|
trong thời gian qua, ở nước ta đã xảy ra không ít các công trình chất lượng kém, nhiều sự cố công trình gây tổn thất kinh tế lớn, gây hậu quả nghiêm trọng đến tính mạng con người như sự cố Rạp chiếu bóng Nguyễn trãi (Hà Tây cũ), Kho – Cảng Thị Vải, Hầm chui Văn Thánh, 2 nhịp neo cầu Cần Thơ, trung tâm thương mại phú Mỹ Hưng nứt đốt hầm dìm, đường hầm Thủ Thiêm (Tp HCM)…
Khoảng 0,28 – 0,56% công trình bị sự cố
Ở Việt Nam để đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp phát triển kinh tế hàng năm, vốn đầu tư dành cho xây dựng ngày càng tăng, chiếm tỷ trọng rất lớn 30 – 40% GDp. trong khi đó, theo số liệu chưa đầy đủ của Cục giám định nhà nước về chất lượng công trình xây dựng, hàng năm có khoảng 0,28 – 0,56% công trình bị sự cố thì với hàng vạn công trình được triển khai cũng đã có hàng trăm công trình bị sự cố.
Theo ông trần Ngọc Hùng – Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam: “Sản phẩm xây dựng là sản phẩm hàng hóa đặc biệt được sản xuất đơn chiếc, phức tạp do nhiều người tham gia từ giai đoạn khảo sát, thiết kế đến quá trình thi công và đưa vào sử dụng với thời gian dài, khi thi công tiến hành dưới điều kiện ngoài trời; vì vậy, việc xẩy ra sự cố khó tránh khỏi, mặc dù có đủ quy chuẩn, tiêu chuẩn, quy định của pháp luật, sự quan tâm của người quản lý nhưng chỉ một sơ xuất của người khảo sát, thiết kế, sự thiếu kiểm tra của người giám sát, sự cẩu thả hoặc không cẩn thận vi phạm quy trình kỹ thuật của người cán bộ công nhân trực tiếp… đều có thể dẫn đến sự cố công trình”.
“Với hàng triệu cán bộ, công nhân viên làm việc trên hàng chục nghìn dự án, hàng chục vạn công nhân viên làm việc trên hàng chục nghìn dự án, hàng chục vạn công trình làm sao mà tránh hoàn toàn không để xảy ra sự cố. Vấn đề đặt ra là từ thực trạng sự cố công trình (đặc biệt là ở Việt Nam trong thời đại bùng nổ về yêu cầu xây trong khi lực lượng cán bộ, công nhân còn yếu và thiếu, chúng ta cần rút ra được những bài học về nguyên nhân để từ đó để ra các giải pháp nhằm hạn chế phòng ngừa đặc biệt là các sự cố lớn, sự cố nghiêm trọng hay nói một cách khác “bất cứ sự cố nào cũng là rất đáng tiếc không ai muốn nhưng nó để lại cho ta những bài học rất đắt giá”- ông Hùng nói thêm.
Có nhiều nguyên nhân có thể xảy ra sự cố
Theo thống kê hiện có các loại sự cố công trình như: sập đổ bộ phận công trình, sai lệch vị trí, sự cố công trình móng, khả năng chịu tải của kết cấu, sự cố nứt, sự cố do ảnh hưởng đến thi công công trình liền kề, sự cố liên quan đến biện pháp thi công, sự cố liên quan đến thương vong của con người và sự cố về công năng.
Có thể thấy nguyên nhân của các sự cố trên có thể do yếu khách quan hoặc chủ quan như: khảo sát, thiết kế, thi công, do quy trình bảo hành, vận hành, sử dụng…
Theo ông Bùi trung Dung – phó Cục trưởng Cục giám định nhà nước về chất lượng các công trình xây dựng: Chất lượng công trình phụ thuộc chủ yếu vào quá trình thiết kế và thi công xây dựng. Tuy nhiên thức tế chất lượng công trình cũng bị chi phối bởi nhiều yếu tố, xuất hiện trong tất cả các công đoạn của quá trình đầu tư xây dựng và sử dụng công trình, bắt đầu từ giai đoạn lập dự án đầu tư xây dựng, khảo sát xây dựng, thiết kế xây dựng công trình, thi công xây dựng, khai thác bảo trì công trình.
