Nhiều công ty Anh Quốc đang bị nợ các khoản tiền lương từ các công ty phát triển thuộc khu vực Trung Đông, nhưng rất ít các công ty của Anh và Dubai  sẵn sàng đề cập tới vấn đề này. Roxane McMeeken đã có cuộc nói chuyện với một kiến trúc sư đã chuẩn bị sẵn sàng để phá vỡ sự im lặng hai bên này.

Trong quá trình phát triển, Dubai đã trở thành một phiên bản Kì quái của Las Vegas – thành phố được biết đến với những casino nơi những người chơi đều có thể thắng. Dubai cũng thu được những tiếng tăm như một casino cho phong cách và những đặc điểm riêng về kiến trúc của nó. Thay vì bị giới hạn trong những khối bê tông, kính và thép, nhà phát triển xây dựng ở Dubai, Abyaar, đã muốn dùng 230 triệu bảng Anh  của mình để diễn tả “cái hồn” của  phong cảnh thiên nhiên Ả-rập, và ông đã chọn kiến trúc sư người Anh Marks Barfield để thể hiện điều đó.

Đây có lẽ là một sự lựa chọn thông minh. Kiến trúc sư này đã từng được biết đến ở London với bản thiết kế một quán cà phê ở Birmingham với hình dạng như một trôn ốc vàng trong không gian của hoa hướng dương. Đối với Abyaar, Marks Barfield tạo ra một thiết kế lấy cảm hứng từ đá cuội và sóng. Tuy nhiên, thật không may, năm tháng sau khi bản thiết kế ra đời, Dubai biến thành casino, nơi mà tất cả mọi người đều có thể thua .

David Marks, người đồng sáng lập của công ty Marks Barfield , nói Abyaar đã không trả các hoá đơn của mình trong 15 tháng qua. Các khoản nợ hiện nay là khoảng 700.000 bảng Anh , chiếm 30% doanh thu  năm 2008 của công ty, và tình trạng này đã đạt tới mức khủng hoảng. Hiệp hội các kỹ sư tư vấn (ACE) ước tính rằng các kỹ sư Vương quốc Anh đang bị nợ tiền lương khoảng 400 triệu bảng Anh từ các khách hàng ở Trung Đông, những người đang chịu ảnh hưởng nặng nề từ cơn đại suy thoái toàn cầu, và hầu hết các nhà phân tích cho rằng đây cũng chỉ là một phần nhỏ trong số các con số thực. Từ đầu năm đến nay, Aukett Fitzroy Robinson, Arup, Atkins, Hyder, Interserve và WSP đã chỉ ra rằng họ đang phải đối mặt với những vấn đề thanh toán tại Trung Đông

Marks đã quyết định kể câu chuyện của ông và gửi danh sách các nhà phát triển Dubai đã và đang nợ nần. Ông nói: “Tôi nghĩ sẽ tôi sẽ không làm việc ở Dubai một lần nữa, nó đã gây cho tôi quá nhiều thiệt hại.”

Marks Barfield bắt đầu để tâm đến Dubai từ đầu năm 2008.Thời gian đó,cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu đã ảnh hưởng nặng nề đến nền kinh tế Vương quốc Anh, trong khi các tiểu vương quốc thì lại gần như nguyên vẹn. Marks, vợ ông, Julia Barfield, cũng đối tác kinh doanh của ông đã nghĩ rằng việc chuyển hướng kinh doanh sang Dubai sẽ là một giải pháp tốt.

Một số thông tin tin cậy của một nhà tư vấn đã khiến ông liên lạc với Abyaar. Mặc dù chỉ mới thành lập năm 2005, công ty của Abyaar đã trở thành công ty phát triển lớn thứ tám ở Kuwait. Ở thời điểm Marks tìm hiểu thông tin, công ty này đang mở rộng ở Dubai với ba dự án lớn rất cần các kiến trúc sư giỏi. Marks đã ký hợp đồng với Abyaar vào tháng Giêng năm ngoái để thiết kế các khu nghệ thuật  với tên gọi “Truyền thông quốc tế trong khu vực kinh doanh”, với dự định để thu hút các công ty truyền thông trong và ngoài nước.

