Tận dụng tối đa vật liệu gốc để tu bổ Lầu Tứ phương Vô sự thuộc hệ thống di tích Cố đô Huế

Lầu Tứ phương Vô sự (nằm ở phía Bắc Hoàng thành), thuộc quần thể di tích Cố đô Huế, được triển khai xây dựng từ tháng 11/2008 với tổng vốn đầu tư 9,3 tỉ đồng.

Dự án tập trung vào công việc bảo tồn, tu bổ và phục hồi với các hạng mục chủ yếu như gia cường, tu bổ tường thành Bắc Khuyết đài, tu bổ phục hồi hệ thống lan can, phục hồi lầu Tứ phương Vô sự, cũng như tôn tạo sân vườn, không gian cảnh quan môi trường đô thị và hệ thống hạ tầng kỹ thuật trong khu vực. Công trình dự kiến sẽ hoàn thành vào năm 2010.

Trong quá trình thi công, các đơn vị tận dụng tối đa vật liệu gốc để tu bổ công trình; khắc phục tình trạng các mảng tường bị nghiêng lún, xô đẩy, biến dạng đưa trở về vị trí gốc ban đầu. Riêng đoạn tường thành phía bắc (gồm một khối gạch đặc) dài 35m, cao 4,2 m (chưa kể phần lan can), dày 1,3 m; nặng khoảng 350 tấn, bị xô lệch so với vị trí ban đầu chỗ xa nhất là 1,3m, chỗ gần nhất từ 0,3m đến 0,5m. Đơn vị thi công đã chọn phương án kích đẩy và kích nâng để tận dụng toàn bộ khối gạch nói trên mà không phải phá bỏ đi để xây lại. Đối với phần móng móng tường phía bắc Khuyết đài được thi công bằng 4 lớp đá ong sâu 60cm, rộng 1,3m liên kết với nhau bằng vữa vôi truyền thống được chia thành nhiều đoạn để phục hồi. Đoạn tường thứ nhất được kích đẩy dài 13m, cao 4,2m, độ dày (đáy) 1,3 m, nặng trên 100 tấn, bị xô lệch so với tường gốc là 1,3m đã được trả về đúng vị trí cũ. Các lực lượng thi công công trình đào lấy toàn bộ đất phía trong của đoạn tường này và sâu xuống tận đáy để tạo khoảng trống cho việc dùng con lăn kích đẩy tường vào vị trí gốc. Các đoạn còn lại được chia nhỏ và áp dụng biện pháp như vậy để thi công…

Di tích lầu Tứ phương Vô sự nằm trên Bắc Khuyết đài của Hoàng thành, được vua Khải Định xây dựng năm 1923, trên diện tích 1.650m². Đây là ngôi nhà 2 tầng, với sự pha trộn kiến trúc Á – Âu, từng là nơi học tập của các hoàng tử, công chúa triều Nguyễn…Đây là một công trình kiến trúc có giá trị về mặt lịch sử và văn hoá nghệ thuật, là một trong những công trình kiến trúc tiêu biểu được xây dựng dưới thời bấy giờ, đánh dấu một giai đoạn chuyển tiếp trong lịch sử kiến trúc Việt Nam trong nửa đầu thế kỷ XX. Trải qua thời gian chịu sự tác động khắc nghiệt của thời tiết, và chiến tranh tàn phá, lầu Tứ phương Vô Sự nói riêng và Bắc Khuyết đài nói chung bị hư hỏng nặng nề và xuống cấp nghiêm trọng. Hệ thống tường thành của Bắc Khuyết Đài bị mất ổn định, nguyên nhân chủ yếu do áp lực đất bảo hoà nước cùng với tải trọng tăng cường của lầu Tứ phương Vô Sự làm cho tường bị đẩy trượt ra ngoài, làm gãy nứt nhiều đoạn. Toàn bộ hệ khung gỗ bị mất hoàn toàn, nhất là tường nhà tầng một bị sụp đổ một mảng nghiêm trọng ở phía Bắc, tường nhà tầng 2 bị sụp đồ gần hết chỉ còn lại một mảng ở góc phía Tây Nam, nền nhà bị sụt lún, hư hỏng trầm trọng…