|
Tại Diễn đàn phát triển đô thị bền vững do Bộ Xây dựng phối hợp với Bộ Hợp tác và Phát triển Kinh tế Cộng hòa Liên bang Đức tổ chức vào ngày 26/2, Bộ trưởng Bộ Xây dựng -Nguyễn Hồng Quân đã thẳng thắn đánh giá, mặc dù đã được Chính phủ và chính quyền các địa phương quan tâm hơn nhưng công tác phát triển các hệ thống thoát nước, xử lý nước thải cũng như quản lý chất thải rắn tại các đô thị và khu công nghiệp ở Việt Nam trong những năm vừa qua còn rất nhiều vấn đề bất cập. Nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, song đặc biệt phải kể đếnviệc chưa huy động tốt các nguồn lực trong xã hội cùng tham gia, việc huy động nguồn vốn và tổ chức quản lý còn yếu kém.
Nhiều quy định mới có tính cải cách đã được ban hành để thúc đẩy ngành thoát nước và vệ sinh môi trường đô thị phát triển bền vững. Tuy nhiên, việc triển khai các quy định vào cuộc sống hiện còn nhiều thách thức. Công tác phát triển thoát nước và xử lý nước thải đòi hỏi nguồn vốn rất lớn nhưng lợi nhuận dịch vụ mang lại thấp, phí dịch vụ còn thấp chưa bảo đảm thu hồi chi phí cho công tác quản lý vận hành và đầu tư công trình. Những lý do trên khiến cho cácnhà đầu tư không mặn mà.
Hiện nay, thông lệ phổ biến của Chính phủ là cấp vốn dưới hình thức bao cấp cho các chính quyền địa phương để đáp ứng các yêu cầu đầu tư cho lĩnh vực này, song Chính phủ sẽ khó có thể duy trì cách tiếp cận này về lâu dài. Hội thảo đã chỉ ra rằng, rất khó huy động được số tiền ước tính là 8,8 tỷ USD thông qua Chính phủ hoặc nguồn vốn ODA. Do đó cần nghiên cứu thêm các kênh cấp vốn khác thông qua thị trường vốn, hay khu vực tư nhân. Phí dịch vụ hiện tại vẫn còn thấp nhưng nên xem xét một mức phí phù hợp để ít nhất cũng có thể bù đắp chi phí vận hành, bảo dưỡng, tốt hơn hết có thể bù đắp một phần chi phí đầu tư cơ bản. Tuy nhiên, xét theo thực tiễn hiện nay, nếu có thể bù đắp được chi phí vận hành, bảo dưỡng thì đã là một bước tiến lớn.
Theo Bộ Hợp tác và Phát triển Kinh tế Cộng hòa Liên bang Đức, các chính quyền địa phương cần phát triển một ý tưởng rõ ràng về cách thức bù đắp các chi phí vận hành, bảo dưỡng và xây dựng quỹ dự trữ cần thiết thông qua thu phí dịch vụ. Để thực hiện được điều này, cần có các mô hình tài chính ở mọi cấp. Việc thu phí nước thải để bù đắp chi phí ở Trung Quốc là một ví dụ. Lâu nay, Trung Quốc đã dựa vào việc thu phí nước thải để bù đắp chi phí cấp nước. Trong thập kỷ trước, nhiều thành phố đã bắt đầu tính một mức phí khá thấp cho việc xử lý nước thải nhằm bù đắp ít nhất là một phần chi phí. Trong một số trường hợp, thường là “theo các điều kiện của nhà tài trợ đa phương”, các thành phố có thể thu phí nước thải tương đối cao, đủ để bù đắp chi phí xử lý nước và làm sạch môi trường. Nâng phí nước là một vấn đề khó khăn ở Trung Quốc cũng như hầu hết các nơi khác trên thế giới. Việc tăng phí dịch vụ thường dẫn đến những phàn nàn của người dân và các chính quyền địa phương.
Minh Thu