, Thanh tra giao thông, nhưng đến nay cả hai trạm Cảnh sát giao thông ở hai đầu đường hầm (thành phố Đà Nẵng và Tỉnh Thừa thiên- Huế) đều chưa có thiết bị kiểm tra trọng tải ô-tô bằng máy, chưa có hệ thống hạ tải xe theo quy định. Về các vụ cháy xe trong đường hầm, có nhiều nguyên nhân như xe bị chập mạch điện, va chạm các thiết bị, vật dụng trên xe khi chạy qua hầm… Nhưng theo đánh giá khách quan, nguyên nhân chủ yếu là hầu hết các phương tiện đang lưu thông qua hầm đều không đạt về tiêu chuẩn khí thải, trong khi Hầm đường bộ Hải Vân được thiết kế và vận hành theo tiêu chuẩn Châu Âu về khí thải.

Để khắc phục và góp phần hạn chế số vụ tai nạn cũng như sự cố trong quá trình tham gia lưu thông trong Hầm đương bộ Hải Vân, Cty Quản lý vận hành và Khai thác Hầm đường bộ hải Vân (Hamadeco) đã ban hành các quy định về tốc độ chạy xe trong đường hầm, các hành vi nghiêm cấm khi xe qua đường hầm đối với lái xe, đối với hành khách trên xe… Cụ thể, không được chạy quá 70km/giờ và dưới 40km/giờ trong đường hầm; tất cả các hành vi vi phạm đều bị xử phạt. Ngay cả việc chạy xe không đúng khoảng cách 50m giữa 2 xe cũng sẽ bị xử phạt. Tất cả các xe bị phát hiện không đạt tiêu chuẩn về trọng tải, quy cách, khí thải đều không được phép chạy qua đường hầm. Những năm qua, lượng khói bụi trong đường hầm đã vượt quá quy định cho phép tới 13,24%. Cty đã nghiên cứu, cải tiến chế tạo thành công một xe đa chức năng xử lý khói bụi, phòng cháy chữa cháy trong trường hợp có cháy nổ xảy ra. Nhờ đó, lượng khói bụi trong đường hầm đã giảm tới 4-5%. Cty phấn đấu trong thời gian tới sẽ giảm thiểu tối đa về lượng khói bụi trong đường hầm.

Để Hầm đường bộ hải Vân phát huy hiệu quả hơn nữa, theo ông Nguyễn Đình Bách- Giám đốc Hamadeco, trong thời gian tới, Hầm đượng bộ Hải Vân vẫn cần sự quan tâm hơn nữa của ngành chức năng từ Trung ương đến địa phương trong việc mua sắm các thiết bị về điều khiển giao thông, hệ thống liên lạc quan sát đường hầm và các thiết bị xử lý làm vệ sinh môi trường, bảo dưỡng đường hầm…