Khi nhắc đến kiến trúc bền vững, bạn sẽ nghĩ đến điều gì? Có phải là những tòa nhà xanh mướt, bao phủ bởi cây xanh từ tầng trệt lên đến tầng thượng? Hay là những công trình công nghệ cao, tận dụng nguồn năng lượng sạch và các giải pháp tiên tiến để tối ưu hóa hiệu suất? Cả hai ý tưởng này đều có phần đúng, nhưng kiến trúc bền vững thực sự còn đi xa hơn thế. Đó là sự kết hợp hài hòa giữa ba yếu tố: môi trường, kinh tế và văn hóa. Bài viết này sẽ đưa bạn đến với 15 công trình kiến trúc bền vững nổi tiếng nhất hiện nay, minh chứng cho khả năng hài hòa giữa con người và thiên nhiên.
Công viên Tom Lee của Studio Gang
Công viên Tom Lee, trải dài duyên dáng bên bờ đông của dòng sông Mississippi hùng vĩ, là một tác phẩm nghệ thuật kiến trúc cảnh quan đầy cảm hứng. Studio Gang, đặt trụ sở tại Chicago, và Scape từ New York đã hợp tác để biến đổi một khu vực từng là bãi đậu xe, bãi chứa rác và cơ sở công nghiệp khô khan thành một không gian sống động, đầy sức sống. Dưới sự dẫn dắt tài ba của Jeanne Gang và Kate Orff, nhóm thiết kế đã mang đến cho Memphis một món quà quý giá: một công viên xanh tươi, một lá phổi đô thị, nơi cộng đồng có thể thở và cảm nhận thiên nhiên giữa lòng thành phố. Những con đường mòn uốn lượn, những khu vườn sinh thái đa dạng và những góc nghỉ ngơi yên bình tạo nên một nơi chốn lý tưởng để thư giãn và kết nối.
Slot House của Klima Architecture
Ẩn mình trên sườn núi Wasatch Back thuộc dãy Rocky, ngay ngoại vi Park City, Utah, Slot House của Chris Price, kiến trúc sư và người sáng lập Klima Architecture, như một tuyệt tác bền vững hài hòa với thiên nhiên hoang dã. Từ lâu, Price đã âm thầm cống hiến, nhưng Slot House đã trở thành dấu ấn quan trọng trong sự nghiệp của ông, đánh dấu bước chuyển mình từ thầm lặng đến đột phá. “Đây là lần đầu tiên các yếu tố đều hội tụ hoàn hảo,” Price chia sẻ. Được thiết kế cho một cặp đôi yêu thích leo núi, Slot House không chỉ là nơi cư trú mà còn là biểu tượng cho tầm nhìn sinh thái lạc quan và tinh tế của Price. Lấy tên Klima từ tiếng Hy Lạp, nghĩa là khí hậu, ngôi nhà này tôn vinh sự cống hiến của ông cho phong trào Passivhaus và mọi giá trị bền vững.
Nhà Saltviga của kiến trúc sư Kolman Boye
Nhà Saltviga đã trở thành một viên ngọc gỗ ẩn mình bên bờ biển Na Uy. Studio Kolman Boye Architects, với Erik Kolman Janouch và Victor Boye Julebäk, đã khéo léo sử dụng gỗ sồi Dinesen dư thừa để tạo nên mái và tường nhà, mang lại vẻ đẹp tự nhiên và bền vững. Ngôi nhà gia đình này, giữa khu rừng xanh mướt nhìn ra biển, là minh chứng cho sự kết hợp tuyệt vời giữa kiến trúc và thiên nhiên, vừa ấm áp vừa thân thiện với môi trường. Từ những chi tiết tinh tế đến cách tận dụng nguyên liệu, Nhà Saltviga là hiện thân của sự khéo léo và tinh tế trong thiết kế của Kolman và Boye.
Giáo đường Congregation Kol Emeth của Field Architecture
Palo Alto tự hào là nơi tọa lạc của giáo đường Do Thái Kol Emeth, một công trình kiến trúc bền vững hàng đầu đạt chuẩn LEED Platinum. Congregation Kol Emeth, từ lâu đã là trái tim của cộng đồng Do Thái địa phương, nay bước vào một chương mới với không gian được thiết kế bởi studio Field Architecture do Jess Field dẫn dắt. Dự án không chỉ cải tạo và mở rộng cấu trúc cũ mà còn xây dựng một tòa nhà hoàn toàn mới không sử dụng năng lượng và nước cho việc tưới tiêu, tạo nên một biểu tượng bền vững và hiện đại.
Novartis Pavillon
Tòa nhà sử dụng thế hệ quang điện hữu cơ mới cùng lưới đèn LED để trình chiếu tác phẩm của các nghệ sĩ quốc tế, được giám tuyển bởi HEK (House of Electronic Arts) tại Basel. Michele De Lucchi chia sẻ: “Sơ đồ mặt bằng của Novartis Pavilion được lấy cảm hứng từ biểu tượng vòng tròn, một trường năng lượng tâm sinh lý mạnh mẽ. Kiến trúc không chỉ phải truyền tải năng lượng mà còn phải khơi nguồn cảm hứng và kết nối những tiếng nói và nền văn hóa khác nhau.”
Ostro Passivhaus
Tại ngôi làng Kippen gần Stirling, Scotland, Ostro Passivhaus nổi bật như một minh chứng cho kiến trúc bền vững theo tiêu chuẩn Passivhaus. Được thiết kế bởi studio Paper Igloo, ngôi nhà này tọa lạc giữa khu bảo tồn lịch sử, hòa quyện cùng môi trường tự nhiên qua lớp ốp gỗ phong hóa. Cấu trúc ‘hộp trong hộp’ tăng cường khả năng cách nhiệt, tuân thủ Tiêu chuẩn kỹ thuật Phần 7: Cấp độ vàng bền vững. Với tầm nhìn hướng ra rừng cây, Ostro Passivhaus là một sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên, là biểu tượng của kiến trúc xanh đầy sáng tạo.
Điểm cộng
The Plus, do Tập đoàn Bjarke Ingels (BIG) thiết kế, đã chính thức khai trương tại Magnor, Na Uy. Nhà máy này không chỉ là cơ sở sản xuất mà còn là không gian mở cho nhân viên, khách hàng và du khách khám phá kiến trúc bền vững. Stefan Tjust, Giám đốc điều hành hiện tại của Vestre, chia sẻ: “The Plus là nhà máy dành cho người dân, là dự án chúng tôi đã đặt cả tâm huyết và năng lượng vào. Đây là cột mốc quan trọng cho ngành công nghiệp Na Uy và sự hợp tác xuất khẩu Scandinavia.
Vòng cung ở Green Scool của Ibuku
Dự án Arc at Green School ở Bali là một cuộc cách mạng trong xây dựng bền vững. Arc với các vòm tre cao 14 mét và kéo dài tới 19 mét, được kết nối bởi lưới chống đàn hồi, tạo nên một cấu trúc độc đáo và mạnh mẽ. Đội ngũ kiến trúc sư, dẫn dắt bởi Rowland Sauls, đã biến ý tưởng này thành hiện thực với lòng kiên trì và sự sáng tạo không ngừng nghỉ.
Ngôi làng đầu tiên Hilda Solis Care của CRATE Module
Tại Los Angeles, Ngôi làng Hilda Solis Care First mang đến hy vọng mới cho người vô gia cư. Với 232 căn hộ, một phòng ăn và tòa nhà hành chính, dự án này, do CRATE Module thực hiện, là biểu tượng của kiến trúc bền vững. Sử dụng các thùng vận chuyển tái chế, mỗi thùng chứa hai khoang ngủ, dự án tạo ra không gian sống tiện nghi, hiện đại mà chi phí và tác động xây dựng lại tối thiểu. Đây là ví dụ xuất sắc về việc ưu tiên kiến trúc mô-đun bền vững, đem lại giải pháp hiệu quả và nhân văn cho vấn đề nhà ở.
Phần mở rộng của bệnh viện Tambacounda của Manuel Herz
Được ủy nhiệm bởi Quỹ Albers và Le Korsa, Herz đã tạo ra một không gian mới cho đơn vị phụ sản và nhi khoa dựa trên nghiên cứu và gắn kết với địa phương. Thiết kế nổi bật với mặt tiền bằng gạch hình học, mang lại vẻ đẹp hiện đại và khả năng thích ứng với khí hậu địa phương. Sự kết hợp giữa kiến thức về chủ nghĩa hiện đại châu Phi và kỹ thuật xây dựng truyền thống, phần mở rộng này không chỉ là một công trình kiến trúc, mà còn là một tuyên ngôn về cách tiếp cận bền vững và nhân văn.
TECLA của kiến trúc sư Mario Cucinella với WASP
Kiến trúc sư Mario Cucinella đã sáng tạo nên ngôi nhà in 3D đầu tiên từ đất thô – TECLA, tại Massa Lombarda, Ý. Đây là sự kết hợp hoàn hảo giữa vật liệu tự nhiên và công nghệ tiên tiến, gợi nhớ về sự liên kết giữa quá khứ và tương lai. TECLA là biểu tượng cho sự tiến bộ của con người trong việc xây dựng bền vững, kết nối giữa công nghệ hiện đại và các giá trị truyền thống.
Tòa nhà Pixel
Tại Úc, Studio 505 đã thiết kế tòa nhà Pixel, một không gian văn phòng thân thiện với môi trường. Tòa nhà nổi bật với tính bền vững tự nhiên, sử dụng các hệ thống môi trường tích hợp và xử lý nước phức tạp. Với mặt tiền bao gồm mái che cố định, tấm che nắng và cửa sổ kính hai lớp, Pixel đạt hiệu suất ESD cao nhất, đại diện cho kiến trúc trung hòa carbon tại một khu đô thị quan trọng.
Gardens by the Bay
Gardens by the Bay ở Singapore, một dự án bền vững nổi tiếng thế giới, là biểu tượng cho khái niệm “Thành phố trong vườn”. Công viên thiên nhiên rộng 101 ha này không chỉ là nơi sinh sống của hàng nghìn loài cây mà còn góp phần kiểm soát lượng CO2 trong thành phố. Các tháp Cây khổng lồ trong công viên sản xuất điện mặt trời và thu gom nước mưa, thể hiện một bước tiến vượt bậc trong kiến trúc bền vững, đem lại một không gian xanh mát giữa lòng đô thị.
Bảo tàng của Tương lai
Bảo tàng Tương lai (Museum of Tomorrow) tại Brazil là biểu tượng kiến trúc độc đáo, nằm trên bờ biển với thiết kế nhô ra như một con tàu hướng về đại dương. Không gian triển lãm rộng 5000m², bao gồm các khu vực cố định và tạm thời, cùng một quảng trường kéo dài dọc bến tàu, tạo nên một không gian mở hòa quyện với thiên nhiên. Bảo tàng không chỉ là nơi trưng bày mà còn là trung tâm nghiên cứu, khán phòng, cơ sở giáo dục, nhà hàng và kho lưu trữ.
Bảo tàng Tương lai nổi bật với các giải pháp thiết kế bền vững. Sử dụng năng lượng mặt trời từ các tấm pin quang điện, bảo tàng tận dụng ánh sáng tự nhiên và chuyển hóa thành năng lượng. Hệ thống điều hòa nhiệt độ sử dụng nước từ vịnh, tạo nên các hồ phản chiếu quanh bảo tàng, vừa đẹp mắt vừa tiết kiệm năng lượng. Santiago Calatrava, kiến trúc sư của công trình, đã mô tả bảo tàng như một sinh vật sống, thanh thoát và gần gũi với thiên nhiên, có thể linh hoạt biến đổi để phù hợp với nhiều chức năng khác nhau.
Anandaloy của Studio Anna Heringer
Anandaloy, công trình của kiến trúc sư người Đức Anna Heringer, tọa lạc tại vùng nông thôn Bangladesh, là một biểu tượng của kiến trúc bền vững cả về xã hội và môi trường. Tòa nhà này không chỉ là một trung tâm cộng đồng mà còn là xưởng dệt may, nơi phụ nữ địa phương sản xuất các sản phẩm thương mại công bằng. Tầng trệt là trung tâm trị liệu cho người khuyết tật, tạo nên một không gian đầy tính nhân văn.
Anandaloy được xây dựng từ đất nện và tre, các vật liệu địa phương bền vững, tạo nên những đường cong mềm mại kết nối với cảnh quan tự nhiên. Công trình này thể hiện sự tôn trọng đối với các kỹ thuật xây dựng truyền thống, đồng thời mang lại không gian sống và làm việc lành mạnh cho cộng đồng. Anandaloy đã vinh dự nhận giải thưởng Obel danh giá năm 2020, ghi dấu ấn mạnh mẽ trong làng kiến trúc quốc tế.
