|
Nhân kỷ niệm 55 năm ngày Thầy thuốc Việt Nam (27/2/1955 – 27/2/2010), phóng viên Báo Xây dựng đã có cuộc trao đổi với bác sĩ phan trọng Khánh, Giám đốc Sở Y tế Hải phòng về công tác chăm sóc sức khỏe của người dân Tp Cảng. Những việc đã và đang làm của ngành Y tế trong thời gian qua; kế hoạch trong những năm tới của Y tế Hải phòng trong công cuộc bảo vệ sức khỏe cho người dân trong năm năm kế hoạch tiếp theo.
Xin ông cho biết, hệ thống y tế của Hải phòng hiện nay đang ở trong “giai đoạn” nào của sự phát triển y tế nhằm mục đích ngày càng tốt hơn cho người dân? – Sau hơn 20 năm đổi mới, sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân Tp Hải phòng mới có điều kiện thuận lợi để phát triển. Nhìn chung so với cả nước, Hải phòng có một hệ thống y tế khá hoàn chỉnh từ cấp Tp xuống đến cấp xã, phường, thị trấn. Bao gồm 5 lĩnh vực hoạt động chính như: Công tác phòng bệnh, khám chữa bệnh; sản xuất – cung ứng thuốc chữa bệnh và thiết bị y tế, đào tạo huấn luyện và kinh tế y tế. Hoạt động của hệ thống y tế được sự lãnh đạo trực tiếp của cấp uỷ Đảng và chính quyền các cấp và sự chỉ đạo chuyên môn của Bộ Y tế. Nhờ có mạng lưới y tế đa dạng, nhiều “tầng lớp” từ cơ sở lên những tuyến cao hơn mà từng bước chúng tôi đã nâng cao chất lượng dịch vụ y tế về mọi mặt, đáp ứng được nhu cầu chăm sóc sức khoẻ của nhân dân Tp và một số địa phương lân cận, góp phần đáng kể vào sự nghiệp CNH, HĐH Tp Hải phòng nói riêng và vùng duyên hải Bắc bộ nói chung.
Các chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước về y tế có sát với thực tế không, tình trạng bệnh tật của người dân tăng hay giảm nếu như người đứng đầu ngành y tế thành phố luôn quan tâm chỉ đạo sát sao ? – Thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Tp lần thứ XIII và Chỉ thị số 06/CT-TW của Ban Bí thư trung ương, Chỉ thị số 07/CT-TU của Ban Thường vụ Thành uỷ Hải phòng, Nghị quyết 32/NQ-TW của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển Tp Hải phòng trong thời kỳ CNH, HĐH đất nước; Nghị quyết 46/NQ-TW của Bộ Chính trị về công tác chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khoẻ nhân dân trong tình hình mới. Các chủ trương của Bộ Y tế, mạng lưới y tế đã được tăng cường một bước khá toàn diện về tổ chức, cán bộ; cơ sở làm việc và trang thiết bị; đổi mới nội dung hoạt động, đưa nhiều cán bộ chuyên môn tăng cường cho cơ sở, như : phủ kín bác sĩ, nữ hộ sinh cho trạm y tế xã. Tính đến 2005 toàn Tp vẫn duy trì 100% trạm y tế xã có bác sĩ, hầu hết các trạm y tế đều được xây mới, hoặc cải tạo nâng cấp; 100% xã đạt chuẩn quốc gia về y tế. Đội ngũ cán bộ y tế cơ sở và y tế quận, huyện đã được tăng cường, trình độ được nâng lên cả về chuyên môn nghiệp vụ và quản lý. Việc tăng cường, củng cố và từng bước hoàn thiện hệ thống y tế cơ sở đã đẩy nhanh chủ trương của Đảng và Nhà nước về công tác chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ nhân dân, làm tốt công tác chăm sóc sức khoẻ ban đầu tại thôn, đội, đường phố và mỗi gia đình. Tích cực phối hợp vận động, tuyên truyền giáo dục nhân dân xây dựng phong trào vệ sinh phòng bệnh, phòng dịch, tích cực triển khai các dự án, chương trình phòng chống dịch bệnh, giám sát dịch tễ, các chương trình y tế quốc gia được thực hiện tốt, đạt mục tiêu đề ra. Tiêm chủng mở rộng phòng những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho trẻ em luôn đạt tỉ lệ từ 99- 100% hàng năm, duy trì kết qủa thanh toán bệnh phong cấp độ II, loại trừ uốn ván sơ sinh, thanh toán bệnh bại liệt, khống chế bệnh sởi, bệnh lao, sốt xuất huyết, sốt rét và bước đầu khống chế tỉ lệ nhiễm