Hà Giang: Tràn lan khai thác cát, sỏi trái phép nơi đầu nguồn sông Chảy

Gần đây, ở huyện vùng cao núi đất Hoàng Su Phì ( Hà Giang), nhiều bà con các dân tộc ở nhiều đã bỏ sản xuất đi khai thác cát, sỏi trái phép để bán cho các doanh nghiệp xây dựng. Việc khai thác cát, sỏi này đều tự phát và không được cấp phép và các cấp chính quyền cũng chưa thực hiện các biện pháp để ngăn chặn. Việc khai thác cát sỏi tràn lan này đã làm biến đổi dòng chảy và nguy cơ sạt lở đất 2 bên bờ sông, suối sẽ rất cao khi mùa mưa đang đến gần.

Suốt chiều dài đầu nguồn sông Chảy trên 16 km từ địa phận xã Nậm Dịch đến thị trấn Vinh Quang của huyện Hoàng Su Phì có hàng người là bà con các dân tộc sống ven con sông này ở các xã: Nậm Dịch, Ngàm Đăng Vài, Bản Luốc, Tân Tiến, Vinh Quang… tham gia khai thác cát sỏi. Có nhiều hộ dân ở xã Tân Tiến, Ngàm Đăng Vài, cả nhà kéo nhau ra sông khai thác cát, sỏi bán. Ngoài ra con suối chảy qua xã Thông Nguyên cũng có trên 100 người tham gia khai thác cát, sỏi. Tất cả các điểm khai thác cát, sỏi trên đều tự phát và trái phép, ngoại trừ điểm khai thác cát, sỏi tại km 5(thuộc địa phận xã Tân Tiến) do một doanh nghiệp đứng tên là có giấy phép. Do tự phát nên việc khai thác cát, sỏi trên đầu nguồn sông Chảy diễn ra hết sức phức tạp, môi trường bị ảnh hưởng. Để lấy được nhiều cát, sỏi bà con đã không chỉ khai thác cát, sỏi trong lòng suối mà họ còn nạo vét, khoét sâu vào 2 bên bờ sông để lấy cát, sỏi được bồi lắng và ổn định từ nhiều năm. Từ đó tạo ra nhiều hầm ếch 2 bên dòng sông và làm thay đổi dòng chảy. Nguy hại hơn là phía bên tả của con sông này là con đường độc đạo duy nhất nối huyện lỵ Hoàng Su Phì với quốc lộ 2 và con đường này lại chạy song song với con sông, nền đường cách mặt sông từ 12m đến trên 30m.

Huyện Hoàng Su Phì nằm trong vùng có nguy cơ sạt lở đất rất cao, do độ dốc lớn nên mùa mưa thường xẩy ra lũ quét, lũ ống. Lượng nước ở đầu nguồn sông Chẩy và mùa mưa nước dâng lên rất cao và chảy xiết, do vậy những hầm ếch do khai cát, sỏi tạo nên, cùng với dòng chảy thay đổi sẽ tiềm ẩn nguy cơ sạt lở đất và mất mặt đường đoạn từ Nậm Dịch đến Vinh Quang, nơi đang diễn ra tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép. Mùa mưa đang đến rất gần nên việc ngặn chặn, chấm dứt tình trạng này cần sớm được triển khai để tránh thiệt hại do con người tạo thuận lợi cho thiên tai gây hại.