Sáng ngày 26/3/2025, khi những tia nắng đầu tiên lấp lóa trên dòng sông Hương mộng mơ, thành phố Huế đón một cột mốc mới: cầu Nguyễn Hoàng – cầu vượt sông Hương chính thức thông xe sau hơn hai năm thi công ròng rã.
Với tổng vốn đầu tư hơn 2.280 tỷ đồng từ ngân sách Trung ương và TP Huế, cầu vượt sông Hương không chỉ là một công trình giao thông mà còn là một tác phẩm nghệ thuật, nơi hiện đại và truyền thống đan xen, nơi những “lọng vàng cung đình” rực rỡ kể lại câu chuyện về một Huế vàng son bất diệt. Là một người đã gắn bó nhiều năm với ngành kiến trúc – xây dựng, tôi không khỏi trầm trồ trước sự táo bạo và tinh tế của thiết kế này – một biểu tượng độc bản, vừa thực dụng vừa thấm đẫm hồn cốt cố đô.
Cầu vượt sông Hương – Cầu Nguyễn Hoàng: Hành trình từ bản vẽ đến hiện thực
Khởi công vào tháng 12/2022, cầu Nguyễn Hoàng là kết quả của một quá trình thi tuyển khắt khe. hàng loạt ý tưởng kiến trúc được đặt lên bàn cân để chọn ra một thiết kế xứng đáng với vùng đất di sản. Dài 380 mét, rộng 43 mét với 6 làn xe và lối đi bộ 3 mét hai bên, cây cầu vòm thép gồm 5 nhịp dầm trải dài từ nút giao Kim Long – Nguyễn Phúc Nguyên – Nguyễn Hoàng (quận Phú Xuân) đến đường Bùi Thị Xuân (quận Thuận Hóa). Đường dẫn hai đầu dài 210 mét, kết nối đôi bờ sông Hương bằng những vòng xuyến mềm mại, tạo nên một trục giao thông mạch lạc nhưng không kém phần duyên dáng.
Nhìn từ xa, cầu Nguyễn Hoàng như một dải lụa vàng vắt ngang dòng sông, với kết cấu bê tông cốt thép vững chãi và khổ thông thuyền tối thiểu 30 mét rộng, 6 mét cao, đảm bảo sự lưu thông cho những con thuyền lững lờ trôi – hình ảnh không thể thiếu trong bức tranh Huế. Nhưng điều khiến tôi thực sự ấn tượng không chỉ nằm ở những con số kỹ thuật khô khan, mà là cách công trình này vượt lên vai trò của một cây cầu thông thường để trở thành một câu chuyện văn hóa sống động.
‘Lọng vàng cung đình’: Hơi thở của một thời vàng son
Điểm nhấn độc đáo nhất của cầu vượt sông Hương Nguyễn Hoàng chính là 64 “lọng vàng cung đình” được bố trí hai bên đầu cầu. Lấy cảm hứng từ những chiếc lọng che vua trong các nghi lễ triều Nguyễn, các cột đèn này còn là một lời tuyên ngôn về bản sắc. Làm từ thép mạ kẽm, sơn tĩnh điện màu vàng rực, những chiếc lọng có chiều cao từ 4,6 mét đến hơn 14 mét, tạo thành một đường parabol uyển chuyển, như đôi cánh hạc chầu về phía chùa Thiên Mụ trong ý tưởng thiết kế “Hạc chầu Thiên Mụ”.
Màu vàng – sắc màu của hoàng gia, của sự cao quý và phồn thịnh – vừa làm sáng bừng cây cầu, vừa gợi nhớ đến một Huế lộng lẫy của những ngày xưa cũ. Khi màn đêm buông xuống, ánh sáng từ hệ thống đèn chiếu sáng nghệ thuật hòa quyện cùng sắc vàng của lọng, biến cầu Nguyễn Hoàng thành một dải ngân hà lung linh giữa lòng sông Hương. Tôi từng đứng lặng hàng giờ trên bờ sông, ngắm nhìn cách ánh đèn phản chiếu xuống mặt nước, tự hỏi liệu đây có phải là cách mà kiến trúc hiện đại đang cúi đầu trước di sản, hay là một nỗ lực để đưa di sản ấy bước vào tương lai?
