Sắp xếp lại, xử lý nhà, đất sau khi cổ phần hóa công ty 100% vốn nhà nước

Theo Thứ trưởng trần Văn Sơn: phương án xử lý các trường hợp vướng mắc về nhà, đất theo dự thảo của Bộ Tài chính báo chuẩn bị cáo Thủ tướng Chính phủ chủ yếu từ việc điều động tài sản gắn liền với đất, phát sinh trước thời điểm cổ phần hóa Công ty thành viên thuộc Tổng công ty, dẫn đến tình trạng người quản lý, sử dụng tài sản gắn liền trên đất, nhưng không đứng tên chủ hợp đồng thuê đất. Mặt khác, bất kỳ một thửa đất có diện tích nhỏ hay lớn đã có chủ quyền (được giao đất, ký hợp đồng thuê đất, thậm chí chưa đầy đủ thủ tục theo quy định) đều  có giá trị về các chi phí đã phát sinh, nhưng đến thời điểm hiện nay rất khó xác định chi phí thực tế hay giá trị theo mặt bằng của lô đất tại thời điểm cần xử lý về chủ quyền. Vì vậy, để xử lý vấn đề này, nhà nước cần có những định chế bắt buộc, đảm bảo thực hiện đúng Luật Đất đai, Luật Doanh nghiệp; đảm bảo quyền lợi hợp pháp của Công ty cổ phần cũng như của các Tổng công ty nhà nước.

Theo quan điểm của Bộ Xây dựng: Đối với cơ sở nhà, đất do các công ty thành viên quản lý mà trước khi cổ phần hóa, Tổng công ty đã điều động toàn bộ tài sản trên đất này về Tổng công ty theo quy định của pháp luật, nhưng trên hồ sơ pháp lý về đất đai vẫn đứng tên Công ty thành viên thì phương án xử lý trường hợp này như sau:

trường hợp, Tổng công ty sử dụng tài sản không hiệu quả, trong khi Công ty cổ phần có nhu cầu sử dụng tài sản trên đất, có phương án sản xuất kinh doanh hiệu quả, thì Tổng công ty thực hiện bán lại tài sản trên đất cho Công ty cổ phần theo giá thỏa thuận, nhưng không thấp hơn giá trị trên sổ kế toán. Công ty cổ phần có trách nhiệm làm việc với các cơ quan chức năng của địa phương để được giao đất hoặc thuê đất theo quy định của pháp luật.

trường hợp, Tổng công ty vẫn đang sử dụng những tài sản được điều động từ Công ty thành viên vào hoạt động kinh doanh, thì Công ty cổ phần có trách nhiệm chuyển giao quyền quản lý sử dụng đất cho Tổng công ty. Tổng công ty có trách nhiệm hoàn trả Công ty cổ phần chi phí hợp lệ, liên quan tới lô đất theo giá tại thời điểm chuyển giao, đồng thời làm việc với các cơ quan chức năng của địa phương để được giao đất hoặc thuê đất theo quy định của pháp luật.

trường hợp Công ty cổ phần, Tổng công ty đều không có nhu cầu sử dụng tài sản gắn liền trên đất, thì thực hiện theo Mục 2, Điều 5, Quyết định số 09/2007/QĐ-TTg ngày 10/01/2007 của Thủ tướng Chính phủ.

Đối với cơ sở nhà, đất mà trước khi cổ phần hóa, Tổng công ty đã điều động tài sản trên đất từ Tổng công ty về Công ty thành viên, nay Công ty thành viên đã cổ phần hóa (tài sản trên đất đã được xác định trong giá trị doanh nghiệp Công ty thành viên để cổ phần hóa), nhưng hồ sơ pháp lý về đất vẫn đứng tên Tổng công ty  thì phương án xử lý hợp lý nhất là thực hiện bán tài sản trên đất cho Tổng công ty theo giá thỏa thuận, nhưng không thấp hơn giá trị trên sổ kế toán. Tổng công ty có trách nhiệm chuyển giao quyền quản lý sử dụng đất cho Công ty cổ phần. Công ty cổ phần có trách nhiệm hoàn trả Tổng công ty chi phí hợp lệ, liên quan tới lô đất theo giá tại thời điểm chuyển giao, đồng thời làm việc với các cơ quan chức năng của địa phương để được giao đất hoặc thuê đất theo quy định của pháp luật.

Đối với trường hợp trước khi cổ phần hóa, Tổng công ty điều động một phần tài sản trên khu đất về Tổng công ty, phần tài sản còn lại được xác định giá trị để tính trong giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa. trường hợp này, trong thực tế hồ sơ pháp lý về đất vẫn đứng tên Công ty, không có trường hợp đứng tên Tổng công ty vì chưa thực hiện được thủ tục tách thửa đất. Do vậy, cách xử lý cũng tương tự như trên, nhưng cần làm thêm thủ tục tách thửa