Thuỷ điện Tà Làng (Bắc Kạn): Dòng điện mới, bù đắp sự thiếu hụt

2 tổ máy phát điện nhà máy thuỷ điện Tà Làng, với công suất 4,5MW đã chính thức vận hành, phát ra dòng điện mới hoà vào lưới điện quốc gia sau tròn 2 năm kể từ ngày đặt nền móng đầu tiên. Công trình thuỷ điện này được đặt tại khu vực suối Tà Loòng, xã Đồng Phúc, huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn đã trở thành sự kiện nức lòng dân.

Đây là công trình thuỷ điện đầu tiên xây dựng tại Bắc Kạn, quê hương cách mạng, lại càng có ý nghĩa đặc biệt bởi khánh thành đúng vào dịp kỷ niệm 60 năm giải phóng Bắc Kạn (24/8/1949-24/8/2009). Cùng với những con số đáng chú ý như: Khi chưa tách tỉnh,  Bắc  Kạn chỉ có 12 xã, phường, thị trấn có điện lưới quốc gia với tỷ lệ hộ dùng điện chỉ chiếm 20%, nhưng giờ đây 100% số xã, phường, thị trấn có điện; trên 83% số hộ được sử dụng điện lưới quốc gia, trong đó 83,5% là hộ dân nông thôn thể hiện sự phát triển khá nhanh của ngành điện cũng như những nỗ lực không ngừng để có được kết quả đáng tự hào đó.

Sau 3 ngày phát điện lên lưới suôn sẻ, đúng 11h ngày 13/8 được sự uỷ quyền của Cty Điện lực I – đơn vị mua điện của nhà máy,  Điện lực Bắc Kạn đã chính thức chốt số thương mại đối với nhà máy. Nghĩa là từ nay trở đi, Thuỷ điện Tà Làng là một trong những nguồn cung cấp điện cho cả nước.

Ông Bùi Văn Minh – Giám đốc điều hành nhà máy – người đã có gần 30 năm trong nghề thuỷ điện, đã từng lăn lộn ở công trình thuỷ điện Thác Bà cho biết: Buổi đầu thử tải chúng tôi chạy 2,5 MW nay nâng lên 4,5MW và có thể tối đa là 5MW. Mùa mưa máy chạy đều 24/24h, mùa khô qua khảo sát vẫn có thể chạy được 8h/ngày với công suất 60 – 70% của máy. Như vậy sản lượng điện thương phẩm xấp xỉ 18 triệu KWh/năm. Trung bình mỗi tháng nhà máy thu về 1,5 tỷ đồng bán điện. Ngoài chi phí trả cho kỹ sư, công nhân quản lý vận hành máy (19 người) và các chi phí khác không đáng kể, ông Minh khẳng định chỉ sau 10 năm nhà máy hoàn toàn có thể trả hết nợ ngân hàng. Trong khi đó tuổi thọ của nhà máy được tính là 50 năm. Ví dụ như Thuỷ điện Thác Bà, đến nay đã được 39 năm vẫn chạy tốt.

 Không phải ai cũng biết Hoàng Vũ Phong, ông chủ của Nhà máy danh giá ấy lại là một người tuổi đời còn khá trẻ, mới 30 tuổi, càng bất ngờ hơn khi biết với thuỷ điện anh là người … “ngoại đạo”. Tháng 6/2007 qua nghiên cứu  về thuỷ điện vừa và nhỏ ở tỉnh, anh nhận thấy đây là lĩnh vực khá mới nhưng rất có tiềm năng, mặc dù ngành nghề chính mà anh đang kinh doanh đó là vật liệu xây dựng, sản xuất gạch ốp lát, gạch tuynen. Chỉ trong thời gian ngắn ý tưởng đó đã theo đuổi thôi  thúc anh thực hiện bằng được. Với sự nỗ lực rất lớn tháng 8/2007 công trình đã chính thức khởi công. Sau tròn 2 năm công trình hoàn thành, chỉ chậm so với kế hoạch ban đầu 3 tháng do sự cố mưa lũ tháng 5/2009. Trận mưa ngày 19/5 đã làm sạt lở lượng đất đá khiến 150m đường ống bị uốn cong thiệt hại 4 tỷ đồng của Cty. Tuy nhiên trong suốt quá trình thi công trên công trường có lúc lên tới 500 kỹ sư, công nhân, nhưng an toàn tuyệt đối, không xảy ra bất cứ sự cố đáng tiếc nào.

Thuỷ điện Tà Làng đưa vào hoạt động vừa tạo ra dòng điện mới, bù đắp sự thiếu hụt điện năng của quốc gia, vừa tạo công ăn việc làm cho công nhân lao động, bình quân thu nhập của công nhân vận hành là trên 3 triệu đồng/tháng (chủ yếu là thanh niên địa phương ở các xã Đồng Phúc, Bằng Phúc, thị xã Bắc Kạn được nhà máy đưa đi đào tạo), vừa đóng góp cho ngân sách Nhà nước. Với sản lượng điện bán như vậy, theo ông Phong sắp tới bình quân mỗi năm nhà máy phải nộp ngân sách Nhà nước gồm các loại khoảng từ 5 – 7 tỷ đồng. Nhà máy thuỷ điện Tà Làng còn có thể cấp điện cho toàn bộ hoạt động sản xuất công nghiệp cũng như sinh hoạt của huyện Chợ Đồn nếu như có sự cố mất điện đường dây 110KV từ Thái Nguyên lên, nhánh  rẽ 135KV vào huyện, cũng như huyện Ba Bể nếu được đổi pha cũng nhánh rẽ Chợ Đồn, vì đây là khu du lịch của tỉnh.

 Niềm đam mê làm thuỷ điện của Giám đốc Hoàng Vũ Phong còn đang tiếp tục bởi dự án Thuỷ điện sông Năng 1 với công suất cao hơn 8MW. Hiện nay dự án này đang trong giai đoạn hoàn thiện các thủ tục liên quan. Với quy hoạch tỉnh có khoảng 28 điểm có thể làm thuỷ điện vừa và nhỏ, đây là tiềm năng để các nhà đầu tư quan tâm.Theo ông Phong, làm thuỷ điện là phải nghĩ tới lợi ích lâu dài, sau 10 năm; 20 năm và xa hơn nữa. Đầu tư thuỷ điện sẽ có lãi nếu vận hành tốt, đầu ra sản phẩm không lo thừa, luôn ổn định. Đó chính là lý do khiến anh khá tâm đắc với ngành nghề này. Tuy nhiên với số vốn đầu tư khá lớn: 102 tỷ đồng cho một nhà máy có công suất 4,5MW, đòi hỏi các ngân hàng phải tích cực tạo điều kiện cho doanh nghiệp vay vốn, cùng với sự tạo điều kiện ủng hộ của các cấp, các ngành chức năng.