Diện tích phòng vệ sinh có thể không lớn nhưng đòi hỏi sự phối hợp khéo léo và hợp lý trên nhiều yếu tố từ công năng, thẩm mỹ đến kỹ thuật. Để phòng vệ sinh trở nên tiện nghi và dễ sử dụng, việc thiết kế và thi công cần tuân thủ những Nguyên tắc bố trí nhà vệ sinh cơ bản.
Nguyên tắc 1: Tránh đặt phòng vệ sinh ở trung cung
Theo phong thủy, phòng vệ sinh là nơi chứa uế khí, vì vậy nên tránh đặt ở trung cung – vị trí chính giữa nhà. Thay vào đó, phòng vệ sinh nên được đặt ở góc hoặc nép một bên nhà, giúp giữ vững sự cân bằng năng lượng. Về hướng, nhà vệ sinh nên đặt ở hướng xấu (hung) theo quan điểm phong thủy. Đối với các mặt bằng đất méo, việc đặt phòng vệ sinh tại những chỗ lồi ra hoặc khuyết lõm sẽ tạo sự vuông vức, hài hòa cho không gian.
Để đảm bảo sự tiện lợi, phòng vệ sinh cần được đặt ở nơi dễ tiếp cận, dễ nhìn thấy và tìm kiếm. Trong các ngôi nhà nhiều tầng, nên tránh đặt phòng vệ sinh trực tiếp trên các không gian có yếu tố tâm linh như bếp hoặc phòng thờ. Lý tưởng nhất là đặt phòng vệ sinh tầng dưới ngay dưới phòng vệ sinh tầng trên, điều này không chỉ đảm bảo thẩm mỹ mà còn tiết kiệm chi phí lắp đặt hệ thống cấp thoát nước, đồng thời thuận tiện cho việc bảo dưỡng và sửa chữa.
Nếu phòng ngủ có vệ sinh riêng, nên bố trí phòng vệ sinh gần cửa ra vào, gần tủ quần áo để tiện cho việc sử dụng. Cửa phòng vệ sinh không nên hướng thẳng vào giường ngủ để tránh ảnh hưởng đến giấc ngủ và sức khỏe. Nếu nhà có nhiều phòng chức năng dùng chung một phòng vệ sinh, thì vị trí của phòng vệ sinh nên đặt ở trung tâm để dễ tiếp cận từ mọi nơi trong nhà. Trong trường hợp sử dụng không gian dưới cầu thang làm nhà vệ sinh, chỉ nên sử dụng cho phòng vệ sinh phụ.
Nguyên tắc 2: Phân khu chức năng cụ thể – Nguyên tắc bố trí nhà vệ sinh
Phòng vệ sinh hiện đại thường tích hợp ba khu chức năng chính: rửa, xí và tắm. Tuy nhiên, để tối ưu hóa không gian và sự tiện lợi, chúng ta có thể phân chia thành hai khu: khu khô (rửa và xí) và khu ướt (tắm). Việc phân khu này có thể thông qua cách bố trí thiết bị hoặc bằng các vật liệu ngăn cách mềm như vách kính hoặc rèm ni-lông để ngăn nước từ khu tắm tràn ra khu khô.
Các thiết bị trong phòng vệ sinh như xí bệt, chậu rửa và vòi sen cần được bố trí hợp lý dựa trên tần suất sử dụng. Thông thường, chậu rửa sẽ được đặt gần cửa vào, tiếp đến là xí và sau cùng là khu vực tắm. Khoảng cách tiêu chuẩn cho mỗi thiết bị này dao động từ 90 cm đến 1 mét.
Với một phòng vệ sinh bố trí theo chuỗi dài, chiều dài tối thiểu khoảng 2,7 – 3 mét và chiều rộng khoảng 1,4 – 1,5 mét. Trong trường hợp phòng vệ sinh vuông, các thiết bị có thể được bố trí ở ba góc, với cửa ở góc còn lại, và mỗi cạnh có độ dài trung bình khoảng 2 mét.
