Công trình thuỷ điện Nậm Chiến II: Chạy đua với thời gian về đích tháng 10 phát điện tổ máy số 1

Nối giữa 2 bên vách núi đá granit khổng lồ, cao sừng sững để chặn dòng suối Chiến là đập công trình thuỷ điện Nậm Chiến II, địa điểm xây dựng tại thị trấn Ít Ong, huyện Mường La (Sơn La) cách công trình thuỷ điện Sơn La khoảng 6 km. Công trình được thi công từ năm 2007, với công suất thiết kế 32 MW, vốn đầu tư gần 700 tỷ đồng, do Công ty cổ phần đầu tư và phát triển điện Tây Bắc (Tổng Công ty Sông Đà) đảm nhận. Sau gần 2 năm thi công, đến nay các hạng mục đang hoàn thiện, cán bộ, công nhân của công ty đang chạy đua với thời gian để về đích, phấn đấu đến trung tuần tháng 10 năm 2009 phát điện tổ máy số 1, hoà mạng điện lưới quốc gia.

Kỳ quan trong lòng núi:

Ông Trần Minh Châu, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần đầu tư và phát triển điện Tây Bắc tự lái chiếc TOYOTA đời cũ dẫn chúng tôi vào khám phá đường hầm số 1 vừa được những người thợ Sông Đà khoan xuyên, đục thủng lòng núi đá granit, hay đúng hơn là để chúng tôi “mục sở thị”, chiêm ngưỡng công trình hầm ngầm. Đến ngã ba hầm ngang thì dừng lại để quay đầu xe. Đoạn hầm này có nhiệm vụ dẫn nước từ cửa hầm số 1 đến tháp điều áp, hầm có chiều dài 2.433,7m. Tiết diện hầm có dạng hình móng ngựa, đường kính trong 3,8m, đường kính đào 4,6m. Dưới lòng hầm lõng bõng nước đủ cho bàn chân ướt lạnh, trần hang đôi chỗ nước rỏ tong tanh. Đi sâu vào trong lòng núi, có cảm giác yên ắng lạ thường như đi trong thế giới ngầm hang động, thi thoảng nghe tiếng róc rách mạch nước từ đâu đó phun ra. Tôi buột miệng hỏi người dẫn đường: Nước này có dùng được không ? Anh ta trả lời, các mạch nước phun từ lòng núi đá granít, không có cấn vôi, nên có thể gọi là nước tinh khiết được. Chạy dọc theo tường hầm là hệ thống bóng điện thắp sáng, nhưng cũng chỉ đủ sáng lờ mờ để người đi lại khỏi vấp ngã.

Ông Châu giải thích thêm về thông số kỹ thuật: Vỏ (đường hầm) được bọc bằng bê tông cốt thép dầy 40cm, nhưng một số vị trí đi qua đới đá tốt thì chỉ phun vẩy gia cố, không có vỏ hầm. Cao trình tại vị trí cửa vào là 258m (ở lưng chừng núi), còn vị trí tháp điều áp là 250m. Chúng tôi đến điểm thi công tháp điều áp của nhà máy. Tháp này có kết cấu nửa chìm, nửa hở, phần nằm trong núi là 32,5m ngoài hở là 5m. Chiều cao của tháp tính từ đáy là 37,5m, đường kính trong là 12m, bề dày 1m. Tại vị trí hầm nghiêng (ngay dưới đáy tháp điều áp), hầm này có đường kính trong 3,4m, góc nghiêng của trục hầm so với phương ngang là 80 độ. Nối tiếp với hầm nghiêng là hầm ngang số 2 (đường kính 3,4m) có nhiệm vụ dẫn nước vào nhà máy. Để khoan được những đường hầm xuyên núi, lực lượng kỹ sư, công nhân Sông Đà 10.4 cùng với đơn vị bạn đã kỳ công miệt mài ngày đêm trong suốt hơn 1 năm, với tốc độ mỗi ngày chỉ khoan được từ 4 đến 6 mét dài, trong điều kiện khắc nghiệt sống, lao động trong lòng núi. Một anh bạn công nhân nói vui: Hầm này không phải là kho chứa, cất dấu của cải, nhưng khi hoàn thành nó sẽ mang lại lợi ích kinh tế cao cho nhà máy phát điện.

