Đốt rác thải trong lò quay xi măng

Sử dụng lò quay sản xuất xi măng (XM) để đốt rác thải là phương án đang được các quốc gia trên thế giới ứng dụng rộng rãi, không chỉ góp phần vào mục tiêu giảm thiểu ô nhiễm môi trường mà còn xử lý rác thải sản xuất và sinh hoạt. Điều này càng có ý nghĩa hơn đối với một quốc gia đang phát triển như Việt Nam. Tuy nhiên, việc xây dựng mới các lò đốt rác độc lập nhằm đảm bảo đốt rác triệt để, đồng thời xử lý tốt các sản phẩm của quá trình đốt rác như khói bụi, khí cháy (SO2, NO…) đòi hỏi sự đầu tư lớn về vốn, công nghệ và thiết bị. Nhưng đối với ngành công nghiệp sản xuất XM lò quay với ưu thế có sẵn là các thiết bị đốt (lò nung, tháp trao đổi nhiệt…), các thiết bị bảo vệ môi trường (lọc bụi túi, lọc bụi điện, ống khói…) nên chỉ cần một lượng vốn đầu tư nhỏ hơn nhiều so với việc xây dựng các lò đốt rác thì các lò quay XM có thể đáp ứng các yêu cầu của việc đốt rác thải.

Đốt rác thải trong lò quay ngoài việc đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường còn mang lại lợi ích lớn đối với các nhà sản xuất XM khi rác thải được sử dụng như một nhiên liệu thay thế cho quá trình sản xuất, đặc biệt khi tỷ lệ nhiên liệu thay thế có thể lên đến 50 – 70% nhiệt lượng cần thiết cho nung luyện clinker – khâu duy nhất tiêu thụ nhiên liệu trong quá trình sản xuất XM. Vì thế, tại các nước phát triển và các tập đoàn sản xuất XM lớn việc sử dụng nhiên liệu thay thế, rác thải cháy được trong sản xuất XM ngày càng được chú trọng. Ví như Heidelberg sử dụng đến 17% nhiên liệu trong sản xuất là nhiên liệu thay thế hay Holcim, Lafarge và Cemex cũng sử dụng một tỷ lệ lớn nhiên liệu thay thế trong sản xuất. Ngoài ra tại một số nước nhiên liệu thay thế được sử dụng với vai trò là nhiên liệu chủ yếu trong công nghiệp XM như CHLB Đức, quốc gia có tiêu chuẩn môi trường rất nghiêm ngặt thì tỷ lệ sử dụng nhiên liệu thay thế đã tăng nhanh chóng từ 20% năm 1999 lên trên 50% năm 2005.

Tại Việt Nam, trong khi rác thải sinh hoạt đang là vấn đề nhức nhối của các đô thị lớn, rác thải do sản xuất công nghiệp cũng đang gây ô nhiễm nghiêm trọng thì việc sử dụng nhiên liệu thay thế trong công nghiệp sản xuất XM còn rất hạn chế. Đơn cử mới có Cty XM Holcim (liên doanh giữa TCty Công nghiệp Xi măng Việt Nam (VICEM) và Tập đoàn Holcim) đã triển khai việc sử dụng nhiên liệu thay thế trong sản xuất XM tại nhà máy Hòn Chông – Kiên Giang (chủ yếu là trấu, một phế phẩm trong sản xuất chế biến gạo).

Tất cả các loại rác thải có khả năng cháy được đều có thể đốt trong lò quay sản xuất XM như rác thải công nghiệp (dầu mỡ thải, cặn sơn, phế thải của công nghiệp chế biến gỗ, cao su, giấy, nhựa, mía đường, may mặc, da giày…), phế thải nông nghiệp (rơm, rạ, trấu…), rác thải đô thị và sinh hoạt (săm, lốp ôtô, bao bì sản phẩm nhựa, túi nylon, đồ gỗ, giấy, cao su…). Thực tế chứng minh rằng việc đốt rác thải trong lò quay XM như một nhiên liệu thay thế không hề gây ra các vấn đề có tác động xấu đến môi trường.

Ngành công nghiệp XM Việt Nam đang ngày càng phát triển với một số lượng lớn các nhà máy, trạm nghiền và đã đến lúc các nhà sản xuất XM, quản lý môi trường, quản lý xã hội cần nhìn nhận vấn đề đốt rác thải trong lò quay sản xuất XM như một trong những yêu cầu của sự phát triển bền vững, góp phần giảm tiêu hao, tiết kiệm chi phí sản xuất hạ giá thành sản phẩm và góp phần bảo vệ môi trường, giảm thiểu các yếu tố gây ô nhiễm, đặc biệt là việc xử lý rác thải trong sản xuất và sinh hoạt. Đây cũng là vấn đề mà ông Nguyễn Ngọc Anh – TGĐ VICEM đề cập tại lễ tổng kết năm 2008 của Cty XM Hoàng Thạch rằng: “Tại sao chúng ta chỉ nói đến vấn đề thay thế dầu bằng than mà không phải là rác…”. Ông Anh cũng cho rằng đốt rác thải trong lò quay XM là việc mà các Cty XM hoàn toàn có thể làm để giảm giá thành sản xuất, tăng sức cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường.