Chuyện không nhỏ về ngọn đèn đường

1. Những ngày đầu tháng 7, một số báo đưa tin lãnh đạo Sở Xây dựng Hà Nội chỉ đạo Cty Chiếu sáng và thiết bị đô thị Hà Nội nghiên cứu tiết giảm thêm công suất chiếu sáng, vận hành hệ thống chiếu sáng công cộng trên địa bàn Hà Nội  theo chế độ tiết kiệm mà vẫn bảo đảm chiếu sáng công cộng và an toàn giao thông, an ninh trật tự. Dĩ nhiên nguyên nhân “cực chẳng đừng” vẫn là do tình hình tăng trưởng đột biến của phụ tải điện trong khi ngành điện gặp khó khăn trong cung ứng nguồn do hạn hán vẫn tiếp diễn. Có thể thông tin này và thậm chí con số  1/3 số đèn ở các tuyến trục chính, trung tâm, trục hướng tâm có lắp thiết bị giảm công suất không được bật;  1/4 số đèn các khu vực như nút giao thông, quảng trường có cột đèn pha chỉ vận hành đến 23h; ngay cả hệ thống chiếu sáng trang trí thường xuyên tối thứ 7 hàng tuần cũng không được bật… chẳng được mấy người dân quan tâm chú ý.  Người dân sống tại đô thị cũng chẳng cần biết chuyện  chế độ đóng cắt hệ thống chiếu sáng thủ đô mùa hè, bật đèn vào lúc 18h30 và cắt vào lúc 5h sáng bởi vào giờ này Hà Nội đã thực sự là ban ngày. Người ta chỉ bức xúc đỉnh điểm, chỉ thấy thiếu thực sự khi đèn trong mỗi nhà đều tắt ngấm, cả khu phố tối om, tù mù trong ánh nến hay lờ mờ trong ánh sáng yếu của những chiếc máy phát điện rền vang góc phố. Nội thành mất điện – cả nước thực sự thiếu điện.

2. Tại Hội thảo “Chiếu sáng hiệu quả – Tiết kiệm điện năng” tổ chức ở Hà Nội tháng 5 và tại Quảng Ninh tháng 7 vừa qua, TS Vũ Minh Mão – Chủ tịch Hội chiếu sáng Việt Nam đã đưa ra những con số khiến báo giới “giật mình”. Đó là: Chiếu sáng công cộng của hơn 750 đô thị trong cả nước tiêu thụ khoảng 3% điện năng so với tổng điện năng thương phẩm trong năm và đây là nguồn năng lượng sử dụng có vai trò rất quan trọng trong việc bảo đảm an toàn giao thông, chiếu sáng trang trí đường phố, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống người dân đô thị, thúc đẩy sự phát triển thương mại, dịch vụ, góp phần giảm tai nạn, tệ nạn xã hội ở các đô thị ban đêm… Nếu ứng dụng các giải pháp công nghệ tiên tiến có thể tiết kiệm tới 30% điện năng so với công nghệ cũ chiếu sáng hiệu suất thấp. Tuy nhiên, vẫn còn không ít những đô thị do khó khăn nguồn vốn chưa đầu tư các công nghệ mới trong chiếu sáng công cộng. Riêng năm 2009 điện năng tiêu thụ của tất cả các lĩnh vực chiếu sáng cả nước vào khoảng 25% tổng điện năng thương phẩm, tương ứng với 21,035 tỷ KWh/năm mà chủ yếu là sử dụng nguồn sáng, thiết bị chiếu sáng hiệu suất thấp. Lượng tiêu thụ bóng đèn sợi đốt  vẫn ở mức cao, khoảng 50 triệu bóng đèn/năm trong khi nếu sử dụng bóng đèn compact 20W có thể thay thế bóng đèn sợi đốt công suất 100W, chất lượng ánh sáng tương đương mà tiết kiệm tới 80% điện năng.  

3. Hội chiếu sáng Việt Nam khẳng định, nếu ứng dụng các nguồn sáng, thiết bị chiếu sáng tiết kiệm điện hiệu quả thì mỗi năm nước ta có thể tiết kiệm được 6,31 tỷ KWh điện trong các lĩnh vực chiếu sáng ở cả thành thị và nông thôn. Số điện ấy có thể cung cấp cho 7 tỉnh thuần nông với tổng dân số trên 10 triệu người, nghĩa là sẽ rút bớt danh sách các địa phương phải gồng mình chịu cắt điện luân phiên như 6 tháng đầu năm 2010 đã thực hiện do thiếu nước cho các nhà máy thủy điện. Một phép tính đơn giản hơn, chỉ với một động tác thay thế đơn giản tháo bóng đèn sợi đốt và thay một chiếc bóng compact chúng ta đã tiết kiệm gấp 5 lần. Tuy nhiên, để dẫn tới hành động ấy thì phải trải qua một quá trình quá dài để làm thay đổi cách suy nghĩ về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Sản phẩm tiết kiệm điện như: bóng đèn huỳnh quang T8, T5, bóng đèn compact được Cty Rạng Đông đầu tư, nghiên cứu phát triển từ những năm 1998. Tuy nhiên, suốt 5 năm trời, đến năm 2003, Cty chỉ bán được 30 nghìn sản phẩm compact. Dẫn chứng để thấy rằng đi đầu cho một trào lưu mới, dẫu là tích cực cũng khó được chấp thuận ngay, thậm chí nếu không kiên trì sẽ có nguy cơ thất bại hoàn toàn. Kể cả khi đã có chỗ đứng trên thị trường như Cty Cp bóng đèn Điện Quang với câu slogan đã quá quen “Ở đâu có điện, ở đó có Điện Quang” cũng vẫn phải khẩn thiết kiến nghị cần nhanh chóng ban hành và đưa vào quy chuẩn quy định bắt buộc về hiệu suất năng lượng tối thiểu cho sản phẩm chiếu sáng nói riêng và các sản phẩm tiêu thụ điện nói chung nhằm mục tiêu loại bỏ sản phẩm không tiết kiệm điện trên thị trường và cũng là rào cản không cho các sản phẩm kém phẩm chất của nước ngoài xâm nhập vào nước ta.