“ra riêng” về mặt làm ăn để tự mình làm chủ; ra riêng về không gian sống để khẳng định “bản lĩnh” và giảm thiểu ràng buộc, va chạm giữa các thế hệ. ra riêng là giải pháp cho những ai muốn vùng vẫy tự do, đủ sức bay nhảy và kiểm soát tốt cuộc sống, nhưng cũng là chông chênh gian khó với những cái đầu nóng và trái tim lạnh, khi trái chưa đủ chín đã vội rời cây.
ra riêng xưa và nay
xét về bản năng sinh tồn, về ý muốn vươn lên tự lập của mỗi người thì ra riêng là dấu son khẳng định “ta đã lớn”! thuở trước theo kiểu “nữ thập tam, nam thập lục”, các bậc tiền nhân đã lập gia đình sớm để thêm sức lao động nông nghiệp, nhà thêm người thêm của nên việc ra riêng thuở ấy vẫn loanh quanh ríu rít dưới mái nhà tam tứ ngũ đại đồng đường. riêng mà vẫn chung, mà vẫn quây quần trong nhà ngoài ngõ để đầu bạc răng long ít khi phải vương muộn phiền.
thời công nghệ thông tin hiện nay, nam thanh nữ tú ngoài đường bận thi cử hay lập nghiệp tối mặt tối mũi, về nhà hí hửng lên mạng chát chít ì xèo, cái tôi của tuổi 17 bẻ gãy sừng trâu to như cái đình, đụng chạm một chút là muốn bỏ nhà đi! cơ hội thăng tiến nhấp nhô đầy gọi mời, nghĩ là ra riêng sẽ thoải mái vẫy vùng. chưa “chống lầy” cũng muốn ra riêng để một mình một cõi để khỏi phải ý tứ gì chung quanh. ra riêng từ đó không còn đúng nghĩa của thái độ vươn lên độc lập tự chủ nữa, trở thành một dạng nickname cho lớp vỏ gọi là sành điệu thời đại. nói là ích kỷ chỉ biết có mình thì e hơi nặng, nhưng nói là chạy theo phong trào, bất chấp hậu quả giống như “sống thử” thì cũng chẳng sai. ra riêng kiểu đó thành như …ra rìa, tự mình tách khỏi đời sống gia đình chỉ vì vài phật ý nho nhỏ. gia đình mới chưa thấy đâu, gia đình cũ đã lỏng lẻo nhạt phai bao mối dây thâm tình cũng vì cái sự ra riêng nửa vời này. tất nhiên, khi ra riêng đến nơi đến chốn thì cũng có đường xoay xở để vừa thoải mái tự do và để chiêm nghiệm cái sự xa – gần.
ở xa mỏi chân, ở gần mỏi miệng
đây là kinh nghiệm để …chính tôi đã ra riêng cách nay chục năm đấy! tôi chọn lối ra riêng mà vẫn còn … chung khu phố với ba mẹ tôi. có bị ai ức hiếp thì… cầu cứu phụ huynh liền! tôi ở một căn hộ chung cư và “độc lập tác chiến” từ a-z. cái chổi trở lên cũng phải lo, mới thấm thía cha mẹ đã cực nhọc nuôi dạy mình thế nào. tới giờ tuy tôi đã ở nhà phố nhưng ông bà già vẫn qua lại, chăm sóc con cháu, ấm áp quây quần. tôi chọn giải pháp bố trí phòng riêng cho “người cao tuổi” để sẵn sàng phục vụ khi nào các cụ ghé chơi, tất nhiên là đặt ở dưới trệt cho …đỡ mỏi chân, và xếp lịch đón tiếp sao cho khéo, cho vừa đủ để …tránh mỏi miệng.
ra riêng dưới mái nhà chung
một họa sỹ tuổi tứ tuần áp dụng kiểu ra riêng này khi sửa nhà. với nhà nhiều tầng lầu, nhà biệt thự rộng hoặc nhà vườn thì đây là cách thú vị. anh lấy suốt một lầu, nhà như một căn hộ độc lập, có cầu thang chung nối vào hành lang và phòng riêng. thiết kế sao cho khéo để đừng biến ngôi nhà chung thành ra …nhà trọ nhiều gia đình. càng ngăn càng cách, những nơi có thể gặp nhau như phòng khách, phòng thờ, sân trong …cần được chăm chút, giao đãi bạn bè, gia đình nhiều hơn, để tránh “ở trọ ngay trong nhà mình”. vì thế nhà ông họa sĩ này riêng mà vẫn không rẽ. muốn cạo gió, chạy lên chạy xuống cũng gần; lúc cần kéo rèm khép cửa vẫn là giang sơn biệt lập, thỏa chí tang bồng.
ra riêng tăng cấp
theo cấp độ môn – táo – chủ trong phong thủy, thì ra riêng có lúc đi từng cấp như vậy. ra riêng cửa, về nhà lên phòng đóng sập, chuyện nhỏ! ngon hơn là “mở lối tiên phong” có cửa từ ngoài đường dẫn lên phòng mình, vô nhà thấy toàn là cửa và nút chuông độc lập! ra riêng bếp ăn, một nhà nhiều ông táo, cũng bởi kiêng cữ, thế hệ khác nhau, nhồm nhoàm 9x khác với móm mém u80. ra riêng chủ: điện nước khác đồng hồ, hộ khẩu tách bạch, phòng ốc độc lập hoàn toàn như một chung cư trong lòng nhà phố. nhưng lại không phải chung cư, mạnh ai nấy sống mới buồn như con chuồn chuồn! cứ theo cấp độ ra riêng kiểu này thì thà tạo dựng căn nhà riêng biệt ở chỗ khác, dù nhỏ dù to, còn hơn là băm nát chia vụn ngôi nhà chung như thế.
tôi đã từng là một người ra riêng triệt để, đã từng thấu hiểu ra riêng cũng như …chơi chung, không phải hễ muốn là tách ra hầm hầm hay xáp vô hì hì liền ngay được. điều kiện kinh tế, đặc thù công việc, khả năng tổ chức cuộc sống, muôn chuyện phiền toái và thoải mái, mỗi người mỗi khác. ra riêng mà nhà bạn chẳng hơn gì cái phòng trọ cấp 4, chất lượng không gian thấp lôi kéo tinh thần người ra riêng đi xuống thì có lẽ đừng “đi đâu loanh quanh cho đời mỏi mệt” bạn ơi! cũng bởi “ngày sau sỏi đá cũng cần có nhau…” mà, bạn có ra riêng mãi được không?
nếu bạn sắp ra riêng, xin hãy cân nhắc vì ra riêng chẳng đơn giản là một cú xách va li bước đi khi trời giông bão đâu. còn nếu bạn đã chán ngán tuổi thơ quanh quẩn váy mẹ, bạn dư thừa sinh lực để tạo dựng chốn ra riêng mang đẳng cấp thời đại thì …xin hoan nghênh chào đón bạn, với đôi lời nhắc nhở bạn đừng quên ngoái nhìn quá khứ, hoạch định tương lai, để ra riêng không bao giờ là một bước khập khễnh đáng hối tiếc về không gian cư trú và thời gian vui sống, bạn nhé!
bài: giang minh kiệt ảnh: trọng nhân
(ktnđ số 11-2006)
