Thanh tra môi trường – Bộ TN&MT phối hợp với Cục Cảnh sát môi trường – Bộ Công an đã phát hiện nhiều hành vi vi phạm môi trường của Công ty Super phốt phát và hoá chất Lâm Thao (Phú Thọ). Thực tế, công nghệ xử lý nước thải, rác thải lạc hậu nhiều năm, vô tình bức tử môi trường sống ở Lâm Thao…
Vi phạm nhiều,phát hiện ít
Theo báo cáo của Đoàn thanh tra liên ngành, tại thời điểm kiểm tra, đoàn phát hiện nước thải của Công ty Super phốt phát và hoá chất Lâm Thao (Cty) chưa được thu gom, xử lý, hiện xả ra nguồn tiếp nhận sông Hồng qua một hệ thống kênh lộ thiên dài khoảng 2 km. Lưu lượng 350m3/giờ và xả ra kênh mương thuộc xã Chu Hóa, huyện Lâm Thao với lưu lượng 50m3/giờ. Bình quân mỗi ngày Cty xả khoảng 5.000 m3 nước thải, trong đó chủ yếu là nước thải sinh hoạt, có hàm lượng Cl vượt 177 lần so với tiêu chuẩn cho phép. Trong khi theo tiêu chuẩn, khí thải công nghiệp tại các dây chuyền sản xuất axít đều phải qua hệ thống tiếp xúc kép, hấp thụ 2 lần để giảm thiểu khí SO2 sau đó thải qua ống khói ra môi trường, lưu lượng khoảng 29.000m3/giờ, thì khí thải tại dây chuyền sản xuất super phốt phát II thải qua ống khói được lắp đặt hệ thống lọc bụi có lưu lượng là 40.000m3/giờ.
Tại bãi lưu giữ xỉ pirit có nhiều chỉ số cao gấp nhiều lần tiêu chuẩn, hiện có khoảng 30.000 tấn lưu tại đây, nhưng Cty đã không có biện pháp chống thẩm thấu phát tán vào đất và nguồn nước ngầm. Một phần nước rỉ của xỉ thải thẩm thấu, nhưng một lượngkhông nhỏ tự chảy ra môi trường, nguồn tiếp nhận là cánh đồng canh tác của xã Thạch Sơn, Lâm Thao – nơi có “làng ung thư” nổi tiếng. Kho lưu trữ cặn lưu huỳnh của Cty cũng đang chứa trên 100 tấn cặn độc hại. Mỗi năm các dây chuyền thải ra khoảng 200 tấn cặn lưu huỳnh, mặc dù một phần đã được Cty chuyển thành phụ gia phân bón, nhưng số còn lại vẫn chưa được xử lý. Ngoài ra, Cty cũng chưa có sổ đăng ký chủ nguồn thải; không hợp đồng thu gom vận chuyển xử lý chất thải với đơn vị có chức năng.
Đoàn thanh tra đã lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính về bảo vệ môi trường đối với Cty Super phốt phát và hóa chất Lâm Thao với 5 hành vi vi phạm nêu trên. Mặc dù trước đó, vào năm 2007, đoàn kiểm tra liên ngành đã thanh tra và xử lý hành chính đối với Cty do có nhiều sai phạm, đồng thời yêu cầu Cty phải khắc phục, song đến nay, Cty vẫn chưa chấp hành nghiêm túc, thậm chí mức độ ô nhiễm của các nguồn thải còn cao hơn năm 2007.
Lạc hậu về công nghệxử lý nước thải
Theo tìm hiểu của phóng viên, tháng 2/2007, Cty Super phốt phát và hóa chất Lâm Thao tổ chức mời thầu rộng rãi chọn nhà thầu thực hiện xử lý toàn bộ nước thải của Nhà máy super Lâm Thao, công suất 5.000m3/ngày. Theo yêu cầu của chủ đầu tư và tính cấp thiết của cải thiện môi trường, công việc phải được tiến hành nhanh chóng nhất khi trúng thầu. Cty Kỹ thuật SEEN trúng thầu phần dự án xử lý nước thải nêu trên và theo kế hoạch phải hoàn thành trước quý I/2008. Hồ sơ mời thầu thiết kế theo công nghệ A2O. Tuy nhiên, Cty SEEN đã đề xuất cải tiến do công nghệ A2O không phù hợp, lạc hậu và phí vận hành cao. Trên cơ sở đề xuất của SEEN, chủ đầu tư đã đồng ý để Cty SEEN cải tiến thiết kế với điều kiện không làm ảnh hưởng đến tiến độ công trình, và đã phát sinh tăng giá trị. Việc cải tiến này đã tăng lên gấp rưỡi giá trúng thầu ban đầu. Nhưng, đến nay đã gần hết quý I/2009, hệ thống xử lý nước thải này của Cty Kỹ thuật SEEN vẫn chưa hoàn thành.
Vấn đề đặt ra ở đây là năng lực nhà thầu (SEEN) yếu kém, lựa chọn công nghệ không phù hợp và không đáp ứng được yêu cẩu xử lý nước thải. Chính vì vậy, Cty Super phốt phát và hoá chất Lâm Thao đã xả nước thải vượt tiêu chuẩn cho phép từ 10 lần trở lên. Trao đổi với chúng tôi, ông Trần Ngọc Bách, phó giám đốc kỹ thuật cho biết, Cty cũng đã có nhiều động thái khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường, nhưng vẫn chưa thể sớm khắc phục được vì phụ thuộc vào nhà thầu lắp đặt hệ thống xử lý. Về vấn đề rác thải, Cty đã liên hệ ký hợp đồng với Cty TNHH một thành viên xử lý chất thải Việt Trì.
Tại xã Thạch Sơn có làng ung thư nổi tiếng, nhân dân sinh sống nơi đây đang trông chờ những biện pháp xử lý mạnh tay hơn của các cơ quan chức năng với những doanh nghiệp vi phạm về môi trường nói chung và Cty Super phốt phát và hoá chất Lâm Thao nói riêng.
Anh Dương