TP.HCM: Di hại của việc phát triển nóng

Các chuyên gia cho rằng hiện các đô thị của Việt Nam nói chung và Tp.HCM nói riêng đang đứng trước nguy cơ phát triển không bền vững khi quy hoạch luôn đi sau phát triển đô thị.

Đô thị phát triển quá nóng đã khiến tình trạng ngập nước, kẹt xe thêm trầm trọng.

phát triển thiếu quy hoạch

trong một hội thảo về phát triển đô thị bền vững tổ chức tại Tp.HCM mới đây, GS.TS Đặng Hùng Võ (nguyên Thứ trưởng Bộ TN&MT) nêu lên một nghịch lý: Việt Nam là nước nghèo nhưng làm cái gì cũng đắt. Đặc biệt là vấn đề đầu tư xây dựng hạ tầng, chi phí xây dựng rất thấp trong khi chi phí đền bù quá cao. Điều này, gây cản trở cho việc đầu tư hạ tầng phục vụ cho việc phát triển kinh tế – xã hội. trong khi đó, với chính sách bồi thường bằng tiền một lần như hiện nay đã không khuyến khích được người dân gắn bó với dự án, đồng thời là gánh nặng đối với những người mất đất nhưng lại ôm số lượng tiền quá lớn nhưng sử dụng không hiệu quả, để lại các vấn đề xã hội khó giải quyết.

Một KTS người pháp cũng lo lắng rằng hiện nay giá đất tại Tp.HCM và Hà Nội quá đắt đỏ, đã ảnh hưởng rất lớn đến nhu cầu an cư của người dân và phát triển hạ tầng của Chính phủ. Ông Lê Hoàng Quân – Chủ tịch UBND Tp.HCM, khá thẳng thắn khi cho rằng căn bệnh đô thị của Tp.HCM là cơ sở hạ tầng chưa phát triển đồng bộ với tốc độ phát triển kinh tế – xã hội, nạn ngập nước, ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường, quản lý bất cập không theo kịp thực tế, thiếu nhà ở, chất lượng cuộc sống của người dân không cao… Đây là hệ quả của nạn phát triển đô thị quá nóng, dẫn đến việc phát triển đô thị chưa mang tính bền vững.

Một đô thị muốn phát triển bền vững, ông Quân cho rằng, phải hài hòa kinh tế và xã hội và đi đôi với bảo vệ môi trường. “Nhìn dưới một góc độ khác, việc phát triển đô thị không bền vững còn thể hiện ở việc thiếu quy hoạch phát triển một cách đồng bộ, đô thị hóa tràn lan nhưng chất lượng thì bỏ ngỏ”, ông Quân nhấn mạnh.

Theo các chuyên gia thì Tp.HCM có nhiều khu vực công nghiệp phát triển nhưng các khu nhà ở rất xấu và thiếu thốn trầm trọng… Đó là những biểu hiện rất cụ thể việc phát triển thiếu cân đối, không mang tính bền vững. Định nghĩa phát triển bền vững hoàn chỉnh nhất hiện nay là “thỏa mãn các yêu cầu hiện tại nhưng không làm phương hại đến việc thỏa mãn các nhu cầu trong tương lai”. Nếu xét theo định nghĩa này, những đô thị lớn của Việt Nam, trong đó là các đại diện lớn như Hà Nội và Tp.HCM đang phát triển nhưng để lại những di hại to lớn cho tương lai. Những di hại đó có thể thấy rõ đó là nạn ô nhiễm môi trường, ùn tắc giao thông, ngập nước; đó là nạn phát triển tràn lan thiếu quy hoạch hoặc không được quy hoạch một cách có chất lượng, đe dọa đến quỹ đất dự trữ cho phát triển của các thế hệ sau….

Khó có thể phát triển bền vững

Theo ý kiến của các chuyên gia, để phát triển bền vững, công cụ đầu tiên và quan trọng nhất đó là phải có một quy hoạch tổng thể phát triển có chất lượng cao để có thể chỉ ra hoặc dự báo được các nhu cầu phát triển trong tương lai và có các chính sách để cụ thể hóa các quy hoạch này.

Ở Việt Nam, dường như đây là một câu chuyện còn khá xa lạ, chính vì vậy hiếm có các dự án quy hoạch có chất lượng cao được đưa vào cuộc sống. Theo một đại diện của Cty Nikken Sekkei đang thực hiện nhiều đồ án quy hoạch cho Tp.HCM thì “ngay cả một cơ sở dữ liệu tổng thể để phục vụ cho việc quy hoạch cũng không có”. Chính vì vậy, khi vào Việt Nam họ phải tự xây dựng cơ sở dữ liệu riêng. Với cơ sở dữ liệu đó, Nikken Sekkei đã có thể chỉ ra được hàng loạt vấn đề của Tp.HCM trong câu chuyện quy hoạch để phục vụ cho việc phát triển bền vững trong tương lai.

Các chuyên gia trung Quốc lại bày tỏ sự ngạc nhiên trước việc các quy hoạch của Việt Nam thiếu vắng hoặc không đề cao đúng mức quy hoạch ngành đặc trưng của từng Tp. trong khi ở trung Quốc, các Tp khi quy hoạch đều phải có một ngành đặc trưng để tạo nên sự phát triển ổn định lâu dài.

trong khi đó, chuyên gia người Đức đã có những khuyến cáo khá mạnh liên quan đến vấn đề quy hoạch để thích ứng với biến đổi khí hậu của Tp.HCM. Một trong những vấn đề được nhóm chuyên gia này nhấn mạnh đó là việc định hướng quy hoạch để chung sống với việc biến đổi khí hậu trong tương lai. Theo đó, Tp.HCM thấp về phía nam và cao ở phía tây – bắc, cần phải mở rộng Tp về phía tây – bắc. trên thực tế, Tp.HCM đang phát triển đi ngược lại với các khuyến cáo của các chuyên gia quy hoạch là phát triển mạnh về vùng phía nam, vốn là nơi ngập nước. Hiện nay, trong đợt điều chỉnh quy hoạch chung, Tp.HCM dường như đã thấy vấn đề này và đã bổ sung thêm hướng phát triển về phía tây – bắc… Tuy nhiên, các KĐT phía tây – bắc lại đang triển khai quá ì ạch.