Tất cả đều đã được lên kế hoạch. “Abyaar đã cam kết trả tiền hàng tháng nhanh chóng và đầy đủ, và thời gian đầu là vậy”, Marks nói. Theo đề án của Abyaar, đại lộ Acacia ( ước tính khoảng 336 triệu bảng) sẽ được xây dựng tại huyện Jumeirah Dubai, và một đại lộ tương tự như vậy cũng sẽ được khởi công ở Ả Rập Saudi.

Những dấu hiệu đầu tiên của vấn đề xuất hiện vào đầu năm 2008, khi một khoản thanh toán tạm thời đã không được chi trả, nhưng Marks đã bỏ qua chuyện đó bởi tin vào tiếng tăm của Abyaar. Năm tháng sau, chuyện này vẫn tiếp diễn. Đây là khoảng thời gian công việc của ông ở Dubai đang vào lúc nước rút. Nhưng hóa ra đây cũng là những ngày cuối cùng trước khi nền kinh tế Dubai gặp khủng hoảng, và lời đồn về các dự án sẽ phải tạm dừng mà không có sự thỏa thuận nào bùng nổ. Tháng 11 năm 2008, thị trường bất động sản Dubai bắt đầu có dấu hiệu sụp đổ (theo số liệu mới nhất từ công ty nghiên cứu Proleads) với việc ngừng thực hiện các dự án trị giá 182 bảng Anh.

Quay lại vào tháng Mười, Marks Barfield  đã muốn trình bày với công ty Xây dựng về thiết kế của ông đối với khu nghệ thuật. Cám hứng thiết kế của ông đã được thể hiện thông qua kiến trúc 11 tòa nhà liền nhau tựa như bóng mát sa mạc qua sự chuyển màu sắc tinh tế từ hồng sang vàng. Các tòa nhà này là sự kết hợp giữa hiện đại và truyền thống, với  điểm nhấn là ban công sâu đặc trưng cho kiến trúc truyền thống Ả Rập. Vị trí trung tâm giữa 11 tòa nhà này là một công viên rộng.

Marks cảm thấy vô cùng hứng khởi trước dự án vì công đồng này của ông. 80% diện tích đất được sử dụng để xây dựng công viên, nơi mọi người có thể tìm thấy các câu lạc bộ, một hồ bơi và một khu spa cao cấp. “Nó sẽ là một sự khác biệt ở Dubai” , Marks nói.

Vào tháng mười Marks đã nhận được một cảnh báo mà ông không thể bỏ qua: Abyaar nói với ông ngừng  cả dự án cũng như  xây dựng lại. Ông đã gọi điện thoại cho nhân viên điều hành của nhà phát triển và người quản lý công ty ông : “Họ đều nói với chúng tôi mọi thứ vẫn ổn” – theo Marks.

Nhưng hoá đơn vẫn tiếp tục không được thanh toán, Marks gọi cho Abyaar và chỉ nhận được thông tin về việc Abyaar sẽ chuyển văn phòng đến Kuwait. “Điều này có nghĩa là chúng tôi phải gửi tất cả các tài liệu ở Dubai đến Kuwait”. Sau đó, cái mà Marks gọi là “trò hề thanh toán” bắt đầu. Marks kể: “Trong một chuyện trao đổi qua điện thoại, Abyaar yêu cầu tôi giảm giá, nhưng không rõ là giảm bao nhiêu”.  Tôi đề nghị thanh toán và đồng ý giảm 19% trong tất cả các khoản nợ, nhưng vị khách hàng này cũng không thể hiện sự đồng ý hay không đồng ý, cái ông ta muốn là sự trì hoãn”. “Giá trị của Abyaar đã giảm đáng kể,” Marks nói thêm, “Và tôi bắt đầu lo lắng về tiền lương của mình.”

Marks đã phải giảm giá, nhưng vẫn không có khoản tiền nào được chuyển đến chi trả khoản tiền nợ. Mặc dù tháng 11 năm đó, Abyaar đã trả lời trước báo chí về một khoản vay đảm bảo  trị giá khoảng 29.6 triệu bảng dùng để trả hết nợ và các dự án quỹ.

Vào tháng sáu, có một báo cáo chỉ ra rằng Abyaar chưa nhận được khoản vay nào để chi trả cho các khoản nợ của mình. Điều này đã khiến Abyaar “ngụ ý việc Marks phải chấp nhận giảm giá 50% tiền nợ thì công ty Abyaar mới xem xét việc trả tiền cho ông”. Marks không chấp nhận điều này. Ông tuyên bố trong một cuộc nói chuyện điện thoại với Abyaar: “Hoàn toàn vô ích khi thương thuyết về việc này. Sẽ có hai năm trước khi chúng ta cần  đến tòa án và cõ lẽ việc giải quyết này sẽ tốn của ông thêm 500 dirhams (khoảng 80 bảng Anh) một năm.” Abyaar đã không phản hồi lại gì trước tuyên bố này.

