Nhà, đất ở sẽ bị đánh thuế ra sao?

Hạn chế tình trạng đầu cơ

Đối với đất ở hộ gia đình, cá nhân, dự luật đề xuất áp dụng thuế suất theo biểu thuế lũy tiến từng phần. Đối với phần diện tích nằm trong hạn mức (đã có hơn 30 tỉnh, thành ban hành hạn mức công nhận đất ở cho hộ gia đình, cá nhân với hạn mức đất trung bình ở đô thị khoảng 120m²/hộ và ở nông thôn khoảng 350m²/hộ) thì áp mức thuế 0,03%, áp mức thuế 0,06% cho phần diện tích vượt hạn mức nhưng không quá 3 lần hạn mức, đối với phần diện tích vượt trên 3 lần hạn mức thì áp mức thuế suất 0,09%.

Theo tính toán của Bộ Tài chính, nếu thu theo các mức thuế suất này thì các trường hợp có quyền sử dụng 1 mảnh đất với mức giá trung bình sẽ có số thuế phải nộp thấp hơn hoặc tương đương mức thu hiện hành. Tuy nhiên, cũng sẽ có một số trường hợp có diện tích đất lớn hoặc giá đất cao thì số thu dự kiến có thể tăng từ 2 đến 2,8 lần số thu hiện hành, có một số trường hợp tăng lên khoảng 5 lần, chủ yếu là trường hợp có quyền sử dụng nhiều thửa đất ở. Bộ trưởng Bộ Tài chính Vũ Văn Ninh cho biết: “Phương án này có ưu điểm là điều tiết cao đối với trường hợp có quyền sử dụng nhiều đất, góp phần hạn chế tình trạng đầu cơ”.

Báo cáo thẩm tra sơ bộ Dự án luật, Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội lại cho rằng quy định thu thuế lũy tiến đối với người có nhiều nhà, nhiều đất ở nhiều địa bàn khác nhau là khó khả thi. Vì để thực hiện được điều này thì cần phải có cơ sở quản lý dữ liệu nhà, đất chặt chẽ, liên thông giữa các địa phương. Trong khi đó, hiện nay chúng ta chưa làm được điều này.

Chưa thống nhất thu thuế nhà

Dự luật đưa ra mức giá trị khởi điểm 500 triệu đồng để tính thuế đối với nhà ở. Bộ trưởng Vũ Văn Ninh giải thích mức giá này được xây dựng dựa trên cơ sở lấy định mức 30m²/người và bình quân mỗi hộ gia đình có 4 người, giá 1m² nhà xây mới khoảng 4 triệu đồng. “Theo phương án này thì đại bộ phận nhà ở nông thôn, nhà ở đô thị có diện tích xây dựng từ 120m² trở xuống sẽ không phải nộp thuế”, Bộ trưởng Ninh tính toán.

Trong Báo cáo thẩm tra, Ủy ban Tài chính – Ngân sách cho biết đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban này tán thành với quy định của dự luật, nhưng cũng có ý kiến đề nghị giảm ngưỡng nhà chịu thuế xuống dưới 500 triệu đồng.

Về mức thuế suất, dự luật đề xuất áp dụng mức thuế 0% đối với nhà ở có giá trị đến 500 triệu đồng, áp mức 0,03% đối với phần trên 500 triệu đồng.

Liên quan đến mức thuế suất đối với nhà ở, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Phùng Quốc Hiển cho biết trong các hội nghị góp ý về Dự luật thuế nhà, đất do ủy ban này tổ chức, có ba luồng quan điểm khác nhau: luồng ý kiến thứ nhất đề nghị không thu thuế, luồng ý kiến thứ hai đề nghị thu thuế nhưng ở mức vừa phải để người dân làm quen với loại thuế này chứ không đặt ra mục tiêu chống đầu cơ bất động sản, luồng ý kiến khác lại ủng hộ mạnh mẽ việc thu thuế nhà. “Cá nhân tôi ủng hộ quan điểm chưa đặt vấn đề thu lên hàng đầu mà thu để cho người dân quen với loại thuế nhà đất”, ông Phùng Quốc Hiển bày tỏ.

Ông Hiển cho biết thêm, có một số ý kiến đề nghị cần phải có tính đột phá trong việc áp mức thuế suất đối với nhà, cụ thể là mức thuế khởi điểm phải cao hơn 0,03%, đặc biệt là mức lũy tiến cần tăng hơn nữa và cần tính đến yếu tố địa lý, vùng miền khi đưa ra các mức thuế suất. Các ý kiến này lập luận: “Với mức thuế suất thấp như dự luật và chỉ đánh thuế đối với nhà ở có giá trị từ 500 triệu đồng trở lên thì mục tiêu hạn chế đầu cơ thông qua việc sử dụng công cụ thuế là không khả thi”.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam cho rằng: “Quy định nhà trên 500 triệu đồng mới phải nộp thuế là hơi cao, nên hạ thấp hơn nữa”. Thứ trưởng Nam không đồng tình với dự luật quy định tính mức thu khởi điểm bằng giá trị xây dựng, mà đề nghị nên thu theo m2 xây dựng. “Vì nếu tính giá trị xây dựng để thu thuế thì sẽ không ổn định, đơn giá xây dựng thay đổi liên tục”, ông Nam phân tích.

Phó chủ tịch Quốc hội Huỳnh Ngọc Sơn lên tiếng: “Thu thuế đất thì được rồi nhưng thu thuế nhà thì tôi không nhất trí”. Ông Sơn lập luận: “Khi xây nhà, người dân mua vật liệu, trong đó đã có các loại thuế, vì thế nhà xây xong mà lại thu thuế tiếp là vô lý”.

Xuân Toàn