Vụ công ty sản xuất gạch men gây ô nhiễm môi trường ở Đồng Nai: Nghịch lý Kim Phong

trong khi hàng ngàn hộ dân và công nhân tại ấp bến cam, xã phước thiền, huyện nhơn trạch, tỉnh đồng nai 12 năm phải đối mặt với khói, bụi, tiếng ồn cùng nước thải ô nhiễm do công ty tnhh sản xuất-thương mại kim phong sản xuất gạch men ngày đêm, thì các cơ quan quản lý nhà nước vẫn chưa có biện pháp mạnh vì cho rằng sự  việc gây ô nhiễm của công ty này là không quá nghiêm trọng và công ty đã chấp hành các yêu cầu.
 
từ việc ngoài vùng quy hoạch 

dự án nhà máy sản xuất gạch men kim phong được cấp phép hoạt động ngày 9-7-1996 theo giấy phép số 3519 do chủ tịch ubnd tỉnh đồng nai ký. theo đó, dự án có diện tích chiếm đất 30.000m2 thuộc địa bàn xã phước thiền, huyện nhơn trạch, tỉnh đồng nai với công suất 1 triệu m2 gạch men/năm. ngày 5-4-1997, công ty tnhh sản xuất-thương mại kim phong mở rộng nhà máy sản xuất theo giấy phép số 442 của sở kế hoạch – đầu tư. lúc này, nhà máy xin nâng công suất lên 3 triệu m2 gạch men/năm, diện tích chiếm đất 60.000 m2 với tổng mức đầu tư 29,5 tỷ đồng. 

ngày 30/8/1997, khu công nghiệp nhơn trạch 1 được thành lập trên diện tích 430 ha thuộc địa bàn xã phước thiền, hiệp phước và phú hội, huyện nhơn trạch. thế nhưng, nhà máy sản xuất gạch men kim phong lại nằm ngoài quy hoạch khu cn, và vì thế việc đấu nối hạ tầng của nhà máy với khu cn đến nay vẫn chưa thực hiện được.

ngày 5-8-1997, giám đốc sở khoa học, công nghệ và môi trường đồng nai ra quyết định phê chuẩn báo cáo đánh giá tác động môi trường của công ty kim phong. thực tế hoạt động từ đó đến nay, khói bụi, nước thải… gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống người dân …thì chưa được xử lý một cách rốt ráo.

ông đỗ xuân mệnh, tổ trưởng tổ 18, cho biết: cách nay 12 năm, công ty kim phong đã tự ý mua lại đất nông nghiệp và xây dựng nhà máy ngay trong khu vực quy hoạch dành cho cây xanh. đây là khu vực cách ly giữa khu công nghiệp nhơn trạch 1 và khu dân cư xã phước thiền. điều bất hợp lý là khu sản xuất gạch và phân xưởng xay đá lại được đặt trên đồi cao, phía đầu gió. còn khu vực nhà dân cùng dãy phòng trọ của công nhân lại nằm ở vùng trũng và cuối hướng gió. vì vậy, nước xả từ công ty kim phong tràn ra khu dân cư như thác lũ. nước thải đủ màu, tùy theo hôm đó công ty sản xuất loại gạch màu gì. hễ nước tràn lên tới đâu là cỏ cây chết tới đó. công ty kim phong cứ lợi dụng trời mưa là xả ra sông đồng môn.
 
đến việc kiểm tra mức xả, thải nằm trong tiêu chuẩn cho phép

theo kết quả kiểm tra do trung tâm quan trắc và kĩ thuật môi trường của sở tnmt đồng nai ngày 16-12-2008 và theo lời giải thích của ông lê văn đức, phó chánh thanh tra sở thì mức độ gây ô nhiễm của công ty này hiện nay là không quá nghiêm trọng. kết quả mới kiểm tra đều nằm trong tiêu chuẩn cho phép(!?!). trong thời gian 12 năm qua, không phải cơ quan quản lý nhà nước bỏ mặc cho kim phong muốn làm gì thì làm, mà đã nhiều lần tiến hành kiểm tra phát hiện sai phạm, phạt tiền và yêu cầu khắc phục. thậm chí, bộ tnmt cũng đã vào cuộc để giải quyết.

