Giãn khỏi vùng trung tâm, dự kiến hình thành 8 cụm trường

KTĐT – Tập trung nhiều trường đại học, cao đẳng với số lượng sinh viên gia tăng nhiều lần nhưng các trường tại Hà Nội không có quỹ đất để cải tạo, mở rộng. Dự báo, đến năm 2030, Hà Nội sẽ có từ 1-1,2 triệu sinh viên. Giãn các trường ra các đô thị vệ tinh với quy mô xây dựng lớn theo hình thái cụm trường là phương án đang được tính đến trong quá trình lập Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô sau mở rộng.

Đất chật, trường đông

Trong mạng lưới các trường đại học, cao đẳng của cả nước, vùng Thủ đô có mật độ tập trung nhất với 46 trên tổng số 68 trường đại học của cả nước, 17/63 trường cao đẳng, 39/81 trường trung học chuyên nghiệp. Về số lượng sinh viên, vùng Hà Nội chiếm 43% so với cả nước. Vùng Hà Nội đồng thời là nơi tập trung nhiều trường đại học trọng điểm có quy mô sinh viên lớn như Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Kinh tế Quốc dân, Đại học Bách khoa Hà Nội, Nông nghiệp 1 và hàng loạt các trường đầu ngành khác như Sư phạm 1, Y khoa, Nhạc viện, Thủy lợi, Học viện Kỹ thuật quân sự. Bên cạnh đó, các trường ĐH dân lập có quy mô lớn, được thành lập sớm nhất cũng tập trung ở Hà Nội. Nhưng nhìn từ khía cạnh cơ sở vật chất và quy hoạch đất đai thì các trường đại học ở Hà Nội đang ở tình trạng yếu kém. Hầu hết các trường đều không đạt chuẩn về đất so với tiêu chuẩn hiện hành của Việt Nam. Phần lớn các trường có diện tích nhỏ hơn 10ha, thậm chí có đến 3 trường nhỏ hơn 1ha.

Về thực trạng yếu kém của hệ thống trường đại học, cao đẳng hiện nay của vùng Hà Nội, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Thiết kế Trường học – TS Trần Thanh Bình – người đã chủ trì đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ về “Quy hoạch và giải quyết đất đai cho trường học” cho rằng, có nhiều nguyên nhân.

Trước hết phải nói đến sự bùng nổ về quy mô sinh viên và số lượng các trường trong cả nước, đặc biệt là ở Thủ đô. Trong vòng 5 năm trở lại đây, số sinh viên tăng tới 135%. Nguyên nhân thứ hai là quỹ đất dành cho các trường vốn đã hạn hẹp lại bị chuyển đổi mục đích, lấn chiếm khá nghiêm trọng. Đơn cử, trường Đại học Bách khoa Hà Nội theo quy hoạch vào những năm 1960 có diện tích 34ha với khu Đông Dương học xá được thiết kế cho 2.000 sinh viên thì nay diện tích đất còn lại không đầy một nửa, trong khi quy mô sinh viên đã gấp hơn 10 lần. Nguyên nhân thứ ba, một số trường mới thành lập đều bó buộc trong những diện tích vốn không được thiết kế dành cho đào tạo hoặc phải chung lưng với những cơ sở khác, nhất là các trường ngoài công lập. Ngoài ra, không ít trường được bố trí ở những khuôn viên không thích hợp, vị trí không thuận lợi về giao thông.

Hạn chế phát triển tại khu vực trung tâm

Trong báo cáo lần 2 của liên danh tư vấn quốc tế PPJ, đồ án quy hoạch chung xây dựng Hà Nội đã định hướng quy hoạch hệ thống trung tâm giáo dục của Hà Nội. Theo tính toán của tư vấn, đến năm 2030, Hà Nội sẽ có 1 – 1,2 triệu sinh viên, diện tích đất dành cho hệ thống giáo dục 5.000- 6.000 ha, chỉ tiêu 50 – 60m2/sinh viên. Hà Nội chủ trương dãn quy mô đào tạo ra các đô thị vệ tinh, đồng thời giới hạn phát triển tại khu vực trung tâm.

Theo quy hoạch dự kiến sẽ hình thành 8 cụm trường gồm: Cụm trường Sơn Tây với các ngành văn hóa, nghệ thuật, du lịch, xã hội và các trường khối Quân đội, quy mô 50.000 sinh viên, diện tích đất 500ha. Cụm trường Hòa Lạc với các ngành nghề cơ bản và công nghệ, quy mô 200.000 sinh viên, diện tích đất 2.000ha. Cụm trường Xuân Mai gồm ngành nghề kinh tế, lâm nghiệp, quy mô 150.000 sinh viên, diện tích đất 1.000ha. Cụm trường Chúc Sơn gồm các ngành kỹ thuật, thủy lợi, giao thông, quy mô 50.000 sinh viên, diện tích đất 300ha. Cụm trường Phú Xuyên gồm ngành kỹ thuật, nông nghiệp, đào tạo tổng hợp, quy mô 100.000 sinh viên, diện tích đất 300ha. Cụm trường Gia Lâm gồm các ngành nông nghiệp, kỹ thuật, xây dựng, quy mô 100.000 sinh viên, diện tích đất 500ha. Cụm trường Sóc Sơn gồm ngành kỹ thuật, công nghệ, dạy nghề, quy mô 100.000 sinh viên, diện tích đất 500ha. Riêng khu vực trung tâm thành phố Hà Nội sẽ giữ lại các trung tâm nghiên cứu, các trường đại học đầu ngành và các trường truyền thống trọng điểm, quy mô 300.000 sinh viên, diện tích đất 500ha.