HIV/AIDS; làm tốt công tác quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm, phòng chống suy dinh dưỡng; phòng chống các rối loạn do thiếu hụt I-ốt (tỉ lệ trẻ em <5 tuổi suy dinh dưỡng xuống 13,6%, tỉ lệ trẻ em 8 – 10 tuổi bị bướu cổ £5% và I ốt niệu trung vị 10 – 20 mcg/dl, tỉ lệ người sử dụng muối I ốt đạt tiêu chuẩn >90%. Tuổi thọ trung bình tăng từ 65 ở năm 1995 lên 73,5 năm 2009; Tỉ lệ tử vong trẻ em <1 tuổi 35%0/1995 giảm xuống 8,9%0/2009; tử vong trẻ em <5 tuổi 40%0/1995 giảm xuống 10,3%0/2009; tỉ lệ trẻ đẻ <2.500g 11%/1995 giảm xuống còn 3,5%/2009. trong những năm qua không để các bệnh dịch nguy hiểm bùng phát, đặc biệt là kịp thời khống chế không để dịch SARS xảy ra và cúm A(H5N1), cúm A(H1N1), TCC lan rộng, không có trường hợp tử vong do các loại dịch trên, mặc dầu nguy cơ rất lớn. Việc phòng chống các bệnh không nhiễm khuẩn : tim mạch và tăng huyết áp, tiểu đường, ung thư, tâm thần, nghiện hút, các bệnh cơ xương, khớp, tai nạn, chăm sóc người cao tuổi và khắc phục các hậu quả sức khoẻ do chiến tranh để lại được quan tâm và đạt nhiều kết quả. Những kết quả công tác y tế dự phòng trên là nhờ chủ động, tích cực phòng bệnh từ xa. Việc còn bị “điều tiếng”, bị báo chí “thổi còi” trong công tác khám chữa bệnh của một số bệnh viện; rồi, công tác quản lý dược phẩm, giá thuốc…thì sao, thưa ông? – Về quan điểm của lãnh đạo Sở Y tế, chúng tôi luôn chấn chỉnh, nhắc nhở thường xuyên đội ngũ cán bộ y tế về công tác quản lý bệnh viện, nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh. Đặc biệt, luôn quan tâm nâng cao tinh thần thái độ phục vụ người bệnh. Đa dạng hoá các loại hình chăm sóc sức khoẻ, huy động được nhiều tổ chức, lực lượng xã hội và các tầng lớp nhân dân tham gia. Tập trung đầu tư nâng cấp các cơ sở khám chữa bệnh, bộ mặt các cơ sở khám chữa bệnh khang trang hơn, trang thiết bị được bổ sung, hiện đại hoá từng bước, cán bộ được đào tạo, bồi dưỡng nhiều hơn, trình độ chuyên sâu nâng cao có khả năng chẩn đoán sớm, điều trị khỏi được một số bệnh mà trước đây chưa có điều kiện thực hiện, triển khai thực hiện và áp dụng một sô kỹ thuật mới trong chữa bệnh : ghép thận tự thân, phẫu thuật tim hở, tim kín, nối bàn tay đứt rời, phẫu thuật nội soi tiêu hóa, khớp, bướu cổ, sản khoa… thực hiện thành công phương pháp hỗ trợ sinh sản thụ tinh trong ống nghiệm. trung bình mỗi người dân được khám bệnh tăng từ 1 lần/năm 1995 lên 3 lần/năm 2009. phụ nữ khám thai trung bình 1,8 lần/1995 lên 3,5 lần/2009. Về công tác dược và trang thiết bị y tế đã được củng cố và ổn định hoạt động theo chiều hướng phát triển, đảm bảo phần lớn nhu cầu thuốc chữa bệnh và trang thiết bị thiết yếu, bình ổn được giá thuốc trên địa bàn. Không có thuốc giả, thuốc kém phẩm chất, không thiếu thuốc chữa bệnh. Hệ thống y học cổ truyền tiếp tục được củng cố và sắp xếp lại từng bước phù hợp với cơ chế quản lý mới, hướng về y tế cộng đồng làm nhiệm vụ chăm sóc sức khoẻ ban đầu gắn với các chương trình kinh tế – xã hội và xoá đói giảm nghèo, chữa bệnh thông thường tại cộng đồng theo mô hình thầy tại nhà thuốc tại vườn. Đội ngũ cán bộ y học cổ truyền được đào tạo bồi dưỡng cả về số lượng và chất lượng. Với những cố gắng trên của công tác chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ nhân dân Tp trong nhiều năm qua nhìn chung tình hình sức khoẻ nhân dân thành phố đã được cải thiện một bước. Một số chỉ số sức khoẻ đã đạt mức của các nước có thu nhập hơn ta nhiều lần. Các bệnh dịch và bệnh truyền nhiễm ngày càng được kiểm soát chặt chẽ, tỉ lệ mắc và chết ngày càng giảm nhờ thực hiện thành công nhiều chính sách y