Görlitz – hòn ngọc ẩn mình của Đức

Görlitz – thành phố nằm cạnh biên giới giữa hai nước Đức và Ba Lan – là một trong những thành phố xinh xắn nhất nước Đức. Do không bị tàn phá trong hai cuộc thế chiến nên du khách ngày nay vẫn được chiêm ngưỡng nhiều thể loại kiến trúc từ thời trung cổ cho đến thời kỳ Đông Đức, với hơn 4.000 ngôi nhà được đưa vào danh sách cần được bảo tồn và giữ gìn.

Thời gian qua, Görlitz được các nhà làm phim từ Hollywood lấy làm bối cảnh trong nhiều bộ phim. 

Görlitz nhìn từ trên cao

Nếu nước Đức chưa thống nhất có lẽ Görlitz vẫn ngủ vùi trong giấc ngủ của người đẹp ở trong rừng. Nằm ở phía đông ngay cạnh biên giới với Ba Lan, nhưng Görlitz hầu như không bị chiến tranh tàn phá.

trước Chiến tranh thế giới thứ hai, Görlitz còn có một phần bên đất Ba Lan ngày nay. Sau chiến tranh, sông Neiße chảy qua thành phố này được lấy làm biên giới và thành phố bị chia đôi làm hai phần trên lãnh thổ của hai nước. phần bên đất Ba Lan có tên gọi là Zgorzelec.

Cột mốc biên giới giữa hai nước nằm giữ dòng sông Neiße

Nếu có dịp đến thăm Görlitz, bạn sẽ được chiêm ngưỡng những công trình kiến trúc của châu Âu hơn 500 năm qua – từ thời trung cổ cho đến thời Cộng hòa dân chủ Đức, từ những kiểu kiến trúc gothic, phục hưng, baroque, art nouveau cho đến những dãy nhà hộp bêtông. Dù Gothic hay nhà hộp bêtông, chúng đều đã được tu sửa và đều có vị trí riêng trong tổng thể kiến trúc của thành phố này.

Tôi đã đến Görlitz nhiều lần, trước và sau khi nước Đức thống nhất và mới đây, nhân dịp đi dự đám cưới một người bạn Ba Lan ở Wroclaw, tôi lại có dịp ngang qua thành phố này.

Còn nhớ khi Ba Lan chưa vào khối các nước Schengen, cả lũ sinh viên chúng tôi đến đây muốn ngó một lần sang đất Ba Lan nhưng vì không có visa nên đành ngậm ngùi đến giữa cây cầu hữu nghị (Freundschaftsbrücke) chụp một bức ảnh hướng sang phía Ba Lan và… đưa một chân sang đất bên ấy. trong khi người Đức và Ba Lan đi lại thoải mái từ nước này sang nước kia thì điều ấy thật… bất công.

Ba Lan vào khối Schengen, chúng tôi rồi cũng được “hiên ngang” bách bộ từ bên nước này sang nước kia mà không lo nhân viên cửa khẩu giữ lại.

Những thay đổi của thành phố này qua 20 năm đã để lại cho tôi những ấn tượng mạnh mẽ. Vẫn còn đấy những ngôi nhà một thuở với tuổi đời hàng trăm năm nhưng nay đã được trùng tu nên trông sáng sủa và tươi mới hơn nhiều.

Chụp ảnh trên cây cầu hữu nghị trước khi Ba Lan vào khối Schengen

Vào thời trung cổ, Görlitz là giao điểm của hai con đường buôn bán là Via Regia từ Kiev (Ukraine) đến Santiago de Compostela (Tây Ban Nha) và con đường “muối” từ vịnh Stettin trên biển Baltic đến Bohemia. Nhờ đó Görlitz đã trở lên giàu có, để lại cho thành phố những công trình kiến trúc mà đến nay du khách vẫn được chiêm ngưỡng.

Hơn 500 năm trước, thành phố này là trung tâm buôn bán vải vóc, da thú và hổ phách. Ngày ấy trung tâm thành phố xoay quanh nhà thờ St. peter – một trong những biểu tượng của Görlitz.

Nhà thờ St.peter

Bên cạnh nhà thờ này là ngôi nhà cổ nhất thành phố, một ngôi nhà khá đơn giản nơi một thuở là kho chứa bột màu nhuộm vải. Ấn tượng hơn ngôi nhà đơn giản kia là những ngôi nhà kiểu kiến trúc “hội trường” giữa đường Nikolaistraße, Untermarkt và đường Brüderstraße. Tại đây một thuở là nơi chưa hàng hóa vải vóc và có những cánh cửa cực lớn để xe ngựa cũng có thể chuyển hàng vào ra được.

Những kiến trúc đặc trưng trong trung tâm thành phố là những ngôi nhà của những lái buôn giàu có theo kiểu baroque, những mặt tiền của những ngôi nhà mang kiến trúc phục hưng cũng như những tháp bảo vệ thành phố. Danh lam thắng cảnh quý giá nhất có lẽ là bản copy của ngôi mộ thánh thần ở Jerusalem do ông chủ buôn vải mộ đạo tên Georg Emmerich cấp tiền xây dựng vào năm 1504 sau khi ông trở về từ miền đất thánh.

Tòa thị chính của thành phố

Kiến trúc đặc trưng ở Görlitz

Thành phố Görlitz được lấy làm bối cảnh cho nhiều phim từ những năm 1980. Nhưng đặc biệt, từ sau khi các công trình kiến trúc ở đây được trùng tu xong thì ngày càng nhiều các nhà làm phim từ Hollywood đã tìm đến Görlitz để dàn dựng phim của mình.
phim The reader với Kate Winslet, nữ diễn viên đoạt giải Oscar cho chính vai diễn của phim này, đã được quay tại đây. Nhà làm phim nổi tiếng Quentin Tarantinos cũng đã đến đây cuối năm 2008 để quay phim Inglorious Bastards với nam diễn viên Brad pitt. Cả Jackie Chan (Thành Long) cũng đã có mặt để quay một số cảnh trong phim Vòng quanh thế giới trong 80 ngày.

trung tâm thành phố vẫn được giữ nguyên từ bao thế kỷ nay, đã được lấy làm bối cảnh của nhiều phim

trong khi những nhà làm phim tìm về với quá khứ của thành phố thì Görlitz ở phía bên này và Zgorzelec ở phía bên kia dòng sông Neiße đang cùng nhau hướng đến tương lai. Một tương lai chung ít nhất là về mặt văn hóa và kiến trúc.

Görlitz và Zgorzelec đã ứng cử để trở thành thủ đô văn hóa của châu Âu năm 2010 nhưng đáng tiếc đã phải nhường danh hiệu này cho Essen – một thành phố khác của Đức. Chúc cho thành phố có nhiều may mắn hơn cho lần ứng cử sau bởi lẽ nó thật sự xứng đáng được mang danh hiệu ấy!

trong tòa nhà từ thời trung cổ này thường xuyên diễn ra các cuộc triển lãm