Những nội dung quan trọng nhất trong Nghị định 69/2009/NĐ-CP của Chính phủ về giá đất, thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư (có hiệu lực từ ngày 1-10-2009) vừa được Bộ Tài nguyên – môi trường (TN-MT) tổ chức giới thiệu. Ông Đào Trung Chính, Vụ trưởng Vụ Chính sách pháp chế Tổng cục Quản lý Đất đai – Bộ TN-MT đã có cuộc trao đổi với báo chí xung quanh Nghị định này.
>> Nghị định mới về bồi thường thu hồi đất: Tách bạch giữa bồi thường và hỗ trợ
* Thưa ông, người dân sẽ được hưởng lợi gì từ các quy định mới về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư?
– Nghị định quy định rõ phần được bồi thường và phần được hỗ trợ cho người có đất bị thu hồi, đồng thời tăng mức hỗ trợ của các loại hỗ trợ trên cơ sở Nhà nước điều tiết phần lợi ích từ việc thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất cho người bị thu hồi đất. Theo quy định mới, địa phương phải xây dựng đa dạng loại nhà ở tái định cư, bố trí nhiều mức đất ở trong khu tái định cư, có suất tái định cư tối thiểu cho phù hợp với nhu cầu, khả năng và tập quán sinh hoạt của người có đất bị thu hồi, nếu tiền bồi thường không đủ để mua suất tái định cư tối thiểu thì ngân sách Nhà nước phải hỗ trợ khoản tiền chênh lệch đó cho người dân.
Điểm quan trọng và có lợi hơn cho người dân là quy định về hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp và tạo việc làm. Theo đó, hỗ trợ bằng tiền từ 1,5 – 5 lần giá đất nông nghiệp đối với toàn bộ diện tích đất nông nghiệp bị thu hồi. Mức hỗ trợ trước đây cho mỗi hộ gia đình, cá nhân di chuyển nhà trong phạm vi tỉnh là 3 triệu đồng, sang tỉnh khác là 5 triệu đồng là quá thấp, Nghị định đã đổi mới là giao cho UBND cấp tỉnh quy định cho phù hợp với điều kiện cụ thể của địa phương…
* Như ông vừa nói, người bị thu hồi đất có thể được hỗ trợ chuyển đổi nghề bằng một suất đất hoặc chung cư hoặc hỗ trợ bằng tiền từ 1,5 – 5 lần giá đất nông nghiệp. Vậy trường hợp nào thì áp dụng hệ số 1,5 và trường hợp nào là 5?
– Hỗ trợ bằng một suất đất ở hoặc căn hộ chung cư hoặc một suất đất sản xuất kinh doanh phi nông nghiệp chỉ thực hiện một lần. Việc áp dụng theo hình thức này được thực hiện ở các địa phương có điều kiện về quỹ đất, quỹ nhà và bản thân người được hỗ trợ có nhu cầu. Còn hỗ trợ 1,5 hay 5 lần giá đất nông nghiệp đối với toàn bộ diện tích bị thu hồi thì UBND cấp tỉnh sẽ căn cứ tình hình thực tế tại địa phương để quyết định hệ số là bao nhiêu.
* Quy định mới nêu, UBND cấp tỉnh sẽ xác định lại giá đất nếu chưa sát giá thị trường. Nhưng cơ quan nào có thẩm quyền xác nhận là giá đất đã định không sát thị trường?
– Ở các địa phương, Sở Tài chính phải có trách nhiệm tham mưu cho UBND cấp tỉnh về giá đất và xác định xem có sát giá thị trường hay không. Tuy nhiên, cần lưu ý là quy định này không áp dụng cho mọi dự án có thu hồi đất mà chỉ dùng trong một số trường hợp cụ thể như giao đất không qua đấu giá, đấu thầu để tránh thất thoát cho Nhà nước.
* Nghị định đưa ra đơn giá thuê đất từ 0,5% – 2% giá đất do UBND cấp tỉnh quy định. Dự kiến, đơn giá mới sẽ điều này tác động như thế nào tới sản xuất, kinh doanh?
– Quy định mới không nhằm điều chỉnh tăng giá thuê đất mà chỉ nhằm đảm bảo bình đẳng về quyền và nghĩa vụ của những người sử dụng đất là nhà đầu tư trong nước và nhà đầu tư nước ngoài. Quy định về đơn giá thuê đất như trên sẽ dẫn đến người được Nhà nước cho thuê đất trả tiền thuê một lần phải nộp số tiền thuê tương đương với số tiền sử dụng đất phải nộp đối với người được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất.
* Thực tế cho thấy khi ban hành chính sách mới, các dự án đang triển khai GPMB sẽ gặp khó khăn. Giải pháp xử lý như thế nào?
– Chính sách bồi thường mới có hiệu lực từ 1-10-2009. Các dự án, hạng mục GPMB đã phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư hoặc đang thực hiện theo phương án đã được duyệt trước khi Nghị định 69/CP có hiệu lực thi hành thì thực hiện theo phương án đã duyệt, không áp dụng hoặc điều chỉnh theo quy định mới. Việc xác định giá thuê đất theo quy định mới sẽ bắt đầu với các hợp đồng thuê đất từ 1-1- 2010. Các hợp đồng đã ký (đã ghi rõ đơn giá thuê) thì trong 5 năm không xác định lại giá thuê.
* Trường hợp dự án làm thủ tục bồi thường chậm thì sao?
– Có 2 trường hợp dự án bị chậm bồi thường. Dự án bồi thường chậm do người dân không chấp hành các quy định về thu hồi đất thì người dân phải chịu hoàn toàn, không được xem xét lại. Trường hợp bồi thường chậm do cơ quan quản lý Nhà nước thì phải xem xét lại giá bồi thường đã phù hợp, thỏa đáng chưa, đã đáp ứng được thời giá tại thời điểm đã bồi thường cho dân chưa.
Theo ANH PHƯƠNG – Sài Gòn giải phóng