Nhật Bản – đất nước của những giá trị văn hóa lâu đời, nơi kiến trúc hiện đại và truyền thống hòa quyện tạo nên bản sắc độc đáo. Giữa sự phát triển vượt bậc, những ngôi nhà truyền thống vẫn trường tồn, gìn giữ tinh hoa từ cha ông. Hãy cùng khám phá 5 nhà truyền thống Nhật Bản, nơi lưu giữ nét đẹp vượt thời gian, mang đậm dấu ấn tinh thần và thẩm mỹ của người Nhật.
Ngôi nhà trà đạo Takamatsu
Kiến trúc Sukiya là biểu tượng của trà đạo chanoyu, thể hiện sự hòa quyện giữa tinh thần thiền định và vẻ đẹp tối giản. “Suki” mang ý nghĩa về sự tao nhã, mộc mạc nhưng tinh tế, phản ánh trọn vẹn triết lý sống gắn liền với nghệ thuật trà đạo Nhật Bản.
Ngôi nhà truyền thống Nhật Bản Takamatsu được xây dựng năm 1917 tại Nagoya (Honshu), là một minh chứng điển hình. Vào những năm 1980, công trình được di dời tới địa điểm khác thuộc tỉnh Aichi, vẫn giữ nguyên vẻ đẹp hài hòa với thiên nhiên.
Điểm nhấn của Takamatsu là khu vườn trung tâm, nơi mọi căn phòng đều hướng ra. Không gian mở này mang đến sự thư thái và kết nối sâu sắc với thiên nhiên, một nét đặc trưng trong kiến trúc truyền thống Nhật Bản.
Lối vào phòng trà được thiết kế thấp, cao chỉ khoảng 60 cm, buộc người bước vào phải cúi mình – một hành động mang tính biểu tượng, nhắc nhở việc từ bỏ mọi gánh nặng, vũ khí và tâm niệm tiêu cực.
Bên trong, sàn trải chiếu tatami, các phòng ngăn cách bởi shoji và cửa trượt, giúp tối ưu hóa ánh sáng, không khí. Thiết kế này không chỉ mang lại sự tiện nghi theo mùa mà còn giữ lại sự cân bằng và thanh bình vốn có của trà đạo.
Ngôi nhà machiya tại Kyoto – nhà truyền thống Nhật Bản
Tọa lạc ngay trung tâm cố đô Kyoto, Kondaya Genbei là minh chứng sống động cho vẻ đẹp thanh lịch của kiến trúc machiya truyền thống. Những ngôi nhà machiya – biểu tượng đặc trưng của các thành phố lịch sử như Kyoto hay Kanazawa – vừa là nơi ở, vừa là không gian kinh doanh, được xây dựng dọc theo các trục đường chính, thường gắn liền với đời sống phố thị sầm uất.
Kondaya Genbei là ngôi nhà truyền thống Nhật Bản của một thương nhân kimono từ những năm 1730, mang đậm dấu ấn của thời gian. Qua mười thế hệ, gia tộc này vẫn bảo tồn và phát triển nghề thiết kế kimono đầy tinh xảo.
Một trong những điểm độc đáo của ngôi nhà là các tấm rèm gỗ ở cửa chính, vừa mang lại sự riêng tư vừa điều hòa không khí tự nhiên. Những tấm chắn shoji truyền thống được cải tiến với rèm che nắng hiện đại, tạo sự linh hoạt trong sử dụng.
Phòng trà nhỏ nhắn nhưng tinh tế, nơi chủ nhân thưởng trà trong tĩnh lặng, mở ra khung cảnh vườn xanh mướt qua các cửa sổ sudo thanh thoát. Đây chính là nơi giao thoa giữa nét đẹp văn hóa và nghệ thuật kiến trúc truyền thống Nhật Bản.
Ngôi nhà gỗ 70 năm tuổi ở Osaka
Tọa lạc tại một khu dân cư cao cấp gần Sân vận động Fujiidera, Osaka, ngôi nhà gỗ truyền thống này mang đậm dấu ấn lịch sử. Được xây dựng hơn 70 năm trước bởi ông nội của chủ sở hữu hiện tại, ông Teizo Sato, ngôi nhà từng là biểu tượng bề thế, phản ánh sự phồn vinh và đẳng cấp của thời kỳ đó.