Thuồng luồng trong hang động

Có nhiều truyền thuyết kể lại: Chủ nhân của suối Chiến là những con thuồng luồng nằm trong hang núi Pú Hon (núi cao như cái Mào). Năm nào cũng vậy, những con “thuồng luồng có mào đỏ” lại gây ra lũ, quét đi quét lại vài chục lượt, cuốn phăng những công trình tự tạo của người dân bên suối như hệ thống mương phai, cọn nước, đập thuỷ lợi, phai kè đánh bắt cá. Ngay cả cái móng công trình thuỷ điện Nậm Chiến vừa dựng lên cũng bị lũ phá huỷ. Giải thích về sự cố móng công trình bị lũ phá, ông Trần Minh Châu cho biết: Đó là do trong quá trình khoan khảo sát, anh em khoan sâu xuống nền đập khoảng 30 mét thì gặp đá tảng, tưởng đó là đá gốc nên dừng lại không khoan tiếp, đến khi vừa đổ xong móng thì gặp lũ. Nay chúng tôi đã phải làm lại, “vét” hết những hòn đá tảng, khoan sâu xuống tầng đá mẹ để cho móng công trình vững trãi hơn.

Giờ đây, đứng dưới chân đập nhìn lên, những người thợ “đu mình” trên cao đang thi công trông bé như những chiếc lá mỏng manh trên cành cây cao. Con đập dâng nước thiết kế bê tông trọng lực có cao độ 275 mét (cả 2 bên bờ trái và bờ phải), chiều dài đập theo phương dòng chảy là 44m (bờ phải) và 22m (bờ trái). Kỹ sư Nguyễn Thành Trung, phó phòng kỹ thuật cho biết thêm: Đập tràn xả lũ dài 43,5m, gồm 3 khoang tràn, mỗi khoang dài 8m. Tiêu năng sau đập tràn sử dụng hình thức phóng xa cao trình mũi phóng 242m, chiều sâu hố sói 8m.

Công trình thuỷ điện Nậm Chiến II gồm 2 tổ máy thuỷ lực, công suất mỗi tổ máy 16MW, điện năng trung bình 131,7 triệu KWh/năm. Sau khi hoàn thành nhà máy sẽ tạo ra cảnh quan môi trường mới, với dung tích hồ chứa khoảng 3,7 triệu m3 mước, mực nước dâng bình thường 272m, tạo ra cho cột nước của nhà máy (trung bình) là 94,5m.

Hiện nay cán bộ, công nhân các đơn vị của Tổng công ty Sông Đà như: Sông Đà 1, SĐ 4, SĐ 5, SĐ 9, Xí nghiệp 10.6, XN 10.4, Cơ khí lắp máy Sông Đà đang nỗ lực thi công, hoàn thiện các hạng mục công trình để đến trung tuần tháng 10 năm nay bắt đầu phát điện tổ máy số 1, đến tháng 11/2009 phấn đấu phát điện tổ máy số 2 hoà mạng điện lưới quốc gia. Đây là công trình do Tổng công ty Sông Đà vừa thiết kế vừa thi công, theo hình thức BOO (thi công, quản lý, vận hành và khai thác sử dụng). Cùng với thuỷ điện Nậm Chiến II, Công ty CP đầu tư và phát triển điện Tây Bắc còn thi công xây dựng thuỷ điện Nậm Sọi, thuỷ điện Nậm Công tại địa bàn huyện biên giới Sông Mã với công suất 10MW/nhà máy. Ông Trần Minh Châu cho biết: “Sở dĩ trong thời gian khoảng 2 năm, công ty có thể làm liên tục 3 công trình thuỷ điện (Nậm Chiến II, Nậm Sọi, Nậm Công) bởi đội ngũ cán bộ, kỹ sư, công nhân có bề dầy kinh nghiệm, thiết kế công trình đến đâu làm đến đấy, có vấn đề bất cập là xử lý được ngay, không như một số đơn vị khác phải qua tư vấn thiết kế, chưa có kinh nghiệm thì họ làm có thể lâu hơn. Mong muốn của chúng tôi là làm xong 3 công trình thuỷ điện này sẽ tiếp tục đầu tư một số công trình thuỷ điện mới ở Sơn La và một số tỉnh lân cận vùng Tây Bắc”./.