Phối cảnh tổng thể của dự án cải tạo 2 bờ sông Tô Lịch đã chính thức được báo cáo lên các cấp có thẩm quyền. Hiện nay, UBND TP Hà Nội đang hoàn thiện hồ sơ, dự kiến trình Thường trực Thành ủy, Ban Thường vụ Thành ủy và HĐND thành phố để xem xét, phê duyệt chủ trương. Đây được coi là bước khởi đầu quan trọng nhằm biến Tô Lịch – dòng sông gắn bó với lịch sử và ký ức của người dân Hà Nội – trở thành công viên xanh – văn hóa – du lịch giữa lòng thủ đô.
Theo đề xuất, tổng diện tích dự án khoảng 738.000m², trải dài qua nhiều quận, phường như Ngọc Hà, Nghĩa Đô, Láng, Giảng Võ, Cầu Giấy, Yên Hòa, Thanh Xuân, Đống Đa, Khương Đình, Định Công, Thanh Liệt, Hoàng Liệt. Điều này đồng nghĩa với việc toàn bộ chiều dài sông Tô Lịch sẽ được chỉnh trang, tái thiết đồng bộ, mang lại diện mạo hoàn toàn mới.
Quy hoạch hạ tầng đồng bộ và hiện đại
Dự án hướng tới xây dựng hệ thống hạ tầng ven sông bao gồm:
- Đường dạo bộ, quảng trường, bậc thang, ram dốc và bãi đỗ xe giúp kết nối giao thông và tăng tiện ích công cộng.
- Sân thể thao, sân chơi, không gian đi bộ, điểm sinh hoạt cộng đồng tạo điều kiện cho người dân rèn luyện sức khỏe và thư giãn.
- Công trình dịch vụ, kiến trúc điểm nhấn, không gian phụ trợ phục vụ cả nhu cầu sinh hoạt thường nhật và hoạt động du lịch.
- Không gian cây xanh và cảnh quan mặt nước được chú trọng để tạo nên “lá phổi xanh” ven sông, đồng thời cải thiện vi khí hậu cho khu vực đô thị.
Với tổng mức đầu tư dự kiến hơn 4.665 tỷ đồng, công trình sẽ được triển khai từ quý III/2025 đến quý III/2027. Thời gian này được đánh giá hợp lý, vừa đảm bảo tính khả thi về kỹ thuật, vừa phù hợp với nguồn vốn và tiến độ giải ngân.
Giải pháp bổ cập nước
Một trong những điểm then chốt của kế hoạch cải tạo 2 bờ sông Tô Lịch chính là xử lý nguồn nước. Hà Nội đã đưa vào vận hành hệ thống bổ cập:
- Nguồn nước từ hồ Tây giúp duy trì lưu lượng ổn định.
- Nước thải đã qua xử lý từ Nhà máy Yên Xá, bổ sung khoảng 230.000m³/ngày đêm, góp phần làm trong sạch dòng chảy.
- Về lâu dài, thành phố sẽ tính tới việc bổ cập thêm từ sông Hồng, bảo đảm sự bền vững cho hệ sinh thái sông.
Thực tế ghi nhận, mực nước sông đã dâng cao, nước bắt đầu chuyển màu xanh trong, mùi hôi giảm rõ rệt. Đây là tín hiệu tích cực, minh chứng cho hiệu quả bước đầu của giải pháp kỹ thuật.
Không gian văn hóa, du lịch ven sông
Không chỉ dừng lại ở công viên sinh thái, dự án còn hướng tới việc biến Tô Lịch thành không gian văn hóa, du lịch đặc trưng của Hà Nội:
- Khu vực đầu sông có thể tổ chức nhạc nước, ánh sáng nghệ thuật, tạo điểm nhấn chào đón du khách.
- Nhiều ý tưởng thiết kế lấy cảm hứng từ bến nước, sân đình, cây đa, cầu cổ, khéo léo kết hợp yếu tố truyền thống và hiện đại.
- Tại giao lộ Cầu Giấy – đường Láng, đơn vị thiết kế đề xuất hệ thống nhạc nước kết hợp ánh sáng và lửa, phục vụ các hoạt động cộng đồng.
- Dọc đường Láng – đoạn sông thẳng, rộng, tĩnh lặng – có thể tổ chức biểu diễn thực cảnh, trình chiếu laser mapping gắn với lịch sử và bản sắc Hà Nội.
Đặc biệt, việc khai thác cảnh quan sông Tô Lịch gắn với câu chuyện lịch sử nghìn năm sẽ biến nơi đây thành “bảo tàng sống” giữa lòng thủ đô, thu hút khách tham quan và nghiên cứu.
Lợi ích kinh tế -xã hội và tầm nhìn dài hạn
Các chuyên gia cho rằng, đầu tư vào dự án không chỉ mang tính môi trường, mà còn là chiến lược phát triển kinh tế:
- Tạo nguồn thu du lịch, gia tăng dịch vụ thương mại – văn hóa.
- Hình thành công ăn việc làm mới cho người dân.
- Gia tăng giá trị bất động sản và không gian sống ven sông.
- Góp phần nâng cao chất lượng đời sống và cải thiện hình ảnh đô thị Hà Nội trong mắt bạn bè quốc tế.
PGS.TS Đinh Trọng Thịnh nhận định: với chiều dài vừa phải nhưng vị trí trung tâm, Tô Lịch là “tài sản vô giá” của Hà Nội. Nếu cải tạo thành công, đây sẽ là mô hình mẫu để nhân rộng ra các con sông khác như Kim Ngưu, Nhuệ, Lừ, Sét – những dòng sông đang chịu áp lực ô nhiễm nặng.
Hành trình phục hưng biểu tượng đô thị
Từ dòng sông từng bị gắn liền với ô nhiễm và mùi hôi thối, Tô Lịch đang từng bước “thay da đổi thịt”. Người dân đã nhìn thấy sự đổi thay bằng mắt thường: nước trong hơn, dòng chảy ổn định hơn, không khí ven sông bớt nặng nề.
Sự hồi sinh này không chỉ là dự án cải tạo 2 bờ sông Tô Lịch, mà là biểu tượng của quá trình phục hưng đô thị Hà Nội trong thế kỷ 21. Nó kết hợp hài hòa giữa mục tiêu môi trường, văn hóa và kinh tế, khẳng định tầm nhìn của chính quyền và sự đồng lòng của cộng đồng.
Trong tương lai, khi công viên ven sông Tô Lịch đi vào hoạt động, người dân thủ đô sẽ có thêm không gian xanh, điểm sinh hoạt cộng đồng, nơi gắn kết ký ức quá khứ với nhịp sống hiện đại. Và hơn hết, Tô Lịch sẽ trở lại đúng với vai trò vốn có – dòng sông của ký ức, của sự sống và của những giá trị bền vững.
Một số hình ảnh phối cảnh khác:
