Quyết liệt để người nghèo có nhà ở

Cả nước còn khoảng trên 500 nghìn gia đình đang khó khăn về nhà ở. Đây cũng là đối tượng trọng điểm của Chương trình hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững. Tuy nhiên, với những tổng hợp bước đầu cho thấy khối lượng công việc trong năm đầu tiên thực hiện Quyết định 167/2008/QĐ-TTg không hề nhỏ.

Nhà ở tại khu vực ngoài đo thị quá rách nát, tạm bợ. Ảnh Đoàn Thanh

Theo khảo sát của Bộ Xây dựng và các cơ quan chức năng, trong cả nước, tại khu vực ngoài đô thị còn nhiều hộ chưa có nhà ở hoặc nếu có cũng quá rách nát, tạm bợ, không đáp ứng điều kiện 3 cứng (tường cứng, nền cứng, mái cứng). Kiểm tra thực tế tại một số huyện nghèo cho thấy có hộ sống trong các túp lều, chòi mà không thể gọi đó là nhà.

Phương thức sẽ hỗ trợ trực tiếp đến gia đình xây nhà theo nguyên tắc Nhà nước hỗ trợ, cộng đồng giúp đỡ, gia đình tham gia đóng góp để xây dựng nhà có diện tích sử dụng tối thiểu 24m2, tuổi thọ từ 10 năm trở lên, phù hợp với phong tục, tập quán của mỗi dân tộc, vùng miền. Ngân sách Trung ương hỗ trợ 6 triệu đ/hộ. Đối với những hộ thuộc diện đối tượng được hỗ trợ nhà ở đang cư trú tại các đơn vị hành chính thuộc vùng khó khăn quy định tại Quyết định 30 của Thủ tướng Chính phủ ngân sách Trung ương hỗ trợ 7 triệu đ/hộ. Địa phương có trách nhiệm hỗ trợ thêm và huy động cộng đồng giúp đỡ các hộ làm nhà ở. Hộ nghèo có nhu cầu được vay tín dụng từ ngân hàng chính sách xã hội để làm nhà ở với mức vay tối đa 8 triệu đ/hộ, lãi suất 3%/năm, thời hạn vay là 10 năm; trong đó thời gian ân hạn (không phải trả gốc và lãi) là 5 năm. Thời gian trả nợ 5 năm, mức trả nợ mỗi năm tối thiểu 20% tổng số vốn vay.

Nhiều ý kiến lo ngại số tiền cả hỗ trợ và vay khoảng 14 – 25 triệu đồng không đủ bảo đảm làm nhà ở. Về vấn đề này, theo khảo sát của Bộ Xây dựng cho thấy nếu triển khai ở một số địa phương có rừng, theo hướng dẫn của Bộ NN&PTNT, mỗi hộ nghèo còn được phép khai thác thêm gỗ để làm nhà (tối đa 10m3). Mức hỗ trợ như vậy nhiều nơi xây được nhà tương đối khang trang với mức tối thiểu 24m2, bảo đảm tuổi thọ trên 10 năm.

Ngoài ra việc huy động thêm nguồn vốn từ quỹ Ngày vì người nghèo của UBTWMTTQVN và từ các DN do VCCI vận động giúp đỡ thêm khoảng 1/3 nữa (tức là khoảng 7 – 8 triệu đồng), mỗi căn nhà có giá trị trên 20 triệu đồng ở vùng sâu, vùng xa, vùng nông thôn hoàn toàn có thể làm được.

Như vậy trong vòng 3 năm (2009 – 2011) sẽ cố gắng để giải quyết nhà ở cho 500 nghìn hộ đang gặp khó khăn, trong đó năm 2009 sẽ ưu tiên xây nhà cho đồng bào Khơme (khoảng 33 – 35 nghìn hộ) ở khu vực miền Tây Nam bộ và các hộ nghèo trong danh sách hộ nghèo của Nghị quyết 32 của Chính phủ (khoảng 58 – 59 nghìn hộ). Phấn đấu đến năm 2012 hoàn thành chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo về nhà ở.