Trong xây dựng, hạng mục dễ làm nhất và cũng có lẽ “dễ ăn nhất” là lát vỉa hè. Bởi vỉa hè chịu cả lực tĩnh lẫn lực động không đáng kể!
>> Vỉa hè TP.HCM: hết đào lại xới!
>> TP.HCM làm mới vỉa hè, sao dân chưa vui?
Các thành phố trên thế giới, nhất là các khu phố cổ, vỉa hè tồn tại hàng trăm năm hoặc lâu hơn nữa… Và chúng đã trở thành chứng nhân của lịch sử cho những thành phố này.
Nhiều kiến trúc sư ví vỉa hè là hồn phố, có lẽ vì vậy mà nhiều người dân thành phố cảm thấy xót xa khi hàng loạt “bó vỉa hè bằng những thanh đá xanh nguyên khối, rất đẹp và chắc chắn” có tuổi gần với tuổi thành phố, bị bóc lên đưa đi đâu không biết, để thay bằng bêtông mà chất lượng chỉ vài năm sau lại phải thay tiếp…
Kiểm lại những loại vật liệu đã làm vỉa hè ở ta: đá chẻ, vữa ximăng-sỏi, gạch con sâu… và giờ là gạch tarrazo, loại nào cũng tốt.
Ưu điểm của ba loại vật liệu làm vỉa hè trên là tăng tính ma sát, đảm bảo an toàn cho người đi bộ, tạo điều kiện cho một phần nước mưa thẩm thấu xuống lòng đất, tăng mực nước ngầm, giảm tải hệ thống thoát nước đô thị.
+ Gạch tarrazo đang được đồng loạt thay các loại vật liệu khác trong việc lát vỉa hè. Đây là loại gạch khá đẹp, dễ lát, khá chắc chắc (nếu không ăn bớt ximăng), song băn khoăn của nhiều người là toàn bộ vỉa hè sẽ bị bê tông hóa, nước không thẩm thấu được vào lòng đất, mực nước ngầm thành phố sẽ giảm làm cây xanh chậm phát triển, gây nhiều hậu quả xấu (nước mặn thâm nhập, sụt, lún đất…) rất khó xử lý.
Toàn bộ nước mưa sẽ đổ dồn xuống cống, gây quá tải cho hệ thống thoát nước, ngập lụt cục bộ sẽ khó tránh khỏi! Các nhà quản lý thành phố yêu cầu phải làm sao cho “nước mưa chui vào lòng đất” càng nhiều càng tốt, có nghĩa là phải có nhiều hồ điều tiết, hạn chế tối đa việc bê tông hóa thành phố, tìm cách sử dụng “công nghệ bêtông rỗng” ở những nơi có điều kiện.
Vậy ta có nên sử dụng đại trà gạch tarrazo để chỉnh trang toàn bộ vỉa hè? Hơn nữa, giá thành sử dụng loại gạch này cũng không phải là rẻ! Chỉnh trang 36 tuyến vỉa hè chính của quận 1, TP.HCM ước tính tốn 100 tỉ đồng từ nguồn vốn ngân sách, trong khi còn biết bao nhiêu việc cấp bách hơn cần phải làm.
Suy nghĩ và đề xuất của người viết bài này là:
– Cần có cuộc tọa đàm giữa các nhà quản lý và các nhà khoa học, phân tích rõ lợi, hại trong việc sử dụng gạch tarrazo thay thế các loại vật liệu khác (nhất là gạch con sâu) để chỉnh trang vỉa hè.
– Những nơi vỉa hè còn tốt không cần bóc bỏ, chỉ sửa chữa, thay thế… sẽ ít tốn kém cả ngân sách nhà nước lẫn sự đóng góp của dân.
– Tất cả các tuyến vỉa hè đều giống nhau chưa hẳn là đẹp, nếu tạo được sắc thái riêng chắc chắn chẳng ai chê trách.
– Vấn đề quan trọng nhất là chất lượng các loại gạch, một số nơi mấy năm trước đây lát gạch tarrazo nay đã bị xuống cấp, phải thay thế. Còn gạch con sâu sử dụng lâu hơn, vậy mà có những nơi còn rất tốt! Rõ ràng chất lượng quyết định chứ không phải do loại gạch gì!
– Phải tổ chức thi công sao gọn gàng nhất, nhanh nhất (tất nhiên phải đảm bảo chất lượng) có thể khoán làm 2 – 3 ca để dân đỡ khổ, nhất là ở những nơi buôn bán.
– Cần có quy chế quản lý và sử dụng vỉa hè, ngắn gọn, giao đến từng hộ dân thực hiện, “vỉa hè phải có chủ” tự bảo dưỡng, sửa chữa… trường hợp hư hỏng nặng mới báo cho cơ quan quản lý nhà nước.
Theo KS.PHAN PHÙNG SANH (Hội KHKT Xây dựng TP.HCM)/SGGP
