Tọa lạc tại Công trường Công xã Paris, ngay trung tâm TP.HCM, Bưu điện TP.HCM là một trong những công trình kiến trúc cổ điển nổi bật, mang giá trị lịch sử và văn hóa đặc sắc. Công trình được xây dựng từ năm 1886 đến 1891 dưới bàn tay kiến trúc sư người Pháp Villedieu và trợ tá Foulhoux, thể hiện sự kết hợp tinh tế giữa phong cách Châu Âu cổ điển và những yếu tố Á Đông, tạo nên dấu ấn kiến trúc độc đáo giữa lòng thành phố hiện đại.
Nhìn từ bên ngoài, công trình nổi bật với mặt tiền đối xứng, các ô cửa sổ cao rộng, mái vòm uốn cong cùng các chi tiết trang trí tinh xảo. Mỗi chi tiết đều được chăm chút tỉ mỉ, từ các cột sắt nâng đỡ trần nhà cho đến những hoa văn trên cửa và mái, cho thấy sự kết hợp giữa kỹ thuật xây dựng tiên tiến của Châu Âu thế kỷ 19 và gu thẩm mỹ địa phương.
Không gian nội thất
Đi sâu vào bên trong, tiền sảnh của bưu điện gây ấn tượng mạnh với trần nhà cao vút, được nâng đỡ bởi bốn cột sắt đặt ở bốn góc, mỗi cột chịu lực cho hệ thống kèo sắt vươn ra bốn hướng. Thiết kế này không chỉ mang tính thẩm mỹ mà còn đảm bảo sự bền vững qua hơn 130 năm tồn tại. Trên vòm trần hình bán nguyệt, tấm bản đồ lịch sử “Lignes téléraphiques du Sud Vietnam et du Cambodge 1936” được thể hiện rõ ràng, gợi nhắc về hệ thống thông tin liên lạc thời Pháp thuộc và vai trò quan trọng của bưu điện trong lịch sử giao thương và liên lạc.
Không gian nội thất còn được chiếu sáng bởi các ô cửa kính lớn, tạo cảm giác rộng mở và hài hòa với ánh sáng tự nhiên. Sự kết hợp giữa ánh sáng, không gian mở và các chi tiết trang trí tinh tế khiến bưu điện không chỉ là nơi giao dịch bưu chính mà còn là điểm tham quan hấp dẫn, thu hút hàng trăm du khách mỗi ngày. Nhiều người ghé thăm thích thú chọn những tấm postcard đặc sắc để lưu giữ kỷ niệm và gửi những dòng thư gửi bạn bè, người thân, trải nghiệm cảm giác kết nối giữa hiện tại và quá khứ.
Giá trị kiến trúc và xếp hạng di tích
Bưu điện TP.HCM được đánh giá là một trong những công trình kiến trúc tiêu biểu của thành phố, được Tạp chí du lịch Condé Nast Traveller đưa vào danh sách 11 bưu điện đẹp nhất thế giới năm 2023. Sự kết hợp hài hòa giữa kiến trúc Châu Âu và nét Á Đông cùng với vị trí đắc địa tại trung tâm thành phố khiến bưu điện trở thành biểu tượng văn hóa, là một trong những điểm nhấn không thể bỏ qua khi khám phá Sài Gòn.
Gần đây, bưu điện đã gửi văn bản tới Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM về việc xếp hạng di tích, hoàn toàn ủng hộ và sẵn sàng phối hợp trong quá trình lập hồ sơ để công nhận di tích cấp Thành phố hoặc Quốc gia. Văn bản cũng đề xuất tu bổ, sửa chữa những khu vực xuống cấp nhằm đảm bảo an toàn, duy trì giá trị lịch sử và nâng cao hình ảnh công trình trong mắt du khách.
Cận cảnh kiến trúc
Điều đặc biệt khiến Bưu điện TP.HCM trở nên khác biệt là sự tỉ mỉ trong từng chi tiết kiến trúc. Các cột sắt nâng trần, mái vòm cao, trần uốn cong, cửa sổ lớn và các hoa văn trang trí được bảo tồn gần như nguyên vẹn sau hơn một thế kỷ. Mỗi chi tiết đều mang ý nghĩa lịch sử và kỹ thuật, minh chứng cho năng lực xây dựng vượt thời gian và sự giao thoa văn hóa giữa Đông – Tây.
Sự hài hòa giữa kiến trúc và chức năng sử dụng đã giúp bưu điện trở thành điểm tham quan không chỉ cho khách du lịch mà còn cho các nhà nghiên cứu, kiến trúc sư và sinh viên. Đây là nơi mỗi bước chân đều gợi nhớ về lịch sử phát triển của Sài Gòn, kết nối quá khứ với nhịp sống hiện đại của thành phố năng động.
Kết luận
Qua hơn 130 năm tồn tại, Bưu điện TP.HCM không chỉ là trung tâm giao dịch bưu chính mà còn là biểu tượng kiến trúc, lưu giữ những giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật độc đáo. Với vị trí trung tâm, kiến trúc tinh tế, và vai trò quan trọng trong lịch sử thành phố, bưu điện xứng đáng là một trong những công trình nổi bật nhất TP.HCM, tiếp tục thu hút du khách và là niềm tự hào của người dân Sài Gòn.