tế quốc gia. Bên cạnh đó, ngành y tế cũng còn có những điểm cần khắc phục như: Y tế phải đáp ứng được nhu cầu chăm sóc sức khoẻ ngày càng cao, trước hết phải quan tâm đến người có công, người nghèo, vùng khó khăn, các đối tượng chính sách. Đảm bảo công bằng trong chăm sóc sức khoẻ cho nhân dân và giữ được bản chất nhân đạo của ngành y tế trong điều kiện nền kinh tế thị trường là một vấn đề chính sách lâu dài, nhưng chưa đạt được kết quả mong muốn. Công tác y tế dự phòng tuy đã đạt được những thành tích, song chưa tương xứng được yêu cầu công nghiệp hoá – hiện đại hoá; mọi hoạt động phòng bệnh, chống dịch vẫn theo chủ nghĩa kinh nghiệm, chưa thể hiện được năng lực tư duy khoa học và phát huy được thế mạnh về đội ngũ cán bộ chuyên sâu. Ngành y tế chậm đổi mới về tổ chức, đào tạo cán bộ phù hợp với cơ chế mới; công tác đào tạo cán bộ có tăng về số lượng nhưng chất lượng và chỉ số bác sĩ trên dân số vẫn còn thấp. Đào tạo chưa thực sự gắn với sử dụng (thừa bác sĩ ở đô thị, thiếu ở nông thôn, vùng sâu vùng xa; tình trạng làm việc kiểu “quan sát viên” để chờ việc kéo dài khá phổ biến ở một số cơ sở khám chữa bệnh). Công tác quản lý Nhà nước về y tế chưa theo kịp tình hình mới, còn hạn chế về khả năng quản lý có hiệu quả các hoạt động y tế trên địa bàn, nhất là hệ thống dược. Một bộ phận nhỏ cán bộ y tế tiếu tinh thần trách nhiệm, năng lực và văn hoá giao tiếp yếu, làm ảnh hưởng tới đạo đức của người cán bộ y tế. trình độ năng lực quản lý của cán bộ chưa tuơng xứng với yêu cầu được giao và thực hiện quy chế dân chủ cơ sở ở một số đơn vị chưa nghiêm. Hệ thống y tế còn cồng kềnh, hiệu quả còn thấp. Chậm đổi mới cải cách hành chính trong hoạt động y tế.
Nhìn thấy “điểm yếu” của ngành, nguyên nhân sâu xa của nó là gì? – Thực ra, “bệnh” này chúng tôi đã phát hiện ra từ lâu, nhưng nguyên căn của nó thì nó cũng như một số bệnh mà người dân khi ốm thường phải hay… uống thuốc vậy. Thực tế, “mắc bệnh” là d Tình trang ô nhiễm môi trường chung, môi trường lao động và môi trường sinh hoạt ở các cơ sở sản xuất, các khu dân cư còn khá nặng nề. Những tệ nạn xã hội như nghiện hút, ma tuý, mại dâm…, lối sống không hợp vệ sinh là những yếu tố ảnh hưởng tới sức khoẻ nhân dân, làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Làm tăng thêm gánh nặng cho ngành y tế hiện tại và những năm tới. Cơ sở hạ tầng và trang thiết bị của các cơ sở y tế còn chật hẹp, xuống cấp, lạc hậu không đảm bảo điều kiện làm việc cho cán bộ y tế và chất lượng khám chữa bệnh. Một thử thách đối với y tế cơ sở hiện nay, nhất là y tế xã là chuyển đổi từ một cơ sở y tế dân lập sang một cơ sở y tế vừa quốc lập, vừa dân lập với nề nếp làm việc chính quy của một cơ quan sự nghiệp của Nhà nước. Bởi vậy, trạm y tế xã phải đổi mới về nhiều mặt cho ngang tầm với vị trí và trách nhiệm của mình trong công tác chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ nhân dân tại địa phương, nhưng yêu cầu này không thể dễ dàng thay đổi được ngay, hơn nữa do tác động của nền kinh tế thị trường đã phần nào ảnh hưởng tiêu cực đến con người và hoạt động của một bộ phận đội ngũ nhân viên y tế xã, phường. Việc bác sỹ làm việc tại các trạm y tế xã hiện nay là một trong những khó khăn của ngành y tế do tổ chức hệ thống y tế địa phương còn bất cập, chưa sắp xếp lại, cho nên phải cần được tiếp tục bổ sung, kiện toàn, tạo sự chủ động cho ngành y tế trong điều hành. Chế độ chính sách đối với y tế cơ sở còn bất cập, như : kinh phí hoạt động thường xuyên, chế độ thường trực, chế độ bảo hiểm xã hội… Hạ tầng cơ sở chưa phù hợp với yêu cầu đảm bảo vệ sinh môi trường, như