Cần Thơ – xứng tầm đô thị loại I

“Cần Thơ gạo trắng nước trong/ Ai đi đến đó lòng không muốn về”. Câu ca quen thuộc ấy đã khiến Cần Thơ được mọi người ưu ái gọi là xứ “gạo trắng nước trong”, một nàng công chúa giữa một vùng châu thổ mênh mang phù sa, ngập tràn tôm cá.

Cần Thơ – đô thị đặc trưng vùng sông nước.

TP Cần Thơ là cửa ngõ của cả vùng hạ lưu sông Mê Kông; trên trục giao thương giữa vùng tứ giác Long Xuyên, bán đảo Cà Mau, Đồng Tháp Mười và TP.HCM. Cần Thơ là trung tâm công nghiệp, trung tâm thương mại – dịch vụ, du lịch, trung tâm giáo dục-đào tạo và khoa học – công nghệ, trung tâm y tế và văn hóa của vùng ĐBSCL và cả nước. Xứ “gạo trắng nước trong” ấy còn đóng vai trò động lực thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển của toàn vùng, có vị trí quan trọng về quốc phòng, an ninh của vùng ĐBSCL và của cả nước.

Trung tâm TP Cần Thơ.

Những đổi thay “chóng mặt”

Chị Trịnh Thị Loan ở Bình Thủy, Q.Ninh Kiều, Cần Thơ tâm sự: “Trước đây Cần Thơ được gọi là Tây Đô, nhưng để có một Cần Thơ phát triển nhanh, mạnh thì chỉ thực sự 10 năm nay. Từ đó, Cần Thơ chuyển mình nhanh đến nỗi chính chúng tôi là người ở Cần Thơ cũng thấy đô thị mình thay đổi sau mỗi đêm thức dậy: cầu mới, đường mới, hàng loạt khu đô thị mới”.

Là đô thị loại II từ năm 1999 và 6 năm là TP trực thuộc Trung ương (2003), Cần Thơ đã có những nỗ lực đáng kể trong phát triển KT-XH. Tổng thu ngân sách năm 2008 đạt 3.782,1 tỷ đồng, chi ngân sách địa phương 2.427,362 tỷ đồng; thu nhập bình quân đầu người năm 2008 đạt 1.444 USD/người; tốc độ tăng trưởng kinh tế năm 2008 là 15,21%; tỷ lệ hộ nghèo 6,04%… Hiện số lao động đang làm việc trong các ngành nghề kinh tế hơn 309 nghìn người; trong đó lao động làm việc trong các ngành công nghiệp, xây dựng và dịch vụ hơn 246 nghìn người, tỷ lệ lao động phi nông nghiệp là 79,64%. Theo thống kê sơ bộ, tổng diện tích sàn nhà ở khu vực nội thành Cần Thơ là 5.313.150m2, (bình quân 10,2m2/người), tỷ lệ nhà kiên cố so với tổng quỹ nhà của thành phố 68,41%; đất dân dụng và công cộng: bình quân 1,63m2/người; chỉ tiêu đất dân dụng: Bình quân 65m2/người; đất xây dựng công trình công cộng cấp đô thị bình quân 6,21m2/người.

Tốc độ đô thị hóa nhanh nhưng Cần Thơ vẫn có những nhà vườn trĩu hoa thơm, trái ngọt – đặc trưng của vùng sông nước châu thổ. Song song với phát triển đô thị, Cần Thơ vẫn chú trọng đến môi trường sinh thái, bảo vệ các vườn cây. Năm 2008, cùng với các tỉnh ĐBSCL, Cần Thơ đã tổ chức thành công năm du lịch quốc gia miệt vườn sông nước Cửu Long với hơn 20 sự kiện du lịch tầm cỡ, thu hút hơn 848 ngàn lượt du khách đến tham quan. Qua đó, giới thiệu đến du khách trong nước và quốc tế về một thành phố sông nước, trẻ,  năng động, mến khách và là trung tâm của vùng hạ lưu sông Mê Kông.

Vì một đô thị xanh, sạch

Ở Cần Thơ, diện tích đất giao thông hiện có 1.856,98ha, chiếm tỷ lệ so với đất xây dựng đô thị là 22,96%; mật độ đường chính nội thành đạt 4,06km/km2 đất đô thị; tỷ lệ vận tải hành khách công cộng đạt 10%. Là vùng sông nước nhưng Cần Thơ rất chú trọng đến việc cung cấp nước sạch, tỷ lệ trung bình hiện nay là 130 lít/người/ngày, tỷ lệ dân số được cấp nước sạch 91%, cao nhất vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Cùng với nước, điện chiếu sáng ở khu vực nội thị tiêu thụ bình quân 800 KWh/người/năm, tỷ lệ các đường phố chính được chiếu sáng đạt 100%, vượt tiêu chuẩn quy định. Tổng số máy điện thoại cố định khu vực nội thành đạt bình quân 44 máy/100 dân.

