Ánh sáng – dù là tự nhiên hay nhân tạo – khi được dùng đúng lúc đúng nơi vẫn luôn mang lại sự biến đổi, nâng cao chất lượng môi trường sống, được gọi là dương quang cho chốn dương trạch. Một ngôi nhà sẽ không thể đạt được giá trị đích thực của chốn an cư nếu không có tổ chức chiếu sáng hài hòa.
Chiếu sáng theo nguyên tắc cân bằng âm dương sẽ giúp cho các không gian thuần âm hay thuần dương được hỗ trợ tốt hơn bằng năng lượng ánh sáng, các quan hệ về hình thế sẽ cải thiện tích cực hơn. Những không gian thiên về tính dương (phòng khách, phòng của nam thanh niên hoặc phòng làm việc) thì cần phải được chiếu sáng bổ sung tính âm. Thủ pháp sử dụng là các nguồn sáng dịu, vùng sáng tạo ra cong hoặc uốn lượn, ánh sáng khuếch tán để giảm độ chói trực tiếp (hình 1, 2). Tính chất phòng càng “cứng” và càng có nhiều người sinh hoạt, đi lại thì càng nên dùng ánh sáng “mềm” để cân bằng khí tốt hơn. Trong khi đó các phòng có đường nét, vật liệu mềm mại (hoặc phòng của bé gái, nữ giới cư ngụ) khi bố trí ánh sáng nên tránh âm thịnh dương suy quá, tức là bổ sung yếu tố ấm áp, dùng ánh sáng vàng và tươi (hình 3).
Do nhà ở lúc nào cũng cần giữ chất tĩnh và âm nhiều hơn so với công trình công cộng nghiêng về dương và động. Do đó tính chất chiếu sáng sẽ không giống nhau (đèn pha chói lọi, đèn rực rỡ chớp tắt hoặc đèn nhiều màu tương phản… đều không phù hợp với trường khí nhà ở) mà cần phải là những ánh sáng gián tiếp, ánh sáng được lọc và khuếch tán nhờ chụp, máng, nhờ mảng hắt sáng (hình 4). Tất nhiên trong nhà ở những góc khuất hay thường xuyên ẩm thấp, khó sử dụng (như gầm cầu thang) thiên về âm nhiều hơn nên cần dùng đèn pha có ánh sáng mạnh để bổ sung dương quang. Ở thái cực khác, lối chiếu sáng mờ ảo, dịu nhẹ, lung linh như kiểu “thắp nến” của không gian nhà hàng quán xá chỉ là những nơi ẩm thực, vốn nghiêng về thuần âm, trong khi nhà ở vẫn cần tính dương trong các sinh hoạt hằng ngày. Rất nhiều ngôi nhà khi bước vào cảm thấy âm u lạnh lẽo, nhưng nếu được thay đổi cung cách chiếu sáng, mở rộng cửa sổ, đưa dương quang vào nơi góc khuất tăm tối thì trường khí ngôi nhà sẽ biến đổi ngay (hình 5).
Việc dùng ánh sáng thuần âm chỉ nên áp dụng vào phòng thờ, những góc thư giãn tĩnh lặng và một vài thời điểm trong sinh hoạt như lúc tiệc thân mật, hay nội thất phòng ngủ riêng tư. |
