Trong cuộc đua hướng tới phát triển bền vững, “tín chỉ carbon” đã trở thành tài sản có giá trị thật trên thị trường. Tuy nhiên, để được cấp tín chỉ carbon — không đơn giản chỉ dừng lại ở việc “nộp hồ sơ và chờ đợi”. Các cá nhân, cơ quan, đơn vị cần có sự hiểu biết sâu sắc, chiến lược bài bản và tuân thủ chặt chẽ các tiêu chuẩn quốc tế. Vậy làm sao để doanh nghiệp hay tổ chức của bạn bắt đầu? Bài viết này sẽ mở ra cánh cửa bước vào thị trường carbon đầy tiềm năng.
Cách nào để được cấp tín chỉ carbon? Quy trình xin cấp tín chỉ carbon
Cách nào để được cấp tín chỉ carbon? Đây là câu hỏi của nhiều doanh nghiệp, tổ chức đang hướng tới phát triển bền vững và tìm kiếm cơ hội tham gia thị trường carbon. Để đạt được tín chỉ carbon, chủ thể cần triển khai một dự án giảm phát thải đạt chuẩn, thông qua quy trình đăng ký, thẩm định, xác minh và chứng nhận theo các tiêu chuẩn quốc tế hoặc quốc gia.
Bước 1. Lựa chọn dự án phù hợp mục tiêu giảm phát thải
Tín chỉ carbon chỉ được cấp cho những dự án chứng minh được khả năng cắt giảm phát thải khí nhà kính một cách thực chất, lâu dài và có thể đo lường. Có khoảng 170 loại hình dự án có thể đủ điều kiện, thường thuộc các nhóm sau:
- Năng lượng tái tạo: điện mặt trời, điện gió, thủy điện nhỏ.
- Rừng và sử dụng đất: trồng rừng, phục hồi rừng, nông lâm kết hợp.
- Nông nghiệp thông minh: giảm phát thải từ canh tác, chăn nuôi.
- Xử lý chất thải: ủ phân compost, thu hồi khí metan từ bãi rác.
- Thu giữ và lưu trữ carbon (CCS): áp dụng cho công nghiệp nặng.
- Giao thông và công nghiệp xanh: cải tiến công nghệ giảm phát thải.
Việc lựa chọn loại hình phù hợp sẽ ảnh hưởng đến khung tiêu chuẩn áp dụng, phương pháp giám sát và cơ hội giao dịch tín chỉ sau này.
Bước 2. Tuân thủ quy định pháp lý trong và ngoài nước
Trước khi phát triển dự án, tổ chức cần nghiên cứu kỹ khung pháp lý về tín chỉ carbon:
- Trong nước: Chính phủ Việt Nam đang hoàn thiện các quy định liên quan đến thị trường carbon, đăng ký dự án giảm phát thải và cấp tín chỉ trong khuôn khổ Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC).
- Quốc tế: Các tiêu chuẩn phổ biến gồm:
- Verified Carbon Standard (VCS) – do Verra quản lý, linh hoạt và được chấp nhận rộng rãi.
- Gold Standard (GS) – nhấn mạnh tính công bằng và lợi ích xã hội.
- Clean Development Mechanism (CDM) – thuộc Nghị định thư Kyoto, dành cho các nước đang phát triển.
Việc hiểu rõ và tuân thủ đúng tiêu chuẩn là điều kiện tiên quyết để được công nhận và giao dịch tín chỉ carbon.
Bước 3. Thiết kế và xây dựng dự án giảm phát thải
Giai đoạn này bao gồm các bước quan trọng:
- Phát triển ý tưởng dự án: xác định mục tiêu, quy mô và khả năng giảm phát thải thực tế.
- Tính toán baseline: xác định mức phát thải trong kịch bản “không có dự án”.
- Dự báo lượng giảm phát thải: ước tính tấn CO₂e có thể giảm mỗi năm.
- Lập kế hoạch giám sát: thiết lập quy trình đo đạc và báo cáo chính xác.
