KTS Nguyễn Văn Tất
Kiến trúc & Đời sống – Căn cứ vào chương trình hoạt động của VIETARC 2009 (diễn ra từ 4 – 7.6.2009 tại Trung tâm hội chợ triển lãm Sài Gòn, Phú Mỹ Hưng, Q.7) mà KT&ĐS đã đăng trong số báo trước, bạn đọc V.L.P (quận 3 – TP.HCM) thắc mắc: “Những vấn đề mà các diễn giả – kiến trúc sư tên tuổi sẽ đăng đàn trong các hội thảo tại VIETARC liệu có ảnh hưởng gì đến… chuyện xây nhà, tổ chức chỗ ở của những người dân như chúng tôi”. KT&ĐS đã có cuộc trao đổi ngắn với KTS Nguyễn Văn Tất, thành viên hội đồng chuyên gia VIETARC’09 quanh vấn đề này. KTS Tất nói:
Có những vấn đề tưởng như rất hàn lâm, rất xa vời với đời thường. Mà thật ra nó cũng thật gần gũi. Kiến trúc là một phạm vi nghề nghiệp ẩn chứa nhiều những vấn đề như thế. Vì nó được liệt kê vào loại sản phẩm nghệ thuật phức tạp, có tính tổng hợp cao. Mặt khác tính thích dụng của kiến trúc có thể đặt trong sự phê phán của mọi người sử dụng. Vì không thích dụng thì còn lâu một công trình xây dựng mới được công nhận là kiến trúc chứ nói chi đến tác phẩm kiến trúc. Do vậy, cuộc triển lãm quốc tế kiến trúc VIETARC’09 lần đầu tiên tổ chức có một nội dung hội thảo chuyên ngành quốc tế về kiến trúc, chắc vẫn có nhiều điều không hẳn là xa lạ với độc giả KT&ĐS.
Nhưng với “trào lưu kiến trúc xanh” chẳng hạn, nên hiểu thế nào là đơn giản và dễ ứng dụng nhất?
Chúng ta cứ hiểu một cách đơn giản và nôm na một chút là kiến trúc có nhiều cây xanh gần gũi với thiên nhiên thì cũng… không trật vào đâu. Chỉ là không đủ và không… hàn lâm lắm! Khái niệm xanh dùng cho các cố gắng phấn đấu để cải thiện và gìn giữ môi trường, trong đó có môi trường nhân tạo khổng lồ là kiến trúc đô thị. Các nhà chuyên môn có bao nhiêu là vấn nạn nghề nghiệp cần mổ xẻ trong các hội thảo. Thực tế “xanh” của ngôi nhà gần gũi với độc giả chúng ta là thêm sáng tự nhiên, thoáng gió tự nhiên, vật liệu gần gũi thân thiện, tiết kiệm năng lượng, vận hành tốt về điện, nước, chống nóng,… Vậy đã là vừa sống thoải mái, vừa là chiến sĩ góp phần cho nền kiến trúc xanh rồi còn gì!
Còn chuyện “quy hoạch bền vững – kiến trúc bền vững”, phải chăng người tiêu dùng sẽ đứng ngoài những vấn đề này?
Đây cũng là một nội dung lớn trong hội thảo nói riêng, và thời sự chuyên môn nói chung của giới kiến trúc.
Những vấn đề gì để đảm bảo một cơ thể đô thị cho đến từng quần thể kiến trúc có thể tồn tại tốt đẹp, lâu dài cả vật thể lẫn giá trị phi vật thể? Từng ngôi nhà ở của chúng ta cũng không đứng ngoài cuộc luận bàn. Ngôi nhà với những vật liệu và kỹ thuật hiện đại nào đó có thể trở nên xa lạ và bất tiện với khí hậu nhiệt đới: nắng – chói, mưa – ẩm; tránh mưa nhưng lại cần gió mát – ngôi nhà nào đó được xây lên vừa mắt nhưng rối tinh lên khi chỉ có thêm một hai nhân khẩu. Và đơn giản thôi, hiểu theo nghĩa thông thường, nhà đẹp, nhưng không thật sự sống thư thái, an lành thì không sớm thì muộn, nhu cầu sửa đổi hoặc thay mới sẽ xảy ra, làm sao mà bền vững.
Bản sắc – truyền thống bao giờ cũng là chuyện khó nói, khó cảm của người tiêu dùng?
“Bản sắc – truyền thống và sự đột phá” là tên gọi một hội thảo tại triển lãm này. Một kiến trúc sư bắt được phần nào cảm xúc về truyền thống trong công trình kiến trúc mới của mình, luôn được chúc mừng như một thành tích. Theo tôi, truyền thống tự nó mang tính bản sắc. Bản sắc văn hoá, lịch sử, địa phương… nhưng nói cho cùng ra, truyền thống luôn luôn được viết tiếp bởi các thế hệ. Giữ gìn truyền thống và khẳng định bản sắc thời đại mình sống là một công việc đồng thời: vì đến những thế hệ sau nữa, điều đột phá hôm nay sẽ góp thêm vào giá trị truyền thống cho lúc đó – trong từng ngôi nhà ở hiện tại cũng thế. Nhà cổ để ở có thể là một thú chơi cho một nhu cầu đặc biệt nào đó, nhưng nếu xem như một giá trị đời sống kiến trúc thì sẽ trở thành khiên cưỡng. Vì vậy, đột phá trong ngôi nhà ở không nên là một thái độ lập dị mà chỉ là chân thành khẳng định chân dung (kiến trúc) của chủ nhân, nhu cầu nghề nghiệp, cá tính, văn hoá giao tiếp… của chủ nhân sẽ khẳng định nhiều điều rất riêng (đột phá). Nhưng để tròn trịa, tránh ngô nghê lập dị, thì cần sự chia sẻ của một kiến trúc sư cũng chân thành như thế.
P.V