cụ thể năm 2002, sở khoa học, công nghệ và môi trường đã có văn bản trả lời đơn tố cáo “công ty kim phong gây ô nhiễm môi trường” cho thường trực ubnd tỉnh đồng nai, trong đó ghi rõ: công ty đã xây dựng hệ thống xử lý nước thải… nhưng do tính toán sai thực tế nên không có hiệu quả – dung tích bể nhỏ nên nước thải sản xuất xử lý không kịp, chảy tràn ra ngoài. mẫu nước thải …không đạt tiêu chuẩn loại b theo quy định…tại các khu vực chứa nguyên liệu ngoài trời với diện tích khoảng 1000m2 không được che chắn, khu vực nạp liệu, nghiền và rót nguyên liệu sau khi nghiền, tháp sấy ở đây có một dây chuyền bị hở, bụi rò rỉ ra ngoài; khu vực sấy phun không có hệ thống thu hồi bụi, để bụi đất phát tán theo ống khói ra ngoài không khí. ngoài ra còn có lượng bụi phát sinh trong quá trình bốc dỡ, vận chuyển nguyên liệu, bụi đường giao thông nội bộ trong công ty. công ty có sử dụng biện pháp hạn chế bụi bằng cách phun nước tạo ẩm tại khu vực chứa và bốc dỡ nguyên liệu ngoài trời nhưng chưa có hiệu quả, trong điều kiện mùa khô hạn, bụi đất phát tán nhiều ảnh hưởng đến đời sống của dân cư ấp bến cam”. kèm theo kết luận trên là 3 yêu cầu: ngăn chặn bụi, chấm dứt xả nước thải chưa xử lý và phải xử lý nước thải sản xuất đạt loại b trước ngày 1/7/2002.

mặc dù đã bị xử phạt nhiều lần, nhưng tới tháng 10-2008, đoàn kiểm tra của bộ tnmt vẫn phát hiện những sai phạm tương tự như trên. trong biên bản kiểm tra ghi rõ các vi phạm của công ty này gồm: không có giấy phép khai thác, sử dụng tài nguyên nước dưới đất; không có giấy phép xả nước thải vào nguồn; xả nước thải vượt tiêu chuẩn cho phép. đoàn kiểm tra cũng yêu cầu biện pháp khắc phục hậu quả như buộc công ty xử lý các chất thải phát sinh đạt tiêu chuẩn việt nam.

thế nhưng, chỉ 2 tháng sau, ngày 4-12-2008, thanh tra sở tnmt đồng nai lại bắt được công ty vi phạm vì xả nước thải có độ màu vượt tiêu chuẩn cho phép 1,8 lần, xả nước thải vào nguồn nước không có giấy phép theo quy định của pháp luật, khai thác, sử dụng nước dưới đất không có giấy phép với lưu lượng trung bình 650 m3/ngày đêm. và buộc công ty phải lập hồ sơ đề nghị cấp giấy phép khai thác, sử dụng nước dưới đất, lập hồ sơ đề nghị cấp phép xả nước thải vào nguồn nước theo quy định của pháp luật, đồng thời thực hiện thu gom và xử lý nước thải các loại đạt tiêu chuẩn quy định trước khi thải ra ngoài.

có vẻ như những lời yêu cầu, đề nghị, xử phạt của các cơ quan quản lý nhà nước chưa đủ sức răn đe đối với công ty kim phong, nên suốt 12 năm công ty này đã ngang nhiên xả thải gây ô nhiễm môi trường và làm ảnh hưởng tới sức khỏe của người dân? và thật ngạc nhiên khi thấy ông phó chánh thanh tra sở tnmt đồng nai cho rằng mức độ gây ô nhiễm của công ty kim phong hiện nay là không quá nghiêm trọng! câu chuyện “quýt làm cam chịu” này cần phải được chấm dứt, và các cơ quan quản lý nhà nước cần có biện pháp mạnh để xử lý nghiêm những hành vi cố tình vi phạm như trên./.