TT – Nhóm nghiên cứu đề tài “Xây dựng ý thức thị dân ở TP.HCM trong tiến trình phát triển đô thị văn minh, hiện đại” đã lý giải việc tuyên truyền nâng cao ý thức trong thực hiện nếp sống văn minh đô thị chưa ngấm đến cộng đồng dân cư
Theo tiến sĩ Nguyễn Hữu Nguyên – chủ nhiệm đề tài, nhiều chủ trương, chương trình tuyên truyền nhằm nâng cao ý thức người dân trong xây dựng nếp sống văn minh đô thị được triển khai. Có thể đơn cử như tuyên truyền chấp hành luật lệ giao thông; không xả rác, giữ gìn vệ sinh khu phố… Song ông nhấn mạnh do mô hình tổ chức và làm theo kiểu “ấn” trách nhiệm xuống “đáy” hệ thống là coi như xong việc nên hiệu quả ngấm xuống dân, sức lan tỏa không được bao nhiêu.
Nhóm nghiên cứu cho rằng tổ dân phố mang tính tự quản nhưng lại là “kênh” tiếp xúc trực tiếp nhất giữa người dân với chính quyền. Tổ dân phố là một cộng đồng nhỏ. Ở đó ý thức cộng đồng được thể hiện trước hết là tinh thần tham gia họp tổ thường kỳ, đóng góp công sức xây dựng khu phố…
Nhưng khi được hỏi vì sao có những gia đình rất ít tham gia, có 68% số người được hỏi nói rằng ít họp khu phố là do quá bận công việc làm ăn. Tuy nhiên, không phải chỉ riêng lý do đó mà nhiều người cảm thấy các cuộc họp tổ dân phố không đem lại lợi ích thiết thực đối với cuộc sống của gia đình họ (45,5%), nhiều cuộc họp chỉ để vận động và thu tiền đóng góp.
Nghiên cứu cũng đưa ra lý giải nếu cấp thấp nhất của hệ thống tổ chức chính quyền thành phố là UBND phường thì đáng lẽ cấp này phải tiếp xúc trực tiếp với dân. Thế nhưng, dưới cấp phường còn có hai hình thức tổ chức khá lỏng lẻo nữa là ban điều hành khu phố và tổ dân phố.
Nhóm nghiên cứu cho rằng cơ chế này tạo ra “vùng đệm” giữa nhân dân với chính quyền, đó là điều kiện dễ phát sinh tình trạng quan liêu ở cấp thấp nhất của chính quyền. Nhiều việc của chính quyền đều được “ấn” xuống khu phố là coi như xong. Cũng chính cơ chế tổ chức này tạo ra khoảng cách giữa nhân dân và chính quyền, làm hạn chế rất nhiều hiệu quả lãnh đạo và quản lý ở các cấp, đồng thời hạn chế quyền dân chủ và sự đóng góp xây dựng chính quyền của người dân.
QUỐC THANH
