 |
| sắp tới, các xe rác dân lập phải ký hợp đồng với từng hộ dân và không được tự thu, tự chi nữa. ảnh: thu hằng |
sáng qua (13-11), sở tài nguyên và môi trường (tnmt) tp.hcm đã họp với các quận, huyện góp ý đề án thu phí vệ sinh và phí bảo vệ môi trường đối với chất thải rắn. theo đề án, năm 2009, các loại phí này sẽ nộp ngân sách tp, sau đó chính quyền sẽ chi cho việc thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn, giảm dần việc bao cấp trong quản lý chất thải rắn.
hai đầu cùng chi tiền
lâu nay, quy trình thu gom, xử lý rác được chia thành hai công đoạn: thu gom rác tại nguồn và vận chuyển, xử lý rác. tại công đoạn thu gom rác, các đơn vị thực hiện tự thu, tự chi, không nộp ngân sách đồng nào cả. thế nhưng tại công đoạn vận chuyển và xử lý rác, tp phải chi ngân sách bao cấp hoàn toàn.
theo thống kê của sở tnmt, lực lượng thu gom rác dân lập thu gom rác tại các hộ gia đình là chủ yếu (chiếm trên 80%), một phần thu gom ở các quán ăn, cơ sở sản xuất nhỏ. theo quy định, mức phí vệ sinh của các hộ dân từ 5.000 đến 15.000 đồng/tháng tùy theo khu vực ngoại thành, nội thành, trong hẻm hay mặt tiền đường. hàng tháng, người thu gom rác dân lập sẽ thu tiền của dân và tự trang trải, không đóng bất cứ khoản nào cho ngân sách. việc thu tiền của dân không thông qua hợp đồng hay biên lai thu tiền nào. đây chính là lỗ hổng hình thành nhiều “đầu nậu” rác dân lập không quản lý được mà báo pháp luật tp.hcm từng đề cập.
việc thu gom rác thải chủ yếu ngoài hộ dân (trường học, chợ, cơ sở kinh doanh, văn phòng…) do công ty dịch vụ công ích các quận, huyện, công ty môi trường đô thị tp thực hiện và thu tiền. mức phí thu các cơ sở này cao hơn hộ dân, từ 20.000 đồng đến vài trăm ngàn đồng mỗi tháng. đối với các nhà hàng, khách sạn lớn, mức thu có thể lên đến 10 triệu đồng/tháng. việc thu gom rác ngoài hộ dân được các đơn vị ký hợp đồng đàng hoàng nhưng các khoản thu này cũng tự thu, tự chi, hoàn toàn nằm ngoài ngân sách.
theo thông tư 97 năm 2006 về phí và lệ phí, hđnd tỉnh, thành có thẩm quyền quy định thu phí vệ sinh nhằm bù đắp một phần hoặc toàn bộ chi phí đầu tư cho hoạt động thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải trên địa bàn. tuy nhiên, thời gian qua, các đơn vị tại tp.hcm chỉ dùng khoản thu này cho mỗi việc thu gom. còn chi phí vận chuyển và xử lý rác đều do ngân sách tp bao cấp từ a đến z. theo tính toán của sở tnmt, dự kiến trong năm 2008, tp phải chi khoảng 1.200 tỷ đồng cho việc thu gom rác đường phố, vận chuyển và xử lý chất thải rắn đô thị tp.
tăng phí: ngân sách lợi 381 tỷ đồng/năm
trước gánh nặng ngân sách như vậy, đề án thu phí vệ sinh và phí bảo vệ môi trường đối với chất thải rắn đề xuất tăng mức phí vệ sinh (xem bảng). nếu thu với mức phí đề xuất này, tp sẽ bù đắp được phần chi phí từ ngân sách cho việc thu gom, vận chuyển và xử lý rác. theo tính toán của sở tnmt, khi đó tp sẽ thu được hơn 817 tỷ đồng/năm. nếu trừ khoản chi trả lại cho người đi thu gom, mỗi năm tp có thể nộp ngân sách hơn 381 tỷ đồng.
mỗi phường cần hơn 700 nhân sự!
để quản lý chặt việc thu chi, đề án cũng đưa ra quy trình quản lý việc thu gom rác tại nguồn. theo đó, chủ nguồn thải (kể cả hộ dân và ngoài hộ dân) phải ký hợp đồng với đơn vị thu gom trước sự chứng kiến, xác nhận của phường, nộp phí vệ sinh cho phường (đối với thu gom rác dân lập) và đơn vị thu gom. việc thu phí do phường, xã thực hiện có biên lai hẳn hoi. số phí này sẽ được nộp lại cho phòng tài chính và kế hoạch quận, huyện. trên cơ sở đó, quận, huyện sẽ tính toán để chi trả lại cho công tác thu gom và thu, quản lý phí. số phí dư ra sẽ nộp ngân sách tp. phường sẽ là đơn vị quản lý hành chính đối với các đối tượng thu gom rác dân lập, phối hợp với công ty dịch vụ công ích cấp chứng chỉ hành nghề cho công nhân thu gom rác dân lập khi có yêu cầu.
đại diện nhiều quận, huyện lo ngại giao phường thu phí sẽ làm không xuể. dự kiến các phường, xã phải có thêm tổng cộng 365 người để thực hiện việc thu phí rác tại các hộ dân và 322 người đi thu phí rác tại các nguồn rác ngoài hộ dân. như vậy, tp phải trả lương cho thêm gần 700 nhân viên phường, xã. một số ý kiến cho rằng nên giao việc thu tiền rác này cho tổ dân phố thực hiện sẽ thuận tiện hơn.
