Trong thời gian qua, tại các đô thị (đặc biệt là Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh) đã xảy ra nhiều vụ cháy, nổ gây thiệt hại lớn về tài sản và tính mạng con người. Sự thật là hầu hết các vụ cháy đều gây ra thiệt hại về nhân mạng do nạn nhân không thể thoát ra ngoài khi đám cháy mới bắt đầu, nguyên nhân là do các nhà ống thiếu lối thoát hiểm. Đồng thời, nhân viên cứu hỏa, cứu hộ khó tiếp cận các công trình này, nhất là các công trình nằm trong hẻm. Vấn đề thoát nạn trong nhà phố, theo quan điểm kiến trúc, là làm sao để thoát nạn dễ dàng trong trường hợp xảy ra tai nạn. Do đó vấn đề thiết kế lối thoát hiểm là vô cùng cần thiết.
Vì sao bạn nên thiết kế lối thoát hiểm cho nhà của mình?
Hầu hết các căn nhà phố đều có chung một nhược điểm là hẹp và sâu, diện tích nhỏ, ít mặt thoáng, xung quanh toàn nhà cao tầng. Vì vậy, trong thiết kế nhà phố đô thị, người ta thường quan tâm đến các tiện ích như diện tích sử dụng, phân bố phòng mà ít khi tính đến phương án hay giải pháp thoát hiểm trong những tình huống khẩn cấp.
Ngoài ra, do lo ngại về vấn đề trộm cắp và an toàn sử dụng (tránh rơi từ độ cao), nhà phố thường được xây dựng cẩn thận với nhiều tầng khóa cửa, bao phủ tường bên ngoài bằng gạch, lam, lưới, v.v. Lồng sắt, lưới cửa sổ bằng sắt… Vì vậy, một khi có sự cố thường không có đường đi, rất dễ bị ngạt thở.
Do đặc thù của nhà phố nên những công trình như vậy không thể thiết kế phòng cháy chữa cháy theo tiêu chuẩn thông thường như các công trình lớn, cũng như không được trang bị hệ thống báo cháy, thiết bị chữa cháy. Một khi hỏa hoạn xảy ra thường gây thiệt hại rất lớn về người và của. Sự ra vào của nhà phố cần được xem xét một cách nghiêm túc dưới góc độ thiết kế kiến trúc nhà đẹp. Vậy các lối thoát hiểm nên bố trí ở đâu và bố trí như thế nào? Và các giải pháp liên quan để giảm thiểu thiệt hại khi xảy ra hỏa hoạn?
Thiết kế lối thoát hiểm cho nhà ống như thế nào cho hiệu quả?
Thiết kế nhà ở nên có ban công, lô gia
Nhà phố nên có ban công có lan can phía trước. Đây là một lối thoát hợp lệ. Ban công, lô gia không chỉ là bộ phận làm đẹp của công trình mà còn có vai trò che nắng, che mưa, thoát hiểm khi có sự cố. Trong trường hợp xảy ra cháy và khói trong nhà, khu vực này cũng được thông gió tốt, có thể duy trì sự sống chờ cứu hộ. Đối với những ban công, lô gia không sử dụng lan can mà là nan, lưới… thì nên có cửa mở bản lề, có khóa để có thể mở khi cần thiết.
Nhà nên có hiên và giếng trời
Hiên là khoảng không gian rộng, thoáng, tương tự như ban công hay lô gia, tạo điều kiện cho việc thoát hiểm hiệu quả. Tùy theo địa hình cụ thể, nạn nhân trên sân thượng có thể thoát sang nhà hàng xóm bên cạnh, hoặc có thể chờ lực lượng cứu hộ đến hỗ trợ.
Trong điều kiện có thể với những ngôi nhà có nhiều hơn một mặt tiền, nên bố trí cửa thoát hiểm ở bên phải hoặc bên hông nhà, phòng khi không thoát được ở cửa chính thì thoát ở cửa phụ.
Bố trí cầu thang thoát hiểm lên tầng mái
Thông thường với nhà ống, nhà phố, sàn được làm thoải mái để đặt bể nước; và thường có thang kỹ thuật từ sân thượng hoặc khu vực nào đó lên mái. Đây cũng là lối thoát hiểm quan trọng. Nhưng để dễ dàng thoát hiểm, yêu cầu thang kỹ thuật này cần được thiết kế thuận tiện để sử dụng.
Bố trí mỗi tầng có ít nhất hai đường thoát hiểm: Một đường thoát hiểm ra cầu thang (lên hoặc xuống) và một đường thoát hiểm ở ban công.
Cửa chính, nếu có một lớp thì nên làm cửa mở quay ra ngoài sẽ dễ thoát hiểm hơn. Các loại cửa sắt kéo, cửa nhôm cuốn không tiện cho việc thoát hiểm. Các loại cửa trong nhà như cửa phòng, cửa mở ban công, lo-gia, sân thượng nên sử dụng hệ thống khoá đơn giản, dễ vận hành.
Hiện nay, một số gia đình có khả năng về kinh tế đã lắp đặt hệ thống báo cháy, chữa cháy cho nhà ở gia đình (nhà phố), tuy nhiên công việc này không phổ biến, nên giải pháp kiến trúc vẫn là QUAN TRỌNG nhất khi có sự cố.
