Chung tay chống thất thoát nước sạch

trong 2 ngày 25 và 26/3 tại Đà Nẵng, Ngân hàng phát triển Châu Á (ADB), Hội Cấp thoát nước Việt Nam và Cty Vitens-Evides (Hà Lan) đã tổ chức Hội thảo “Giảm nước thất thoát, thất thu”. Đại diện Bộ Xây dựng, lãnh đạo các đô thị, chuyên gia cấp thoát nước trong nước và quốc tế cùng đại diện các Cty Cấp thoát nước từ 63 tỉnh thành đã cùng ngồi bàn để tìm ra giải pháp chống thất thoát, thất thu (TTTT) nước sạch.

Hệ thống cấp nước cũ kỹ – nguyên nhân thất thoát nước sạch.

Nước thất thoát thất thu – SOS

Theo TS Nguyễn Tường Văn – phó cục trưởng Cục Hạ tầng kỹ thuật (Bộ Xây dựng), tỷ lệ nước thất thoát thất thu năm 2005 là 35%, đến năm 2009 giảm còn 30%, với lượng nước TTTT gần 1,8 triệu m3/ngày… Đặc biệt, ở Hải phòng, lượng nước TTTT năm 2009 hơn 8 triệu m3, trong đó rò rỉ hệ thống chiếm hơn 6,6 triệu m3, còn lại là thất thoát thương mại. Còn Tp.HCM, tỷ lệ thất thoát nước lên đến hơn 40% tổng công suất phát nước ra mạng 1,35 triệu m3/ngày… Tỷ lệ thất thoát bình quân hiện nay của Việt Nam tuy giảm còn 30%, nhưng vẫn còn cao hơn rất nhiều so với các nước tiên tiến (như Đức 7%, Đan Mạch 10%, trung bình khoảng 15%) và các nước trong khu vực Đông Nam Á (khoảng từ 20 – 30%).

Có thể kể ra các nguyên nhân chính của TTTT nước sạch như: Ý thức của người sử dụng, không có đồng hồ đo, gian lận trong sử dụng nước sạch; công tác quản lý chưa chặt, đồng hồ đo chưa chính xác, thiếu trang thiết bị quản lý, năng lực quản lý còn hạn chế… Tuy nhiên, theo TS Nguyễn Tường Văn, nguyên nhân chính khiến tỷ lệ nước TTTT còn cao là do rò rỉ trên mạng đường ống cấp nước. Hiện đa số đường ống cấp nước ở các đô thị quá cũ, lạc hậu, các mối nối đường ống cũ mục…

Đồng quan điểm đó, ông Nguyễn Tôn – Chủ tịch Hội Cấp thoát nước Việt Nam cho rằng, các đô thị lớn như Hà Nội, Tp.HCM, Hải phòng có tỷ lệ thất thoát nước cao là do hệ thống cấp nước đã quá cũ. Đến 30% tuyến ống dẫn nước có tuổi thọ trên 30 năm. Các mối nối đường ống cũ mục, dẫn đến việc rò rỉ thất thoát một lượng lớn nước sạch. Hơn nữa, do việc thi công các công trình ngầm không đồng bộ dễ gây vỡ đường ống cấp nước, tình trạng ăn cắp nước sạch bằng cách khoan thẳng vào mạng đường ống, lắp đặt ống riêng để sử dụng không qua đồng hồ đo đếm cũng làm tăng tỷ lệ TTTT nước và gây nguy hại cho đường ống chính, có thể gây vỡ, rò rỉ nước…

Tăng tốc các chương trình để giảm TTTT

phát biểu tại hội thảo, phó chủ tịch UBND Tp Đà Nẵng Văn Hữu Chiến cho rằng, nếu để tình trạng TTTT nước sạch kéo dài sẽ ảnh hưởng đến môi sinh, nguồn tài nguyên nước và cuộc sống của cộng đồng. Thất thoát nước là vấn đề không chỉ của một đô thị, của riêng Việt Nam mà của cả thế giới. “Đã đến lúc Đà Nẵng nói riêng và cả nước nói chung cần hành động ngay để tìm ra giải pháp giảm thiểu thất thoát, thất thu nguồn nước qua sản xuất”, ông Chiến đề nghị.

Để giải quyết tình trạng TTTT nước sạch, Bộ Xây dựng vừa kiến nghị Chính phủ chương trình đầu tư gần 9.400 tỷ đồng để chống TTTT nước sạch trên toàn quốc. Ngoài ra, Bộ Xây dựng đề xuất: Để siết chặt lại hoạt động cấp nước, tại các đô thị lớn, cần thành lập bộ phận chuyên trách chống TTTT nước sạch. Đồng thời, phải lập được lý lịch mạng lưới đường ống, đồng hồ đo nước, sử dụng việc quản lý mạng và đồng hồ nước bằng hệ thống định vị toàn cầu GpS… “Bộ Xây dựng cũng kiến nghị Chính phủ ưu tiên sử dụng nguồn vốn ODA, tín dụng ưu đãi Nhà nước cho các dự án cải tạo nâng cấp hệ thống cấp nước”, TS Văn nhấn mạnh.

Ở góc nhìn khác, TS Hubert Jenny – chuyên gia cao cấp về phát triển đô thị khu vực Đông Nam Á của ADB đưa ra kế hoạch hành động trong 5 năm tới. Theo ông Hubert Jenny, để giảm TTTT nước, Việt Nam cần qua các bước: Lập kế hoạch về dự toán nhu cầu; vốn ngân sách đầu tư và kinh phí; giảm chi phí vận hành và bảo dưỡng hệ thống cấp nước; giảm công nợ; tăng cường dịch vụ khách hàng trong đó chú trọng thông tin tuyên truyền tiết kiệm nước sạch và hài hòa giá nước để bù đắp chi phí…

Ông Nguyễn Tôn khẳng định trong thời gian tới, cùng với Bộ Xây dựng, chính quyền các đô thị cần đẩy nhanh việc thực hiện chương trình quốc gia chống TTTT nước sạch đến 2025. “Mỗi Cty, mỗi đô thị chúng ta cần tiếp tục đánh giá đúng đắn thực trạng của việc cấp nước để có kế hoạch cụ thể nhằm tiết kiệm và sử dụng hợp lý nguồn tài nguyên này của đất nước”, ông Tôn nhấn mạnh.