hệ thống cấp thoát nước, xử lý chất thải y tế. Cơ chế quản lý điều hành nhiều khi còn lúng túng, thiếu đồng bộ, việc phân công chưa rõ ràng theo ngành và lãnh thổ. Các điều kiện nguồn lực đảm bảo cho việc thực hiện các mục tiêu đề ra còn thấp xa so với nhu cầu hiện đại hoá. Tuy ngân sách có tăng hàng năm song chưa đáp ứng được các dịch vụ y tế công, cơ chế chi trả manh mún. Việc xã hội hoá công tác y tế chưa thực sự chuyển biến mạnh mẽ, thường xuyên, trách nhiệm và hiệu quả chưa cao. Đời sống của nhân viên y tế còn nhiều khó khăn so với mặt bằng chung (lương, phụ cấp thấp, cường độ làm việc cao trong tình trạng thiếu nhân lực, quá tải, căng thẳng tinh thần, không có thời gian phục hồi sức khoẻ thoả đáng, đã ảnh hưởng tới chất lượng khám, chữa bệnh và phục vụ người bệnh.
Vậy kế hoạch 5 năm tiếp theo của ngành y tế là gì? – Là người đứng đầu ngành Y tế của Tp, ý thức được trách nhiệm của mình, chúng tôi đã có những định hướng, giải pháp chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khoẻ nhân dân rất cụ thể. Từ 2010 đến năm 2015, chúng tôi tiếp tục kiên định quan điểm chỉ đạo, mục tiêu công tác chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khoẻ nhân dân Tp là hàng đầu. Con người là vốn quý nhất, sức khoẻ là “tài sản” trong mỗi con người và của toàn xã hội, làm tốt được việc chăm sóc sức khỏe chính là bảo vệ Tổ quốc. Bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân là một trong những chính sách ưu tiên hàng đầu của cấp uỷ đảng và chính quyền các cấp trong việc đinh hướng đường lối. Đầu tư cho công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân thành phố là đầu tư trực tiếp để nâng cao chất lượng cuộc sống, chất lượng nguồn nhân lực và phát triển bền vững. phát triển kinh tế theo cơ chế thị trường, định hướng XHCN, tăng trưởng kinh tế đi đôi với phát triển phúc lợi xã hội, với bản chất nhân đạo của công tác chăm sóc sức khoẻ đòi hỏi sự công bằng. Đảm bảo cho mọi người được chăm sóc sức khoẻ cơ bản, thiết yếu khi đau ốm. Đổi mới và hoàn thiện hệ thống y tế thành phố theo hướng công bằng, hiệu quả và phát triển; mọi người dân được chăm sóc sức khoẻ cơ bản với chất lượng ngày càng cao, phù hợp với sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước của thành phố và khu vực. Thực hiện chăm sóc sức khoẻ toàn diện : phòng bệnh tích cực và chủ động là quan điểm xuyên suốt quá trình xây dựng và phát triển ngành y tế Hải phòng, chữa bệnh, phục hồi chức năng và tập luyện thể dục thể thao, lối sống lành mạnh, văn minh nâng cao sức khoẻ trong quá trình CNH, HĐH. phát triển đồng thời y tế phổ cập và y tế chuyên sâu; kết hợp đông y và tây y. Đẩy mạnh xã hội hoá theo tinh thần “Sức khoẻ cho mọi người và mọi người vì sức khoẻ”. Bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ là bổn phận của mỗi người dân và mỗi cộng đồng, là trách nhiệm của các cấp uỷ đảng và chính quyền, các đoàn thể nhân dân và các tổ chức xã hội, trong đó ngành y tế giữ vai trò nòng cốt. Khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư phát triển các dịch vụ chăm sóc và nâng cao sức khoẻ. Chăm lo xây dựng và bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, nhân viên y tế để đáp ứng tốt yêu cầu, nhiệm vụ ngày càng cao trong tình hình mới. Mỗi cán bộ, nhân viên y tế phải thường xuyên trau dồi đạo đức nghề nghiệp và năng lực chuyên môn, xứng đáng với sự tin cậy và tôn vinh của xã hội, thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Lưong y như từ mẫu”.
Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi này. |
Chăm sóc sức khỏe của nhân dân chính là bảo vệ đất nước
6
