Doanh nghiệp không đóng Bảo hiểm xã hội: Vì sao?

Bảo hiểm Xã hội (BHXH) tỉnh Đồng Nai vừa đưa ra danh sách gần 20 DN trong tỉnh chây ì không trích nộp BHXH cho người lao động (NLĐ) trong hai năm qua theo luật định. Trong số này, có nhiều DN nợ BHXH 3 năm liền, có DN số lượng công nhân đông nợ BHXH lên đến cả chục tỷ đồng. Không những thế, BHXH Đồng Nai cũng khẳng định nếu hết quý I/2009, các DN trên không đóng BHXH sẽ khởi kiện ra Toà Lao động và đề nghị các cơ quan chức năng rút giấy phép hoạt động. Về vấn đề này, hàng loạt phương tiện thông tin đại chúng, trong đó có Đài Truyền hình Việt Nam đã đưa tin và đến nay có hơn một nửa số DN trên đã đóng đầy đủ hoặc một phần tiền BHXH. Điều này cho thấy, nếu các cơ quan chức năng làm quyết liệt, có chế tài cụ thể cộng với sự hỗ trợ của các phương tiện thông tin đại chúng, các DN sẽ phải thực hiện nghiêm túc việc trích nộp BHXH cho NLĐ.

Khá nhiều DN  không đóng bảo hiểm cho người lao động. Ảnh La Duy

Theo số liệu của cơ quan BHXH, năm 2008, số lao động tham gia BHXH trên cả nước đạt hơn 8,6 triệu người, chiếm khoảng 70% đối tượng phải tham gia BHXH bắt buộc; 30% còn lại tương đương với khoảng hơn 3 triệu người chưa được đóng BHXH. Tuy nhiên, số DN không trích nộp BHXH còn rất nhiều với số tiền lên đến hàng trăm tỷ đồng, đặc biệt là các DN ở khu vực ngoài quốc doanh. Theo ông Phạm Đỗ Nhật Tân – Vụ trưởng Vụ BHXH (Bộ LĐTB&XH): Số lao động chưa tham gia BHXH phần lớn nằm ở các DN ngoài quốc doanh và một số nông, lâm trường thuộc ngành nông nghiệp. Đây là khu vực kinh tế tiếp cận khó khăn nên cần phải đổi mới cách tuyên truyền, cách tiếp cận và cần sự phối hợp đồng bộ của các cơ quan chức năng để có biện pháp kiên quyết buộc DN phải thực hiện nghĩa vụ của mình.

Tuy nhiên, nhiều người cũng đặt câu hỏi: Vì sao luật pháp đã có nhiều biện pháp chế tài đủ mạnh như xử phạt hành chính, khởi kiện ra toà, trích tài khoản, thậm chí là rút giấy phép hoạt động, song vẫn có nhiều DN, người sử dụng lao động vẫn cố tình trốn tránh không nộp BHXH cho NLĐ? Một vấn đề nữa cũng rất được quan tâm là đối với DN đã tham gia BHXH thì mức tiền lương làm căn cứ đóng BHXH còn quá thấp. Nguyên nhân là do DN cố tình ký hợp đồng lao động với mức lương thấp, không đúng với thu nhập thực tế để giảm thiểu mức đóng BHXH.

Thực tế cho thấy, để tránh tình trạng DN “nhờn” pháp luật cần phải thực hiện các biện pháp chế tài nghiêm túc và triệt để. Không ít địa phương đã bao che, ưu ái DN đầu tư vào tỉnh mình nên đã không cho cơ quan chức năng xử lý vi phạm khi DN đó trốn đóng BHXH. Bên cạnh đó, nhiều cán bộ tỉnh còn cho rằng, thu được đồng nào hay đồng đó nên không có thái độ hợp tác, phối hợp với cơ quan BHXH để thu đủ, thu đúng với mức thu nhập của người lao động.

Theo ông Đặng Ngọc Tùng – Chủ tịch TLĐLĐVN, về vấn đề này phải có cái nhìn toàn diện và nêu cao trách nhiệm với NLĐ và mục tiêu an sinh xã hội. Không thể để hàng triệu người cả đời lao động và cống hiến lại trở thành gánh nặng của xã hội khi họ hết tuổi lao động. Đây không chỉ là trách nhiệm của các cơ quan chức năng, người sử dụng lao động và cả NLĐ.