Trước tình hình đó, Marks đã quyết định thuê một công ty chuyên đòi nợ. Ông nói: “Chúng tôi làm ăn hoàn toàn hợp pháp nhưng tôi vẫn không tin tưởng vào hệ thống pháp luật ở Dubai. Quá trình thủ tục pháp lý quá rất rối, mà có thể mất hai năm và sau đó việc kết quả bản án có được thi hành không lại là chuyện khác. Ngược lại, các giải pháp của công ty đòi nợ hoàn toàn hợp pháp nhưng rất thuyết phục”.

Tình hình tại Dubai bắt đầu được có dấu hiệu được cải thiện. Nelson Ogunshakin, giám đốc điều hành của ACE, nói: “Cac thảo luận giữa khách hàng và chuỗi cung ứng đang di chuyển về phía trước.”

Vince Clancy, Giám đốc điều hành của Turner & Townsend, phát biểu đầy lạc quan: “Trung Đông đã rất dẻo dai, và tình hình kinh tế đã có sự cải thiện. Chúng ta đã dời các khoản thanh toán trước kia lại và mặc dù tình hình hiện nay cũng chưa thể giải quyết hoàn toàn, chúng ta vẫn phải đối diện với nó.”

Chính phủ Anh đã có một số động thái về vấn đề thanh toán này, đặc biệt là ở Dubai và các nhà phát triển chính ở đây. Peter Mandelson, thư ký văn phòng kinh doanh quốc gia,  đã nêu lên các vấn đề thanh toán trong một chuyến viếng thăm Dubai vào tháng tư.Văn phòng Thương mại & Đầu tư Vương quốc Anh, cánh tay phải của chính phủ Anh cũng đã tuyên bố sẽ đứng ra giúp các công ty xây dựng trong nước đang gặp vấn đề về thanh toán ở nước ngoài ,cùng việc thương thuyết với khách hàng tại Dubai. “Chúng tôi đang liên lạc với các công ty ngành xây dựng Anh đang hoạt động tại Dubai – bao gồm  cả kỹ sư, kiến trúc sư, nhà xây dựng,…, và dĩ nhiên chúng tôi cũng đã nêu ra vấn đề này với chính quyền ở đây. ”

Marks Barfield vẫn chưa được thanh toán dù  vào tháng bảy, Abyaar đã công bố lợi nhuận trong nửa đầu năm 2009  của công ty là 10.4 triệu bảng.

Rất nhiều công ty cũng gặp phải vấn đề như Marks. Một nguồn tin tại một công ty QS cho biết hiện công ty này cũng đang bị nợ khoảng 35% doanh thu một năm bởi các nhà phát triển Dubai. Công ty khác xin giấu tên cũng công bố: “Chúng tôi đang nợ tương đương với hóa đơn bốn tháng làm việc. Các khách hàng khi được yêu cầu thanh toán thì đều đòi giảm giá lên đến 40%. Chúng tôi không thể chấp nhận điều đó. Tình hình thật khủng khiếp. ”

Những công ty xây dựng Anh Quốc sẽ trở thành nạn nhân của sự suy thoái kinh tế ở Dubai? Một tiền lệ xưa ở nhà nước phong kiến Ả Rập Saudi , rất nhiều công ty tại đất nước này đã phải đóng cửa sau cơn sốt dầu lửa thập niên 70, để lại cho nhiều công ty Anh là một khoản nợ vĩnh viễn không được thanh toán. Dubai, nói một các khách quan, đang thực hiện một nền kinh tế tư bản tương đối mở, và khách hàng ở đây có lẽ sẽ phải “chơi đúng luật”. Nhưng Marks cũng đã chuẩn bị cho điều tồi tệ nhất. Ông nói: “Dù chuyện gì xảy ra, chúng tôi vẫ sống sót, nhưng có lẽ chúng tôi đã làm quá nhiều việc dư thừa ở Dubai, và nó đã gây ra cho chúng tôi quá nhiều thiệt hại.”

(nguồn: http://www.building.co.uk)