FDI: Thừa và thiếu

1.Sau hơn 20 năm nỗ lực vận động không mệt mỏi và có phần quá thái trong ưu đãi, luồng vốn FDI của Việt Nam hiện nay đã chiếm khoảng 25% tổng đầu tư toàn xã hội, đóng góp gần 20% GDp. Điều này đang được coi là một thành tích đáng tự hào trong sự nghiệp đổi mới và hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam ta.

Nhưng, theo tiêu chuẩn và kinh nghiệm quốc tế thì vốn FDI chỉ nên chiếm khoảng 5% vốn đầu tư và vài ba phần trăm GDp của một quốc gia là đủ. Tỷ trọng FDI quá lớn như vậy, nghĩa là nền kinh tế sẽ bị phụ thuộc vào nước ngoài. Thu nhập từ vốn nước ngoài tạo ra ở Việt Nam rất lớn, nhưng nó lại không phải là của Việt Nam. Đó là điều rất nguy hiểm, rất nhiều rủi ro.

2.Nói về nguồn ngoại tệ mà FDI đổ vào Việt Nam. Tưởng là lớn, là lợi, nhưng nếu cắt khúc ra từng dự án, hoặc từng năm sẽ nhìn thấy ngay các DN FDI chuyển vào bao nhiêu và chuyển ra bao nhiêu thì sẽ rõ.

Nói về giải quyết công ăn việc làm, phải nói rõ rằng, DN FDI tạo ra cho ta chỉ là một phần rất nhỏ công lao động với mức thù lao thấp.

Còn về lợi ích công nghệ, hãy thử nhìn một con số thống kê: Về chuyển giao công nghệ, căn cứ trên hệ số năng suất các nhân tố tổng hợp (TFp), hệ số này của các khu vực kinh tế Nhà nước, tư nhân và DN FDI lần lượt là 8,6; 3,1 và -17,6. Điều này cho thấy công nghệ FDI đưa vào Việt Nam toàn là “rác”!

3.Nói như thế, không có nghĩa là chúng ta “tuyệt giao” với nguồn vốn FDI mà để phải có những thay đổi quan niệm về đầu tư nước ngoài.

Cần phải nhìn nhận lại cho đúng rằng: Nguồn vốn FDI vào nhiều chứng tỏ môi trường kinh doanh của Việt Nam đang hấp dẫn chứ không phải là do chúng ta tài kêu gọi. Nếu kêu gọi tốt nhưng môi trường kinh doanh không tốt, không có tiềm năng, thử hỏi có ai vào không?

Chính vì vậy, Việt Nam có quyền lựa chọn. Và trong nhóm tiêu chí về lợi ích từ FDI, ta cần phải xác định thứ tự ưu tiên, đâu là những yếu tố hàng đầu.

Để làm được điều đó, việc thu hút và lựa chọn FDI phải được đặt trong không gian phát triển, có quy hoạch tốt, lựa chọn tốt, chiến lược tốt. Như thế thì chính sách của Nhà nước trung ương phải tập trung hơn, rõ ràng hơn, phân quyền phân cấp sẽ ít hơn và giám sát của trung ương mạnh hơn.