Nhiều người lo ngại rằng những chiếc lọng này, dù đẹp, có thể không chịu nổi gió bão khắc nghiệt của miền Trung. Nhưng theo đơn vị thi công, với chất liệu thép mạ kẽm và lớp sơn tĩnh điện, chúng được thiết kế để trường tồn cùng thời gian, chống chọi mọi điều kiện thời tiết. Đây không chỉ là một giải pháp kỹ thuật, mà còn là một cam kết rằng vẻ đẹp của Huế sẽ không bị phai mờ, ngay cả khi đối diện với những thử thách của tự nhiên.
Sự giao thoa giữa truyền thống và hiện đại
Ý tưởng “Hạc chầu Thiên Mụ” không chỉ mang tính biểu tượng mà còn là một cách để công trình hòa mình vào cảnh quan thiên nhiên và di sản của Huế. Từ xa, vòm thép vàng rực như đôi cánh hạc vươn lên, đầu hướng về ngôi chùa cổ kính, trong khi các trụ chữ “V” gợi hình đàn hạc đang bay về tụ hội. Đây là sự kết nối tinh tế giữa quá khứ và hiện tại, giữa một Huế linh thiêng của lịch sử và một Huế đang vươn mình trong thời đại mới.
Nhưng điều tôi trân trọng hơn cả là cách cầu vượt sông Hương không đánh mất sự thực dụng. Với 6 làn xe và lối đi bộ rộng rãi, nó giải quyết bài toán ùn tắc giao thông nội đô, đồng thời mở ra không gian cho người dân và du khách tận hưởng vẻ đẹp của sông Hương từ một góc nhìn mới. Những cầu nhánh cong dẫn xuống công viên hai bên bờ sông là một nét chấm phá khéo léo, vừa tạo sự liền mạch trong thiết kế vừa khuyến khích con người chậm lại, bước đi và cảm nhận nhịp thở của cố đô.
Cầu vượt sông Hương – Cầu Nguyễn Hoàng: Biểu tượng mới của một Huế đổi thay
Khi đứng trên cầu Nguyễn Hoàng vào một buổi chiều tà, tôi nhận ra rằng công trình này là một lời hứa về tương lai. Với tổng vốn đầu tư khổng lồ, nó không chỉ kết nối đôi bờ Kim Long và Phường Đúc, mà còn mở lối cho sự phát triển của các khu đô thị vệ tinh phía Tây TP Huế. Hơn 35.000 m2 đất của 130 hộ dân đã được giải phóng để nhường chỗ cho dự án, và phía sau đó là tiềm năng khai thác quỹ đất hai bên bờ sông – một nguồn lực để Huế vươn mình mạnh mẽ hơn về kinh tế, du lịch và dịch vụ.
Nhưng giá trị của cầu Nguyễn Hoàng không dừng lại ở những con số. Nó là một điểm nhấn du lịch mới, một nơi mà du khách có thể dừng chân, chụp ảnh, và cảm nhận sự giao thoa giữa nét cung đình xưa và nhịp sống hiện đại. Tôi đã chứng kiến những đoàn người tấp nập ghé thăm trong những ngày đầu thông xe, từ những du khách thập phương đến người dân địa phương, tất cả đều trầm trồ trước vẻ đẹp của “lọng vàng cung đình”. Một người bạn từ TP.HCM từng nói với tôi: “Huế giờ không chỉ có chùa Thiên Mụ hay cầu Trường Tiền, mà còn có cầu Nguyễn Hoàng – một Huế mới mẻ nhưng vẫn rất Huế.”
Cầu Nguyễn Hoàng đã giúp kể câu chuyện về một Huế không ngừng đổi thay nhưng vẫn giữ chặt hồn cốt của mình. Trong đó, những chiếc lọng vàng là biểu tượng của sự trường tồn, của một di sản được tái sinh trong hình hài hiện đại.
Khi ánh đèn lọng vàng sáng lên mỗi đêm, tôi thấy ở đó còn là khát vọng của một thành phố đang vươn mình ra thế giới. Cầu Nguyễn Hoàng không chỉ nối đôi bờ sông Hương, mà còn nối quá khứ với tương lai, nối con người với thiên nhiên, và nối Huế với những giấc mơ lớn hơn. Với tôi, cầu vượt sông Hương là một tác phẩm độc bản – nơi kiến trúc trở thành tiếng nói của thời đại, vang vọng trên dòng sông thơ mộng nhất Việt Nam.
