Frank Lloyd Wright là một trong những kiến trúc sư vĩ đại nhất của nước Mỹ, người đã để lại một di sản thiết kế khổng lồ và không thể thay thế trong lịch sử kiến trúc thế giới. Với hơn 500 công trình được xây dựng và hơn 1000 bản thiết kế, Wright đã chứng minh tài năng vượt trội và tầm ảnh hưởng mạnh mẽ của mình. Ông không chỉ nổi tiếng với những công trình độc đáo mà còn là người tiên phong trong việc phát triển phong cách kiến trúc Mỹ – phong cách Prairie.
Frank Lloyd Wright: KTS vĩ đại nhất nước Mỹ
Sinh năm 1867 tại Richland Center, Wisconsin, Frank Lloyd Wright lớn lên trong một gia đình giàu truyền thống nghệ thuật. Cha ông là một nhà diễn thuyết và truyền giáo, còn mẹ ông là một giáo viên tận tụy, người đã khơi dậy niềm đam mê kiến trúc trong lòng cậu bé Wright từ khi còn rất nhỏ. Những năm tháng tuổi thơ, ông đã được tiếp xúc với các trò chơi xây dựng Foebel và những bản vẽ kiến trúc mà mẹ ông đã cẩn thận lựa chọn. Những hình khối cơ bản và sự kết hợp hài hòa của chúng đã in sâu vào tâm trí Wright, trở thành nguồn cảm hứng và cơ sở cho phong cách thiết kế độc đáo của ông sau này.
Wright nổi bật với tinh thần dám nghĩ dám làm và sự quyết tâm mãnh liệt trong suốt cuộc đời mình. Mặc dù bắt đầu học ngành kỹ sư tại Đại học Wisconsin-Madison, nhưng ông nhanh chóng nhận ra đam mê thực sự của mình là kiến trúc và quyết định bỏ học để theo đuổi sự nghiệp này. Với tầm nhìn tiên phong, Wright không chấp nhận tuân theo trường phái kiến trúc Victorian đang thịnh hành mà thay vào đó, ông dấn thân vào chủ nghĩa kiến trúc hữu cơ, một trào lưu mới mẻ và táo bạo.
Frank Lloyd Wright từng nói: “Kiến trúc hiện đại, mà chúng ta gọi là kiến trúc hữu cơ – là kiến trúc tự nhiên – vì tự nhiên mà có, kiến trúc phục vụ cho tự nhiên.” Quan điểm này đã trở thành triết lý thiết kế cốt lõi của ông. Với Wright, kiến trúc không phải là một thực thể vô tri vô giác, mà là một sinh thể có thể phát triển, với hình thức liên quan mật thiết đến mục đích công năng. Ông tin rằng một công trình kiến trúc phải hòa quyện với thiên nhiên, và chỉ khi đó, nó mới đạt đến vẻ đẹp hoàn mỹ.
Trong các công trình của Wright, có thể dễ dàng nhận thấy sự ảnh hưởng mạnh mẽ của thiên nhiên qua các đường nét mềm mại, tự do và chất liệu tự nhiên như gỗ, đá. Ông luôn chú trọng đến việc sử dụng các vật liệu tự nhiên này, không chỉ để tôn vinh vẻ đẹp của chúng mà còn để tạo nên sự hài hòa giữa kiến trúc và môi trường xung quanh. Phong cách này không chỉ tạo nên dấu ấn cá nhân đặc biệt cho Wright mà còn mở ra một hướng đi mới, thúc đẩy sự phát triển của kiến trúc hiện đại.
Wright luôn áp dụng nguyên tắc thiết kế từ trong ra ngoài và bố cục khai phóng trong các công trình của mình. Ông thường đề cao việc sử dụng vật liệu tự nhiên như gỗ và đá trước khi nghĩ đến bê tông hay cốt thép. Đây là điểm đặc trưng của phong cách kiến trúc lãng mạn mà Wright theo đuổi, dù đôi khi nó cũng dẫn đến những tranh cãi về tính bền vững và hiệu quả của công trình. Nhiều công trình của Wright đã gặp phải các vấn đề về cấu trúc như sụp mái hay rò rỉ, nhưng không ai có thể phủ nhận rằng chúng đều mang lại ấn tượng mạnh mẽ với nội thất tinh tế, hài hòa đến từng chi tiết.
10 Công trình kiến trúc nổi tiếng nhất trong sự nghiệp của Frank Lloyd Wright
1. Unity Temple – Các công trình của Frank Lloyd Wright
Unity Temple, một trong những kiệt tác kiến trúc của Frank Lloyd Wright, được coi là bước đột phá trong thiết kế kiến trúc hiện đại. Công trình này thường được gọi là “tòa nhà hiện đại đầu tiên trên thế giới” vì nó hội tụ những ý tưởng tiên phong của Wright về kiến trúc hiện đại, từ việc sử dụng vật liệu cho đến thiết kế không gian. Điểm nhấn của Unity Temple nằm ở việc Wright tận dụng tối đa bê tông cốt thép, một lựa chọn vật liệu không chỉ phù hợp với ngân sách hạn chế mà còn giúp ông giải quyết thách thức về cách âm tại vị trí góc phố đông đúc.
Với những bức tường bê tông dày và cửa sổ được bố trí ở trên cao, ánh sáng tự nhiên được truyền vào không gian bên trong một cách tinh tế qua các trần kính màu hình vuông, tạo nên một không gian thiền định đầy nghệ thuật. Từ đây, Wright đã khẳng định triết lý thiết kế của mình, tập trung vào việc tạo ra không gian nội thất linh hoạt, nơi mà không gian bên trong được ưu tiên hơn cấu trúc ngoại vi, mở ra một xu hướng mới trong kiến trúc hiện đại.
2. Frederick C. Robie House
Frederick C. Robie House là biểu tượng hoàn hảo của phong cách Prairie do Frank Lloyd Wright khởi xướng, được thiết kế để hòa quyện với cảnh quan và văn hóa của vùng Trung Tây Hoa Kỳ. Phong cách Prairie, với những đường ngang dài, thấp và các mặt phẳng nằm ngang, tạo nên một cảm giác kết nối mạnh mẽ giữa ngôi nhà và thiên nhiên xung quanh.
Robie House là một tác phẩm nghệ thuật toàn diện, nơi mọi chi tiết từ nội thất, ánh sáng đến kiến trúc đều được thiết kế để hòa hợp với nhau, theo triết lý Gesamtkunstwerk của Đức. Trái tim của ngôi nhà nằm ở ống khói trung tâm, biểu tượng cho sự ấm cúng và kết nối gia đình. Với không gian nội thất mở, Robie House là một biểu tượng của sự tiến bộ trong kiến trúc Mỹ, đánh dấu sự ra đời của một phong cách kiến trúc mới mẻ và độc đáo.
3. Taliesin – Các công trình của Frank Lloyd Wright
Taliesin là xưởng vẽ và trường học của Frank Lloyd Wright, nơi ông hiện thực hóa những ý tưởng kiến trúc táo bạo của mình. Tọa lạc trên khu đất rộng 800 mẫu Anh ở Spring Green, Wisconsin, Taliesin là không gian sáng tạo, nơi Wright phát triển và thử nghiệm những ý tưởng mới trong kiến trúc.
Taliesin thể hiện triết lý sống của Wright, nơi ông mong muốn hòa mình vào thiên nhiên, tạo ra một cuộc sống “khác thường” như chính ông từng nói. Taliesin còn là biểu tượng của sự kết nối giữa con người và thiên nhiên, giữa kiến trúc và cảnh quan.
4. A.D. German Warehouse
A.D. German Warehouse, hay còn gọi là Nhà kho A.D. German, là một công trình độc đáo mang dấu ấn của kiến trúc Hồi sinh Maya, được thiết kế bởi Frank Lloyd Wright. Tọa lạc tại Trung tâm Richland, Wisconsin, nhà kho này ban đầu được xây dựng vào năm 1921 để lưu trữ hàng hóa.
Tuy nhiên, Wright đã biến nó thành một không gian đa chức năng, bao gồm nhà hàng, không gian bán lẻ, cửa hàng quà tặng và thậm chí là một phòng trưng bày nghệ thuật. Với kiến trúc đặc trưng của người Maya, nhà kho này nổi bật với các bức tường bê tông dày, các chi tiết trang trí phức tạp và một không gian nội thất mở, đầy sáng tạo. A.D.
5. Hollyhock House – Các công trình của Frank Lloyd Wright
Hollyhock House, còn được gọi là Nhà Barnsdall, là công trình đầu tiên của Frank Lloyd Wright tại khu vực Los Angeles và là một minh chứng cho sự chuyển đổi trong phong cách thiết kế của ông. Được xây dựng vào năm 1921 cho Louise Aline Barnsdall, ngôi nhà này mang đậm dấu ấn của kiến trúc Hồi sinh Maya với những bức tường ngoài nghiêng về phía sau và các chi tiết trang trí phức tạp lấy cảm hứng từ cây thục quỳ – loài hoa yêu thích của Barnsdall.
Wright đã khéo léo kết hợp các yếu tố kiến trúc truyền thống của người Maya với những ý tưởng thiết kế hiện đại, tạo nên một không gian sống vừa mang tính thẩm mỹ cao, vừa đáp ứng được nhu cầu sinh hoạt của gia chủ. Mặc dù Wright không thể trực tiếp giám sát toàn bộ quá trình xây dựng do ông đang bận rộn với dự án Khách sạn Hoàng gia Tokyo tại Nhật Bản, nhưng Hollyhock House vẫn thể hiện rõ nét tài năng và tầm nhìn của ông, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong hành trình sáng tạo của kiến trúc sư vĩ đại này.
