Áp lực chi phí năng lượng và yêu cầu vận hành ổn định đang buộc các doanh nghiệp công nghiệp phải tái cấu trúc chiến lược sử dụng điện. Những mô hình truyền thống dần bộc lộ giới hạn trước bài toán an ninh năng lượng và mục tiêu phát triển bền vững. Trong bối cảnh đó, phát triển BESS trong công nghiệp trở thành giải pháp trọng tâm giúp doanh nghiệp chủ động nguồn điện và tối ưu hiệu suất dài hạn.
Định hướng chính sách và giải pháp trọng tâm thúc đẩy Phát triển BESS trong công nghiệp
Từ thực tiễn triển khai điện mặt trời mái nhà và nhu cầu ổn định vận hành hệ thống điện tại các khu công nghiệp, các ý kiến tại Diễn đàn cho thấy Phát triển BESS trong công nghiệp không chỉ là bài toán công nghệ mà còn là vấn đề thể chế, tài chính và tổ chức thị trường. Dưới đây là nhóm kiến nghị được tổng hợp và phân tích theo hướng khả thi, có tính dẫn dắt chính sách dài hạn.
Hoàn thiện khung pháp lý và cơ chế thị trường cho BESS
Ưu tiên hàng đầu là xây dựng một khung pháp lý rõ ràng, nhất quán cho các dự án BESS trong công nghiệp. Hiện nay, BESS vẫn chưa được phân loại đầy đủ trong hệ thống pháp luật điện lực, dẫn tới lúng túng trong phê duyệt đầu tư, xác định mô hình vận hành và cơ chế giá.
Cần sớm ban hành quy định phân loại dự án BESS theo công năng như: BESS trước công tơ, BESS sau công tơ, BESS phục vụ điều tần – dự phòng – dịch vụ phụ trợ. Trên cơ sở đó, xây dựng cơ chế giá điện phù hợp, đặc biệt là biểu giá khuyến khích dựa trên phụ tải ngày – đêm, cho phép BESS phát huy vai trò dịch chuyển phụ tải và cắt đỉnh.
Song song, cần mở rộng quyền tham gia thị trường điện cho các hệ thống lưu trữ năng lượng, bao gồm thị trường giao ngay chu kỳ ngắn hơn và thị trường dịch vụ phụ trợ. Việc nới rộng biên độ giá điện, kể cả xem xét giá sàn âm trong một số khung giờ, sẽ tạo tín hiệu kinh tế rõ ràng để thu hút đầu tư tư nhân vào Phát triển BESS trong công nghiệp.
Gỡ bỏ rào cản hành chính cho BESS và điện mặt trời mái nhà KCN
Thủ tục hành chính hiện là một trong những điểm nghẽn lớn nhất đối với các dự án BESS gắn với khu công nghiệp. Trong quá trình triển khai Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, cần bổ sung nội dung phân bổ quy mô công suất BESS theo địa phương, ưu tiên những khu vực có hạ tầng lưới điện phù hợp và mật độ khu công nghiệp cao.
Bên cạnh đó, cần chính thức hóa loại hình công trình BESS trong các quy định về xây dựng, làm rõ phân cấp công trình, tiêu chí kỹ thuật và trách nhiệm quản lý. Điều này giúp thống nhất cách hiểu giữa các cơ quan từ trung ương đến địa phương.
Một giải pháp then chốt là đơn giản hóa và chuẩn hóa thủ tục đầu tư BESS và điện mặt trời mái nhà trên phạm vi toàn quốc. Các khâu từ bổ sung quy hoạch, chấp thuận chủ trương đầu tư, cấp phép xây dựng, nghiệm thu, phòng cháy chữa cháy cần được tích hợp theo mô hình “một cửa”, giảm đáng kể thời gian và chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp.
Cơ chế chia sẻ và tối ưu sử dụng điện trong khu công nghiệp
Để Phát triển BESS trong công nghiệp thực sự hiệu quả, cần tiếp cận ở cấp độ hệ sinh thái khu công nghiệp thay vì từng doanh nghiệp đơn lẻ. Việc cho phép các doanh nghiệp trong cùng khu công nghiệp liên kết, chia sẻ công suất điện mặt trời mái nhà và BESS sẽ giúp tối ưu đầu tư, đặc biệt với các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Cơ chế này cho phép tích năng vào giờ thấp điểm và xả điện vào giờ cao điểm trong phạm vi nội bộ khu công nghiệp, giảm áp lực lên lưới điện và chi phí điện năng. Đồng thời, đây cũng là giải pháp hỗ trợ các doanh nghiệp chưa đủ điều kiện tham gia cơ chế mua bán điện trực tiếp DPPA nhưng vẫn được hưởng lợi từ năng lượng tái tạo và lưu trữ.
