ADB lạc quan hơn về kinh tế Việt Nam

Trong báo cáo mới nhất, ADB nâng dự báo tăng trưởng GDP cho năm 2009 lên 4,7%, so với con số 4,5% đưa ra hồi tháng 3. Mức tăng trưởng dự kiến cho năm 2010 vẫn được giữ nguyên ở 6,5%.

Ông Ayumi Konishi, Giám đốc ADB tại Việt Nam, phát biểu: “Chúng tôi muốn chúc mừng Việt Nam. Chúng ta có được đánh giá lạc quan này là nhờ các biện pháp chính sách nhanh và mạnh mẽ của Chính phủ trong việc giảm thiểu tác động bất lợi của sự suy giảm kinh tế toàn cầu đối với Việt Nam”.

ADB cho rằng kinh tế của Việt Nam dường như đã thoát đáy trong đầu năm 2009. Tăng trưởng GDP trong 6 tháng đầu năm đạt 3,9%, so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là kết quả khả quan so với nhiều nước trong khu vực như Phillipines chỉ đạt 1%. Sự tăng trưởng của các ngành nông nghiệp, chế tạo, dịch vụ và xây dựng trong quý II đã góp phần vào sự phục hồi của tiêu dùng cá nhân và đầu tư tài chính trong nước.

Sau nhiều năm suy giảm, sản lượng dầu thô tăng 17,9% trong nửa đầu năm 2009. Sản lượng tăng lên tại các mỏ dầu mới thừa đủ để bù đắp sự giảm sút sản lượng tại một số mỏ dầu cũ. Đến giữa năm 2009, nhu cầu lao động đã tăng trở lại sau khi các doanh nghiệp giảm lao động từ cuối 2008, đầu 2009.

Lạm phát đã giảm mạnh mẽ từ mức trung bình 23% của năm 2008 xuống còn 8,3% trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 8/2009 do giá cả hàng hóa cơ bản trên thế giới đã thấp hơn và sự tăng trưởng kinh tế tương đối chậm. Nếu như trong tháng 8/2008, tỷ lệ lạm phát lên tới 28,3% thì đến tháng 8/2009 vừa rồi, tỷ lệ này giảm xuống còn 2%.

Mặc dù vậy, sức ép lạm phát xuất hiện trở lại trong quý 2 khi giá cả hàng hóa cơ bản tăng vọt và tăng trưởng gia tăng. ADB cho rằng lạm phát của Việt Nam năm 2009 sẽ đạt mức trung bình 6,8%, cao hơn 2,8% so với báo cáo hồi tháng 3 và sẽ tăng lên 8,5% vào năm 2010, chủ yếu do giá cả thế giới tăng cao và sự nới rộng nguồn cung tiền.

Để kích thích hoạt động kinh tế và hạn chế tỷ lệ thất nghiệp, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (SBV), Ngân hàng Trung ương đã nới lỏng đáng kể chính sách tiền tệ vào cuối năm 2008 và đầu năm 2009 và đã luôn giữ chính sách nới lỏng đó cho tới hiện nay. Tăng trưởng tiền dự trữ hàng năm đã nhanh chóng tăng từ 13,7% trong quý III/2008 lên tới 26,7% trong quý I/2009, trước khi SBV giảm đáng kể dự trữ ngoại tệ, kéo mức tẳng trưởng giảm trở lại xuống còn 21,2% trong quý I/2009. Nhờ các khoản hỗ trợ lãi suất của Chính phủ, tăng trưởng tín dụng và nguồn cung tiền tệ gia tăng trong nửa đầu 2009.

Do việc nới lỏng chính sách tiền tệ vẫn không đủ mạnh để ngăn chặn sự giảm tăng trưởng nhanh chóng, nên Chính phủ đã phê duyệt một số biện pháp kích thích tài khóa trong nửa đầu năm 2009, bao gồm cắt giảm tạm thời 30% thuế cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, hỗ trợ tài chính các hộ nghèo, hỗ trợ lãi suất 4% đối với một số khoản nợ ngân hàng và thúc đẩy việc chi tiêu cho cơ sở hạ tầng. Tổng chi phí cho các biện pháp này ước tính 145,6 nghìn tỷ đồng, cao hơn mức dự kiến trong báo cáo của ADB hồi tháng 3.

Xuất khẩu, kiều hối và dòng vốn đầu tư nước ngoài suy giảm, trong khi các chính sách tiền tệ và tài khóa mở rộng đã làm tăng cầu hối đoái. Do đó, xuất hiện tình trạng thiếu ngoại hối và tỷ giá hối đoái giữa đồng Việt Nam và USD luôn ở trong biên độ dao động cao. Việc thiếu ngoại tệ làm giảm thâm hụt thương mại bằng cách hạn chế nhập khẩu, nhưng lại gây khó khăn cho các doanh nghiệp và làm tổn thương môi trường kinh doanh. Hơn nữa, tình trạng khan hiếm này đã tăng sức ép phá giá đồng Việt Nam trên chợ đen. Mức chênh lệch giữa tỷ giá tham chiếu của Ngân hàng Nhà nước và tỷ giá ở chợ đen được nới rộng tới hơn 9% vào giữa tháng 7/2009 từ mức 3% cuối 2008. Tuy nhiên, SBV đã tăng việc cung cấp trao đổi ngoại tệ trong thị trường chính thức vào tháng 7, làm giảm mức chênh lệch xuống còn khoảng 8% vào tháng 8/2009.

Ngân hàng dự báo thâm hụt tài chính chung sẽ giảm xuống 4,5% GDP vào năm 2010. Thâm hụt tài khoản vãng lai dự kiến tăng từ 7% GDP năm nay lên tới 9% năm 2010. Giá dầu thế giới dự kiến tăng, tăng trưởng kinh tế nhanh hơn và một số biện pháp kích thích tài chính sẽ làm gia tăng nguồn thu của Chính phủ.

Tăng trưởng tiêu dùng và các khoản đầu tư tài chính trong nước sẽ tăng mạnh khi việc kích thích tài chính và tài khóa năm 2009 phát huy tác dụng, theo đánh giá của ADB. Quá trình phục hồi của tài chính toàn cầu sẽ làm tăng đầu tư tài chính nước ngoài. Đồng thời, xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ ròng sẽ giảm, với nhập khẩu tăng nhanh hơn xuất khẩu trong năm tới.

Ngân hàng Phát triển châu Á kiến nghị Chính phủ cần tránh việc thực hiện thêm các biện pháp kích thích tài chính trước khi đánh giá kỹ lưỡng các tác động trung hạn của những biện pháp đã thực hiện, đồng thời cần hạn chế tình trạng thiếu hụt ngoại tệ trên thị trường chính thức.