Tại bước này, các tổ chức thường cần sự hỗ trợ từ đơn vị tư vấn chuyên nghiệp, đặc biệt nếu theo đuổi tiêu chuẩn quốc tế.
Bước 4. Thẩm định và đăng ký dự án
Sau khi hoàn thiện tài liệu thiết kế, tổ chức sẽ:
- Ký hợp đồng với đơn vị thẩm định (DOE) – bên thứ ba độc lập được công nhận bởi cơ quan quản lý tiêu chuẩn (Verra, Gold Standard…).
- Thẩm định dự án: kiểm tra tính hợp lệ, tính bổ sung, rủi ro và tính minh bạch.
- Đăng ký dự án: gửi hồ sơ lên hệ thống của tổ chức cấp tiêu chuẩn, thời gian xử lý khoảng 2–4 tháng.
Thời gian hoàn thành bước này thường mất từ 5–9 tháng, tùy quy mô và tính phức tạp của dự án.
Bước 5. Giám sát, xác minh và cấp tín chỉ carbon
Dự án sau khi được triển khai phải:
- Thu thập và báo cáo dữ liệu: theo phương pháp đo lường đã đăng ký, thường mỗi năm một lần.
- Hợp đồng xác minh với đơn vị thứ ba: để kiểm tra lượng phát thải đã giảm thực tế.
- Gửi yêu cầu cấp tín chỉ: nếu quá trình xác minh đạt yêu cầu, dự án sẽ được cấp số lượng tín chỉ tương ứng.
Tổng thời gian từ khi xác minh đến khi nhận tín chỉ carbon thường mất khoảng 3–6 tháng. Tín chỉ sẽ được ghi nhận trên hệ thống (như Verra Registry) và có thể giao dịch công khai.
Bước 6. Giao dịch và quản lý tín chỉ carbon
Sau khi được cấp, các tín chỉ carbon có thể:
- Bán cho các doanh nghiệp phát thải lớn đang tìm kiếm giải pháp bù trừ phát thải.
- Niêm yết trên các sàn giao dịch tín chỉ carbon quốc tế, như EU ETS, CBL, AirCarbon Exchange…
- Dùng cho mục tiêu tự nguyện hoặc bắt buộc trong chiến lược ESG hoặc NDC quốc gia.
Việc duy trì báo cáo định kỳ, tái xác minh là cần thiết để giữ vững tính minh bạch và giá trị thương mại của dự án.
Kết luận: Điều kiện tiên quyết để được cấp tín chỉ carbon
Tóm lại, cách để được cấp tín chỉ carbon không chỉ đơn thuần là triển khai một dự án môi trường. Nó đòi hỏi:
- Một quy trình bài bản, minh bạch theo tiêu chuẩn.
- Sự hợp tác với các bên chuyên môn, từ tư vấn, thẩm định, đến xác minh.
- Tuân thủ quy định pháp lý ở cả cấp độ quốc gia và quốc tế.
- Cam kết dài hạn trong việc đo lường, báo cáo và minh chứng hiệu quả thực tế.
Việt Nam đang từng bước hoàn thiện cơ chế thị trường carbon trong nước, mở ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp chủ động giảm phát thải và tiếp cận nguồn thu từ tín chỉ carbon.
Được cấp tín chỉ carbon là bước đi chiến lược giúp doanh nghiệp vừa tạo lợi ích kinh tế, vừa khẳng định cam kết môi trường. Tuy quy trình không đơn giản, nhưng nếu được dẫn dắt đúng hướng, đây sẽ là cơ hội đột phá trong hành trình phát triển xanh. Đừng để mình bị tụt lại trong xu thế toàn cầu hóa carbon! Hãy bắt đầu tìm hiểu sâu hơn ngay hôm nay — hoặc liên hệ với chuyên gia để được tư vấn chi tiết và xây dựng lộ trình riêng phù hợp nhất với bạn.