Hỗ trợ tài chính và hoàn thiện tiêu chuẩn kỹ thuật BESS
Nguồn vốn là yếu tố quyết định tốc độ triển khai BESS trong công nghiệp. Do đó, cần xây dựng hành lang pháp lý đủ mạnh để các tổ chức tín dụng có cơ sở tài trợ cho các dự án BESS, đặc biệt trong khuôn khổ tín dụng xanh và tài chính bền vững.
Song song với đó, việc ban hành và cập nhật thường xuyên các tiêu chuẩn kỹ thuật là điều kiện tiên quyết để kiểm soát rủi ro. Các tiêu chuẩn về an toàn cháy nổ, vận hành trong môi trường công nghiệp, cũng như phương pháp kiểm chứng độc lập về suy hao pin và tuổi thọ hệ thống cần được quy định rõ ràng. Những thông số như tuổi thọ 20–25 năm không chỉ mang tính kỹ thuật mà còn trực tiếp ảnh hưởng đến bài toán tài chính của nhà đầu tư.
Thúc đẩy công nghiệp nội địa và chuỗi giá trị BESS
Một hướng đi chiến lược trong Phát triển BESS trong công nghiệp là xây dựng năng lực sản xuất trong nước. Việc hoàn thiện các chính sách ưu tiên công nghiệp hỗ trợ cho lĩnh vực công nghệ cao như BESS sẽ giúp Việt Nam từng bước tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Khuyến khích đầu tư sản xuất pin, module lưu trữ, hệ thống quản lý và thiết bị phụ trợ trong nước không chỉ giúp giảm phụ thuộc nhập khẩu mà còn tạo dư địa giảm chi phí, nâng cao năng lực công nghệ và chủ động nguồn cung trong dài hạn.
Thí điểm công nghệ và xây dựng lộ trình phát triển BESS
Các dự án BESS do doanh nghiệp nhà nước triển khai trên lưới điện cần được xem là dự án thí điểm, nhằm kiểm nghiệm mô hình vận hành, cơ chế giá và giải pháp kỹ thuật trước khi nhân rộng. Đồng thời, cần đẩy mạnh các dự án thí điểm BESS kết hợp điện mặt trời mái nhà tại khu công nghiệp, gắn với ứng dụng hệ thống quản lý năng lượng thông minh và AI để tối ưu vận hành.
Về dài hạn, cần xây dựng lộ trình Phát triển BESS trong công nghiệp dựa trên hai mô hình kinh doanh chủ đạo là BESS trước công tơ và BESS sau công tơ. Lộ trình này nên được chia thành ba giai đoạn: ngắn hạn tập trung thí điểm trong bối cảnh thị trường bán buôn hiện hữu; trung hạn mở rộng quy mô khi thị trường điện và cơ chế giá dần hoàn thiện; và dài hạn phát triển chiều sâu khi thị trường điện cạnh tranh đầy đủ, hạ tầng và công nghệ được hiện đại hóa đồng bộ.
MasterSolar là đơn vị cung cấp Solar PV & BESS – Battery Energy Storage System với định hướng giải pháp toàn diện, được hỗ trợ và triển khai trực tiếp bởi đội ngũ chuyên gia của Net Zero Solutions. Kết hợp kinh nghiệm thực tiễn trong lĩnh vực năng lượng sạch và am hiểu sâu về thị trường công nghiệp, MasterSolar mang đến các hệ thống tấm pin năng lượng mặt trời và pin lưu trữ điện ứng dụng công nghệ mới nhất, đáp ứng yêu cầu vận hành khắt khe của doanh nghiệp và khu công nghiệp.
Mỗi giải pháp được thiết kế trên cơ sở phân tích phụ tải, mô hình tiêu thụ và mục tiêu giảm phát thải, nhằm tối ưu hiệu quả đầu tư, gia tăng độ ổn định nguồn điện và kiểm soát rủi ro dài hạn. Với phương pháp tiếp cận lấy khách hàng và phát triển bền vững làm trọng tâm, MasterSolar không chỉ cung cấp thiết bị mà còn đồng hành xuyên suốt từ tư vấn, thiết kế đến triển khai, góp phần thúc đẩy quá trình chuyển dịch sang hệ thống năng lượng an toàn, bền vững và thân thiện hơn với môi trường.
Việc nắm bắt đúng định hướng và triển khai phù hợp sẽ quyết định hiệu quả đầu tư BESS trong giai đoạn tới. Hãy bắt đầu nghiên cứu và xây dựng lộ trình ứng dụng ngay từ hôm nay để không bỏ lỡ lợi thế cạnh tranh về năng lượng.