bạn đọc viết
khái niệm quy hoạch đô thị xuất hiện khá trễ vào đầu thế kỷ 20 ở phương tây và chỉ đến nước ta sau thế chiến i thời pháp thuộc với đạo luật cornulet chủ trương rà soát và chỉnh trang lại các thành phố chính quốc và thuộc địa sau chiến tranh. có một sở quy hoạch đô thị trực thuộc bộ phận công chính dưới sự lãnh đạo của nhà kiến trúc và quy hoạch nổi tiếng hébrard vào đầu các năm 1920. nhờ đó mà các thành phố lớn ở đông dương như hà nội, sài gòn, đà lạt, phnom penh, viêng chăn… đã được chỉnh trang lại theo hướng hiện đại.
sau năm 1954, ở miền bắc một số thành phố công nghiệp ra đời theo lối hoạch định liên xô, nhưng chiến tranh chưa cho phép làm đến nơi đến chốn. tại miền nam, quy hoạch đô thị cũng chỉ đi vào bài bản vào cuối các năm 1960 theo lối mỹ, chú trọng đến các khía cạnh sử dụng đất và hạ tầng kỹ thuật. suốt mấy thập kỷ sau thống nhất đất nước, người ta chỉ làm quy hoạch đô thị theo kiểu duy ý chí, bao cấp và tệ hại hơn là vẫn chưa có một đạo luật quy hoạch đô thị làm cơ sở để hướng dẫn.
quy hoạch đô thị là khoa học và nghệ thuật tổ chức không gian các trung tâm định cư đô thị. luật quy hoạch đô thị phải đề ra nguyên tắc và tiêu chuẩn xây dựng đô thị. dựa trên các nguyên tắc này và điều kiện thực tế, mục tiêu phát triển mà những người làm công tác quy hoạch lập thiết kế quy hoạch đô thị.
theo thông lệ các nước, một đạo luật vừa liên quan đến công cuộc phát triển đất nước vừa mang tính đa ngành như luật quy hoạch đô thị phải do cả các cơ quan nhà nước (các ngành kế hoạch đầu tư, tài nguyên môi trường, xây dựng…) phối hợp với các hội nghề nghiệp liên quan (như hội quy hoạch đô thị, hội kiến trúc sư, hội xây dựng…) soạn thảo. ý kiến của các chuyên gia đầu ngành về kinh tế, hạ tầng kỹ thuật, tài nguyên, môi trường và cả xã hội nhân văn (xã hội học đô thị, văn hóa) rất cần thiết, để góp phần hoàn thiện.
luật quy hoạch đô thị cần có các điều khoản khuyến khích sự tham dự của cộng đồng và tham gia của các nhà đầu tư. điều này có nghĩa là quy hoạch đô thị cần phát xuất từ yêu cầu nhân dân, thông qua các cơ quan dân cử và truyền thông. đối với các phương án quy hoạch lớn cần mở cuộc thi hiến kế ý tưởng, nhân dân tham gia góp ý.
quy hoạch chung đô thị phải có tầm nhìn dài hạn theo định hướng chiến lược về phát triển kinh tế – xã hội; phương pháp làm quy hoạch đô thị nay cũng đã thay đổi và bổ sung nhiều, ví như quy hoạch tổng thể kiểu cũ phải được bổ sung thêm quy hoạch chiến lược tổng hợp.
muốn tái lập lại trật tự trong xây dựng và quy hoạch đô thị hiện nay thì phải có luật lệ rõ ràng (về xây dựng, kiến trúc, quy hoạch đô thị, quy định xây dựng theo đặc điểm từng vùng, thành phố…) và được cơ quan quản lý xây dựng thi hành nghiêm túc. cán bộ thanh tra, giám sát xây dựng có nghiệp vụ, lương tâm và nhất là trong sáng. mặt khác, trong kinh tế thị trường, các hội nghề nghiệp liên quan đến ngành xây dựng như kiến trúc, quy hoạch, kỹ sư… phải thực sự là các hội nghề có uy tín, do chính các thành viên đang hành nghề bầu ra.
kts nguyễn hữu thái