Điểm nhấn của ngôi nhà truyền thống Nhật Bản này nằm ở kiến trúc và nội thất giữ trọn vẻ đẹp của nhà gỗ Nhật Bản cổ. Hệ thống cửa trượt fusama, trang trí bằng các họa tiết phong thủy, làm tăng thêm chiều sâu văn hóa. Những món đồ cổ quý giá, như chiếc bình từ triều đại Joseon (được gọi là Richo tại Nhật Bản), góp phần tô điểm thêm giá trị lịch sử cho không gian sống.
Một căn phòng đặc biệt trong nhà được sử dụng để trưng bày bộ kimono truyền thống trên nền cửa gấp byobu. Trong quá khứ, byobu là nội thất thiết yếu, giúp tạo sự riêng tư cho những ngôi nhà Nhật vốn hạn chế về không gian kín. Ngày nay, byobu chuyển mình thành tác phẩm nghệ thuật. Điểm nhấn trên kimono là hình ảnh cá chép vượt vũ môn – biểu tượng cho sự nỗ lực và thành công, tạo thêm ý nghĩa sâu sắc cho ngôi nhà cổ kính này.
Trang trại Minka – nhà truyền thống Nhật Bản
Trang trại minka là minh chứng cho sự kết hợp giữa nghệ thuật và công năng sống trong quá khứ. Được xây dựng chủ yếu bằng gỗ thô, tre, mái tranh và tường bùn, những ngôi nhà này thể hiện sự hòa hợp với thiên nhiên và khí hậu khắc nghiệt. Tuy nhiên, với sự phát triển của thời đại, nhiều ngôi nhà minka đã xuống cấp do chi phí bảo dưỡng và hạn chế về tiện nghi hiện đại.
Karl Bengs – một kiến trúc sư người Đức, là người rất tâm huyết với việc nghiên cứu và bảo tồn các công trình truyền thống của Nhật Bản. Ông đặc biệt yêu thích phong cách minka và đã sống tại một trang trại hơn 180 năm tuổi ở Matsudai, Niigata. Ngôi nhà này là nơi ông thực hiện những cải tiến tinh tế, kết hợp truyền thống với hiện đại.
Một điểm nổi bật của trang trại minka là mái dốc sâu, phù hợp với môi trường tuyết phủ dày ở Niigata. Bên trong, sự kết hợp giữa các khúc gỗ thô, tre và dây rơm rạ tạo nên một không gian ấm cúng và độc đáo. Việc bổ sung cửa sổ hai lớp đã mang lại ánh sáng và không khí trong lành, giúp ngôi nhà cân bằng giữa nét cổ kính và sự tiện nghi.
Dinh thự mùa đông ở Honshu
Dinh thự mùa đông ở Honshu được xây dựng bở Koichi Sato, trưởng tộc thứ 11 của gia đình địa chủ tại Akita, vùng bắc Honshu, để chống chọi với mùa đông khắc nghiệt. Vùng này trải qua những tháng tuyết phủ dày đặc, kéo dài đến 6 tháng trong năm.
Bên ngoài, công trình được xây dựng với vật liệu chịu lạnh tốt như gạch men lợp mái, điều khá bất thường so với hầu hết các ngôi nhà trong khu vực, thường sử dụng mái tranh. Hàng rào gỗ tuyết tùng Nhật Bản ngăn cách ngôi nhà với bên ngoài, tạo thêm sự vững chắc và bền bỉ trước thời tiết khắc nghiệt.
Phía trong dinh thự, phong cách Shoin quý tộc được thể hiện tinh tế, với không gian nội thất sang trọng và sàn gỗ được bảo vệ bởi mái hiên phủ sơn mài. Hệ thống 15 cửa chớp trượt amado chống bão đóng vai trò quan trọng trong việc giữ ấm và bảo vệ khỏi mưa tuyết, dù ngôi nhà đã hơn một thế kỷ tuổi nhưng vẫn giữ được sự ổn định và vận hành mượt mà.