Bên cạnh các nguyên nhân cơ bản trên, trong công tác quản lý nhà nước về chất lượng công trình xây dựng tại các đại phương cũng tồn tại một số bất cập. Mặc dù cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng đã ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý công trình xây dựng, hướng dẫn kiểm tra công tác quản lý chất lượng công trình, điều kiện năng lực hoạt động xây dựng của các doanh nghiệp xây dựng, tiến hành kiểm tra định kỳ và đột xuất việc tuân thủ các quy định nhà nước về chất lượng công trình xây dựng trên địa bàn; tuy nhiên công tác quản lý chất lượng công trình của các sở vẫn còn mang tính cục bộ, đơn lẻ và chưa phát huy hết vai trò quản lý đã được phân công, phân cấp. Nguyên nhân do đội ngũ cán bộ chuyên môn của các địa phương còn thiếu cả về số lượng và chất lượng, điều kiện công tác khó khăn, địa bàn phức tạp nên hầu hết các Sở quản lý công trình xây dựng chuyên ngành không thành lập phòng quản lý chất lượng công trình xây dựng chuyên ngành mà giao nhiệm vụ quản lý chất lượng cho các phòng chức năng mang tính chất kiêm nhiệm. Bên cạnh đó, hệ thống văn bản, quy phạm pháp luật chưa đồng bộ, các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn chưa rõ ràng và không thống nhất cũng là những tồn tại làm ảnh hưởng tới việc quản lý chất lượng công trình xây dựng bằng các nguồn vốn khác nhau trên địa bàn.
Vấn đề quan trọng là cần rút ra bài học để khắc phục và tránh lặp lại
Với mục đích đánh giá đầy đủ thực trạng sự cố công trình xây dựng ở Việt Nam, Tổng hội Xây dựng Việt Nam và Bộ Xây dựng đã tổ chức hội thảo khoa học “Sự cố và phòng ngừa sự cố công trình xây dựng”. Tại hội thảo này các đại biểu đã tập trung phân tích các định nghĩa, phân loại sự cố, đưa ra kiến nghị liên quan đến việc điều tra phân tích sự cố, đến việc ứng dụng kỹ thuật mới cũng như các kiến nghị sửa đổi, bổ sung về quy chuẩn, tiêu chuẩn và những quy định pháp luật sẽ có ý nghĩa quan trọng trong công tác quản lý và triển khai các hoạt động xây dựng nhằm hạn chế, phòng ngừa sự cố công trình xây dựng.
Theo ông trần Ngọc Hùng – nhằm hạn chế, phòng ngừa sự cố công trình xây dựng cần sửađổi, bổ sung các quy định của pháp luật liên quan đến việc cấp chứng chỉ hành nghề cho các doanh nghiệp hoạt động xây dựng, cần áp dụng phương pháp tiền kiểm; Sửa đổi, bổ sung những quy định liên quan đến lĩnh vực khảo sát, thiết kế theo hướng tăng phí khảo sát, thiết kế, tăng số lượng vị trí khảo sát…; Bổ sung các quy định định lượng các loại sự cố và chế độ báo cáo về sự cố; Bổ sung quy định phương thức điều tra sự cố đối với từng loại sự cố; Bổ sung các chế tài nghiêm minh; Bổ sung các quy định bắt buộc về phương pháp kiểm tra cũng như khuyến khích áp dụng các thiết bị kiểm tra tiên tiến nhằm tăng cường công tác quản lý chất lượng công trình…
pGS.TS trần Chủng – Tổng hội Xây dựng Việt Nam nhận định: “Thông tin về các sự cố công trình là hết sức bổ ích đối với thực tiễn nhưng tiếc thay chúng ta chưa có thói quen là cần phổ biến. Cách nhìn nhận của chúng ta về sự cố công trình vẫn còn nặng về trách nhiệm của tổ chức và cá nhân liên quan tới sự cố đó. Giá trị của việc phổ biến sự cố sẽ mang lại giá trị thực sự lớn đó là bài học giúp chúng ta phòng ngừa đề không tái lặp những sự cố tương tự. Vì vậy, mục tiêu quan trọng nhất của bất kỳ cuộc điều tra sự cố công trình hay điều tra sự xuống cấp sớm là tìm nguyên nhân kỹ thuật của sự cố đó để tìm ra bài học để những sự cố, sự xuống cấp đó không xảy ra trong tương lai. Khi đã có nguyên nhân được xác định, một cách khoa học, khách quan, chính xác, thì việc phân định lỗi của tổ chức, cá nhân mới thực sự công bằng và “tâm phục, khẩu phục”.
Có thể thấy, việc đảm bảo chất lượng công trình, giảm thiểu các sự cố công trình trong quá trình xây dựng, sử dụng ở nước ta đang là yêu cầu bức thiết, mang ý nghĩa rất lớn đến sự phát triển bền vững, hiệu quả kinh tế, đảm bảo an toàn cho đời sống của con người. |
Cần rút ra bài học và cách khắc phục từ sự cố công trình XD
130