Nguyên tắc 3: Lựa chọn thiết bị và vật liệu phù hợp
Lựa chọn thiết bị vệ sinh cần dựa trên nhu cầu sử dụng, diện tích phòng và phong cách nội thất tổng thể. Các thiết bị như chậu rửa, bồn cầu, vòi sen, bồn tắm hay vách kính cần được lựa chọn kỹ lưỡng từ giai đoạn thiết kế để đảm bảo sự phù hợp về mặt kỹ thuật và thẩm mỹ.
Thiết bị phụ trợ như hệ thống cấp thoát nước, đèn chiếu sáng cũng đóng vai trò quan trọng. Đối với chiếu sáng, cần có hệ thống chiếu sáng chung và chiếu sáng cho gương để đảm bảo ánh sáng đủ mạnh và rõ ràng.
Các vật liệu trang trí và hoàn thiện phòng vệ sinh cần có khả năng chịu nước, chống ẩm và chịu nhiệt tốt. Gạch ốp lát nên chọn loại có khả năng chống thấm và chống trơn trượt. Để tạo cảm giác không gian rộng rãi, nên sử dụng gạch ốp tường màu sáng, kết hợp với gạch nền màu sẫm để cân bằng thị giác.
Nguyên tắc 3: Thường xuyên theo dõi kỹ thuật và chống thấm
Hệ thống kỹ thuật phía sau các thiết bị sử dụng là yếu tố quyết định sự vận hành hoàn hảo và bền vững của phòng vệ sinh. Các đường ống cấp thoát nước cần được lắp đặt chính xác, đảm bảo độ bền và chịu được thời gian. Đường ống thoát nước cần có độ dốc phù hợp để nước chảy thoát dễ dàng.
Đối với các thiết bị liên quan đến điện, cần đảm bảo an toàn tuyệt đối. Dây dẫn điện không được hở và không được lắp đặt ở những khu vực ướt để tránh nguy cơ rò rỉ điện. Bình nước nóng cần có dây nối đất và thiết bị ngắt an toàn.
Chống thấm là một yếu tố không thể thiếu trong phòng vệ sinh. Cần chống thấm sàn và chân tường trước khi ốp lát, chú ý các vị trí quan trọng như chân ống xuyên sàn và chân hộp kỹ thuật. Sàn vệ sinh cần có độ dốc để nước thoát về miệng ga, tránh tình trạng nước đọng trên sàn.
Nguyên tắc 4: Đề cao sự thông thoáng và đủ ánh sáng – Nguyên tắc bố trí nhà vệ sinh
Phòng vệ sinh cần có sự thông thoáng để đảm bảo không gian không bị ẩm mốc và thoáng đãng. Lý tưởng nhất là có cửa sổ thông thoáng để lấy ánh sáng tự nhiên. Nếu không có điều kiện thông thoáng tự nhiên, cần lắp đặt quạt thông gió để duy trì không khí trong lành.
Nguyên tắc 5: Tìm hiểu kích thước tiêu chuẩn – Nguyên tắc bố trí nhà vệ sinh
Kích thước của các thiết bị trong phòng vệ sinh cần tuân theo tiêu chuẩn để đảm bảo sử dụng thuận tiện và an toàn. Ví dụ, chiều cao của chậu rửa thường là 82 – 85 cm, chiều cao bát sen là 1,7 – 1,75 m. Các thông số này có thể điều chỉnh để phù hợp với chiều cao của các thành viên trong gia đình.
Phòng vệ sinh không chỉ là một phần chức năng của ngôi nhà mà còn góp phần quan trọng trong việc tạo nên không gian sống tiện nghi và thẩm mỹ. Để đạt được điều này, việc bố trí phòng vệ sinh cần tuân thủ những nguyên tắc phong thủy và kỹ thuật cơ bản, đồng thời chú trọng vào việc lựa chọn thiết bị và vật liệu phù hợp.