6. Khách sạn Imperial Tokyo
Khách sạn Imperial Tokyo, do Frank Lloyd Wright thiết kế, là một biểu tượng nổi bật trong sự nghiệp của ông tại Nhật Bản. Wright đã tạo nên hai tòa nhà với kiến trúc lấy cảm hứng từ phong cách Phục hưng Maya, đặc trưng bởi những tòa tháp hình kim tự tháp và trang trí theo nghệ thuật Maya cổ. Vật liệu xây dựng chủ yếu là bê tông và đá, tạo nên một công trình hoành tráng và đầy ấn tượng.
Tuy nhiên, do ảnh hưởng của những trận động đất, phần lớn công trình đã bị hư hại và phải dỡ bỏ. Điểm nổi bật còn sót lại của khách sạn là tiền sảnh đối xứng với hồ bơi phản chiếu, một dấu ấn của thời đại. Những phần này đã được tháo rời và tái tạo lại tại bảo tàng kiến trúc ngoài trời Meiji-mura gần Nagoya, nơi lưu giữ những ký ức quý báu về sự sáng tạo và tinh hoa kiến trúc của Wright.
7. Taliesin West – Các công trình của Frank Lloyd Wright
Taliesin West, tọa lạc ở Scottsdale, Arizona, không chỉ là nơi cư trú bán thời gian của Frank Lloyd Wright mà còn là một “phòng thí nghiệm” kiến trúc độc đáo. Đây là nơi ông và các sinh viên thử nghiệm những ý tưởng mới, khai thác tối đa mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên. Kết nối hài hòa với cảnh quan sa mạc xung quanh, Taliesin West được xây dựng bằng các vật liệu địa phương như đá sa thạch và gỗ, mang đến một vẻ đẹp tự nhiên và mộc mạc. Được coi là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của Wright, Taliesin West là biểu tượng của sự sáng tạo không ngừng và tinh thần tiên phong trong kiến trúc.
8. Fallingwwater – Các công trình của Frank Lloyd Wright
Fallingwater là một kiệt tác kiến trúc vượt thời gian của Frank Lloyd Wright, nổi tiếng với sự hòa quyện hoàn hảo giữa con người và thiên nhiên. Được thiết kế từ năm 1937 đến 1939 cho gia đình Kauffmann, Fallingwater nằm trên một thác nước tại vùng quê Pennsylvania, Mỹ. Với cấu trúc đúc hẫng ấn tượng, công trình này dường như “trôi nổi” trên dòng thác, tạo ra một sự kết hợp hài hòa giữa không gian sống và thiên nhiên xung quanh. Fallingwater được Tạp chí Time vinh danh là “công trình đẹp nhất” của Wright, và cho đến ngày nay, nó vẫn thu hút hàng nghìn du khách đến tham quan và chiêm ngưỡng sự độc đáo của nó.
9. Bảo tàng Solomon R. Guggenheim
Bảo tàng Solomon R. Guggenheim ở New York là một trong những tác phẩm cuối cùng và gây tranh cãi nhất của Frank Lloyd Wright. Được khánh thành vào năm 1959, bảo tàng này nổi bật với kiến trúc xoắn ốc độc đáo, tương phản mạnh mẽ với mạng lưới đường phố nghiêm ngặt của thành phố. Wright đã phá vỡ mọi quy tắc truyền thống, tạo ra một không gian mà bản thân nó là một tác phẩm nghệ thuật.
Tuy nhiên, thiết kế không gian này đã gây tranh cãi trong giới nghệ sĩ vì các tác phẩm nghệ thuật không thể được treo thẳng đứng như thông thường. Mặc dù vậy, bảo tàng Guggenheim ngày nay được công nhận là một kiệt tác kiến trúc, nơi mà sự sáng tạo của Wright đã tạo nên một biểu tượng văn hóa vượt thời gian.
10. Thính phòng tưởng niệm Grady Gammage
Thính phòng tưởng niệm Grady Gammage, một trong những dự án cuối cùng của Frank Lloyd Wright, là sự kết hợp hoàn hảo giữa kiến trúc và âm nhạc. Nằm tại Đại học bang Arizona, tòa nhà này ban đầu được thiết kế như một nhà hát opera cho Baghdad, nhưng sau khi dự án bị hủy bỏ, Wright đã điều chỉnh thiết kế cho phù hợp với khán phòng tại Mỹ.
Công trình này nổi bật với các cột bê tông mảnh mai và các vòng tròn lồng vào nhau, tạo nên một không gian âm nhạc đậm chất nghệ thuật. Mặc dù Wright qua đời trong quá trình xây dựng, nhưng học trò của ông, William Wesley Peters, đã hoàn thành dự án này với sự tôn trọng tối đa cho tầm nhìn của Wright. Thính phòng Grady Gammage ngày nay không chỉ là một công trình kiến trúc ấn tượng mà còn là biểu tượng của sự cống hiến và sáng tạo trong nghệ thuật kiến trúc.
