KTĐT – Hà Nội hiện có khoảng 40 mương thoát nước thải lộ thiên, len lỏi giữa các khu dân cư, thực hiện chức năng nhận và chuyên chở nước thải. Các con mương này luôn rơi vào tình trạng ô nhiễm nặng nề và trở thành ổ dịch bệnh nguy hiểm cho các khu dân cư trên địa bàn Hà Nội.
Có mặt tại mương Y Cụ (đường Tôn Thất Tùng), chúng tôi được chứng kiến một con mương nước đen ngòm đặc quánh, bốc lên mùi hôi thối. Rác thải, túi ni lông, bơm kim tiêm được vứt đầy dưới mương. Nước thải sinh hoạt từ khu dân cư phường Khương Thượng và hóa chất độc hại chưa được xử lý từ một số cơ sở sản xuất chảy qua con mương lộ thiên, qua cửa các gia đình khiến không ít người lo lắng về nguy cơ phát sinh dịch bệnh trong mùa hè. Ven theo mương Y Cụ, các hàng quán ăn uống vẫn tấp nập người ra vào. Mặc dù bụi bẩn trên đường Tôn Thất Tùng và mùi hôi thối từ lòng mương xộc lên, các hàng xôi, hàng ăn sáng ngay đoạn mương cắt với đường Tôn Thất Tùng vẫn nườm nượp khách. Dài chừng 1km, con đường ven mương chỉ rộng khoảng 2-3m nhưng đường gấp khúc và các bức tường nhà cao khiến tầm nhìn của người tham gia giao thông bị che khuất, không thể nhìn thấy xe ngược chiều. Có không ít trường hợp cả người lẫn xe bị lao xuống lòng con mương này.
Bác Trần Ngọc Bích, nhà ở ven mương Y Cụ cho biết, từ lâu người dân ở đây nghe nói thành phố đã có dự án làm cống hoá, biến dòng mương thành một con đường rộng nhưng đến nay vẫn chưa tiến hành. Nhiều năm nay, hàng trăm hộ dân ở hai bên bờ mương Y Cụ phải sống trong môi trường bị ô nhiễm nghiêm trọng. Nhất là vào dịp hè, người dân sống cạnh mương phải đối mặt với mùi tanh hôi, ruồi muỗi và dịch bệnh hành hoành.
Đoạn mương Thụy Khuê có chiều dài gần 3km (từ dốc La Pho đến chợ Bưởi) cũng một màu đen kịt. Đoạn sát với dốc La Pho, con mương này đặc quánh toàn bùn đất, rác rưởi. Toàn bộ nước thải của người dân đều chảy ra mương nên vào mùa hè con mương này thường phát sinh ra các ổ ruồi, muỗi. Mặc dù mương Thụy Khuê đã có dự án bê tông hóa để cải tạo môi trường từ mấy năm nay, nhưng hiện vẫn chưa tiến triển.
Tại mương Mai Động, thường xuyên diễn ra cảnh giết mổ gia cầm bên bờ mương khiến dòng nước trong mương đen ngòm đầy rác rưởi. Các chợ cóc mọc ven mương khiến cho môi trường ở đây thêm ô nhiễm. Nước thải từ các hàng thịt, hàng tôm, hàng cá ở chợ cóc bên bờ mương được đổ xuống mương bốc mùi tanh hôi. Hình như, những thông tin về bệnh tiêu chảy cấp không được những người có mặt ở chợ quan tâm.
Ngoài những con mương này, có thể kể đến rất nhiều mương nước đen giữa Thủ đô như con mương nước chảy qua phường Thành Công, mương Hào
Hệ thống mương nước đen đang trở thành nỗi bức xúc lớn của người dân Thủ đô. Đã có nhiều dự án cải tạo mương, cống hoá và làm đường mương được đưa ra nhưng nhiều dự án “treo” quá lâu, khiến cho cư dân hai bên bờ mương chịu cảnh ô nhiễm môi trường kéo dài nhiều năm nay. Hơn bao giờ hết, người dân Thủ đô luôn mong mỏi các dự án sớm thực hiện để làm thay đổi bộ mặt của khu dân cư, cải tạo môi trường bảo vệ sức khỏe của người dân và đón chào Đại lễ 1000 năm Thăng Long – Hà Nội đang cận kề.
Hồng Thái