Ở Cần Thơ, đất cây xanh toàn đô thị đạt bình quân 10,66m2/người. Đất cây xanh công cộng trong khu dân dụng đạt 7,96m2/người, tỷ lệ rác được thu gom đạt 90%. Phấn đấu vì môi trường xanh, sạch, Cần Thơ cũng tập trung mạnh cho tiêu thoát nước, mật độ đường ống thoát nước chính đạt 2,55km/km2, tỷ lệ nước bẩn thu gom và xử lý 50%, chủ yếu thông qua các bể tự hoại (đạt 60% so với chỉ tiêu quy định 80%). Hiện tại địa phương đã có kế hoạch triển khai dự án xây dựng hệ thống công trình xử lý nước thải để hoàn thiện thêm chỉ tiêu này trong năm 2010. Đến nay, TP đã đạt chuẩn quốc gia về phổ cập giáo dục trung học phổ thông; 89% xã, phường có trạm y tế; tỷ lệ hộ nghèo còn 7%. Đời sống người dân không ngừng được cải thiện, bộ mặt đô thị khởi sắc mỗi ngày với sự xuất hiện ngày càng nhiều các khu đô thị sầm uất, hiện đại.

Cất cánh từ vùng châu thổ

Năm 2009, Cần Thơ có những bước chuyển mình mạnh mẽ, đang cất cánh bay lên trên đất chín Rồng. Ông Phạm Mạnh Khiên – Giám đốc Sân bay Cần Thơ cho biết: “Năm 2009, Cần Thơ còn đánh dấu một bước chuyển mình quan trọng là sân bay quốc tế Cần Thơ chính thức khánh thành và đưa vào hoạt động. Từ đây cho phép Cần Thơ kết nối bằng đường hàng không với Hà Nội và các thành phố lớn trong cả nước, các nước khu vực sông Mê Kông”. Hiện nay Cần Thơ đang được “nối” với khu vực và quốc tế bởi các công trình giao thông trọng điểm như cầu Cần Thơ, cảng Cái Cui, 1A… Cần Thơ cũng hình thành và phát triển 4 KCN tập trung với 925ha; hiện thu hút hơn 180 dự án với số vốn đăng ký gần 2 tỷ  USD, tạo việc làm cho hàng chục ngàn lao động. Cần Thơ còn được đầu tư xây dựng nhà máy nhiệt điện Ô Môn; đưa vào sử dụng bệnh viện Đa khoa Trung ương 600 giường.

Theo thống kê, tổng quy mô dân số Cần Thơ là 614.177 người (nội thành 520.798 người); diện tích đất xây dựng nội thành là 249,36km2. Ngày 18/6/2009 Bộ Xây dựng đã tổ chức cuộc họp thẩm định đề án đề nghị công nhận TP Cần Thơ là đô thị loại I. Xét theo 5 tiêu chí được qui định tại Nghị định số 72/2001/NĐ-CP ngày 5/10/2001 của Chính phủ và Thông tư liên tịch số 02/2002/TTLT-BXD-TCCBCP ngày 8/3/2002 của Bộ Xây dựng và Ban Tổ chức cán bộ Chính phủ, TP Cần Thơ đủ tiêu chuẩn để được công nhận là đô thị loại I. Căn cứ ý kiến đánh giá và phiếu cho điểm của đại diện các bộ, ngành, Hiệp hội trong cuộc họp thẩm định ngày 18/6/2009, các kết quả đều nhất trí với nội dung đề án đề nghị công nhận Cần Thơ là đô thị loại I.

Tuy nhiên, để Cần Thơ phát triển hơn nữa, xứng đáng là đô thị loại I, Bộ Xây dựng cũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ: Giao UBND TP Cần Thơ phối hợp với các bộ, ngành và các cơ quan liên quan đẩy nhanh việc thực hiện các dự án phát triển hạ tầng kỹ thuật như hệ thống: cấp điện, thu gom xử lý nước thải, rác thải, cây xanh đô thị để cải thiện các điều kiện hạ tầng hiện có, đảm bảo sớm đạt đủ các tiêu chuẩn của đô thị loại I sau khi được Thủ tướng Chính phủ ra quyết định công nhận. Xây dựng cơ chế, chính sách đầu tư từ nhiều nguồn vốn cho các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng hoàn thiện, nâng cấp hệ thống cấp điện, thu gom xử lý nước thải, chất thải rắn.

Mới đây, Bộ Xây dựng vừa có Tờ trình gửi Thủ tướng Chính phủ quyết định công nhận TP Cần Thơ là đô thị loại I. Đây sẽ là một động lực lớn để Cần Thơ bay lên trên mảnh đất Cửu Long – vùng châu thổ của mảnh đất Chín Rồng.