An sinh xã hội cho người lao động gắn với chất lượng công trình

LTS: Tại một cuộc hội thảo bàn về “Thực trạng và giải pháp tăng cường quản lý chất lượng các công trình”, trong rất nhiều các ý kiến tham luận dưới góc độ khoa học kỹ thuật thì PGS. TS Nguyễn Văn Hiệp – Phó giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM lại nêu ra những vấn đề mà theo ông, chỉ là “hạt sạn”, trong đó có vấn đề không mới nhưng thực sự chưa được quan tâm đúng mức, đó là an sinh xã hội cho người lao động (NLĐ). Quan điểm này rất được các nhà khoa học, quản lý… đồng tình cao. Báo Xây dựng xin giới thiệu cùng bạn đọc.

Nghị định 99/2007/NĐ-CP do Chính phủ ban hành là sự đổi mới thật sự trong việc quản lý chi phí các dự án đầu tư xây dựng khi các chi phí cần được tính đúng, tính đủ và các định mức, đơn giá, suất đầu tư… được chuyển sang dạng công bố, mềm dẻo hơn, thay vì ban hành dạng quyết định bắt buộc phải theo. Đã có chỉ số giá xây dựng định kỳ công bố, để các địa phương tham khảo sự biến động giá cả, được hướng dẫn, dễ theo dõi, xử lý. Tuy nhiên trên thực tế, vấn đề an sinh xã hội cho NLĐ trong ngành Xây dựng lại chưa được quan tâm đúng mức, chưa được Bộ Xây dựng phối hợp với Bộ LĐTB&XH ban hành chuẩn chung, trong một “rừng” văn bản pháp luật có hiệu lực hiện nay, để bảo vệ chính NLĐ cho họ an tâm hơn trong công việc của mình.

Một thực trạng trong ngành Xây dựng bấy lâu nay vẫn bị nêu ra đó là tỷ lệ lao động ngắn hạn và lao động thời vụ trong các DN khá cao, đặc biệt là các DN xây lắp, trong khi sản lượng và sản phẩm của Cty đều do NLĐ trực tiếp làm ra. Theo quy định của Bộ luật Lao động, NLĐ phải được mua bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm xã hội (BHXH)… để bảo đảm quyền lợi của mình. Tuy nhiên, việc thực thi quy định này còn quá chậm bởi lẽ mua BHYT, BHXH tính đúng, tính đủ sẽ làm chi phí xây dựng tăng, suất đầu tư tăng. Việc mua BHYT, BHXH không đơn giản đối với cả lao động có tay nghề lẫn lao động phổ thông cho nên rất cần sự hướng dẫn chi tiết và quy định thời gian chuyển tiếp để kiểm tra, xử phạt. Có ý kiến cho rằng sử dụng lao động thời vụ, nông nhàn thường không quan tâm đến quyền lợi bảo hiểm mà chỉ cần mức lương thoả đáng, điều này là ngụy biện bởi nếu được bảo đảm quyền lợi thiết thực chắc chắn NLĐ sẽ hoan nghênh bởi đây là yếu tố căn bản để họ an tâm với công việc vốn nặng nhọc, tiềm ẩn nhiều rủi ro và dễ phát sinh bệnh nghề nghiệp.

Chi phí đầu tư xây dựng còn cần được tính đến một cách đầy đủ các công việc hiện nay mà nhà thầu nước ngoài đang thực hiện như: Chi phí huấn luyện an toàn lao động cần thực hiện bài bản, dễ nhớ, dễ hiểu không hình thức, không quá nhiều chữ nghĩa quy định như chúng ta đang làm, dễ đi vào bộ nhớ của NLĐ, có ý thức cao hơn. Do vậy phải suy nghĩ, dùng công cụ hình ảnh, huấn luyện thường xuyên nên tăng chi phí là đương nhiên; chi phí sắm trang thiết bị bảo hộ lao động đầy đủ, thay mới thường xuyên để bảo đảm an toàn, còn làm cho NLĐ cảm thấy được tôn trọng, vững tâm khi thực hiện công việc được giao; chi phí mua bảo hiểm nghề nghiệp cho cả NLĐ và thiết bị sử dụng cũng cần quy định chặt chẽ hơn trong Luật Kinh doanh bảo hiểm hiện nay. Theo đó nên quy định nhà thầu xây dựng buộc phải mua chứ không chỉ khuyến khích mua bảo hiểm này. Chính các Cty bán bảo hiểm sẽ là quản lý về chất lượng công trình xây dựng, về an toàn trong xây dựng vì khi bán, họ phải có đủ cán bộ năng lực, kinh nghiệm để xem xét, kiểm tra định kỳ, tránh rủi ro và bản thân nhà thầu cũng có chỗ dựa vững chắc khi có những sự cố ngoài ý muốn, để bảo đảm việc bồi thường thiệt hại được thực hiện chắc chắn và không ảnh hưởng đến tiến độ thi công.

Và nếu chúng ta không quy định, không bắt buộc sẽ là tự nguyện và tự nguyện sẽ luôn phát triển theo dạng “đơn giản nhất”, dẫn đến chi phí thấp, giá cạnh tranh, như hiện nay và cuộc sống NLĐ, chất lượng công trình xây dựng, 2 nội dung cùng song song để phát triển, chắc chắn sẽ khập khiễng.