Không giải thưởng

Cuốn tiểu sử của James McGrath Morris về Joseph pulitzer tái hiện con đường của ông từ tay báo quèn đến ông trùm báo chí và ông chủ từ địa ngục – Bài phê bình của Adam Kirsch trên tabletmag.com.

Nếu bạn là một người nhập cư đến cảng New York cuối thế kỷ XIX, toà nhà đầu tiên phải để mắt hẳn là trụ sở tờ New York World, cao nhất Manhattan, hai mươi tầng, với mái vòm mạ vàng phản chiếu ánh sáng xa bốn mươi dặm ra biển. James McGrath Morris cho rằng nó là ngôi đền của truyền thông đại chúng hiện đại Hoa Kỳ trong cuốn tiểu sử về pulitzer của ông.

Tờ báo ấn hành ở đó chiếm vị trí quan trọng trong đời sống thành phố giống như trụ sở chọc trời. Từ đầu thập kỷ 80 của thế kỷ XIX, tờ World của Joseph pulitzer thực hiện cuộc cách mạng báo giới bởi thương hiệu những bài điều tra sâu sắc, ban biên tập rầm rộ, những tội ác tày trời, những câu chuyện đầy nhân văn, được trình bày rất bắt mắt. Bán chạy hàng trăm ngàn bản, World không chỉ là tờ báo lập kỷ lục trong lịch sử, mà tạo nên lịch sử. Cuộc bầu cử tổng thống năm 1884 chứng kiến Grover Cleveland thắng ở bang New York nhờ tờ báo ủng hộ, qua đó thành ứng viên Dân Chủ đầu tiên vào Nhà trắng kể từ nội chiến. Năm 1898, cùng với địch thủ lớn nhất – tờ Journal của William Randolph Hearst – World đánh trống trận đưa đất nước vào cuộc chiến với Tây Ban Nha.

Sức mạnh và triển vọng của nước Mỹ có thể được tổng kết lại rằng World được sáng lập bởi một người nhập cư – một người Do Thái Hungari đến Mỹ không xu dính túi và không biết một từ tiếng Anh. Joseph pulitzer sinh năm 1847 ở thị trấn Mako, Hungari, trải qua tuổi thơ ở Budapest, nơi cha ông là một thương nhân thành đạt. (Tên gia đình xuất phát từ thị trấn pollitz thuộc Moravia, nơi những thế hệ trước sinh sống). Giống như mọi gia đình trung lưu Do Thái ở Đế chế Áo-Hung, nhà pulitzer nói tiếng Đức, và họ háo hức tin theo phong trào cải cách đạo Do Thái.

pulitzer chắc đã chôn chân trong môi trường Do Thái đó nếu không có cái chết của cha, khi ông 11 tuổi. Đó là sự kiện tang thương nhất trong những cái chết của thành viên gia đình ông (trong 9 người con, chỉ có hai người sống tới giai đoạn trưởng thành) đã dìm họ xuống nghèo khổ. Năm 1864, Joseph, 17 tuổi, quyết định tự lập thân. Đáng lẽ ông đã không thể đủ tiền tới Mỹ, nếu không có những nhà tuyển quân của cuộc nội chiến Mỹ đang lùng sục khắp Châu Âu khi đó, tìm kiếm lính trẻ dự bị cho quân dịch miền Bắc. pulitzer vượt Đại Tây Dương trên chuyến tàu chở đầy những người lính tương lai, cuối cùng ông phục vụ trong Đội kỵ binh New York “Lincoln” số 1, một trong vài đơn vị nói tiếng Đức.

Vì không hề tham chiến đến cho đến khi chiến tranh kết thúc nên pulitzer chưa bao giờ ngửi mùi bom đạn. Tháng 6/1865 ông xuất ngũ. Sau đó ông đến St. Louis – một thành phố miền trung tây có cộng đồng nhập cư gốc Đức đông đúc, kiếm được một chân nhà báo tại tờ tiếng Đức Westlich post, và trở thành người được bảo trợ bởi ông chủ tờ báo, Carl Schurz, giám đốc công đoàn và sau này là một thượng nghị sĩ.

Morris chỉ ra, Schurz là hình mẫu lý tưởng cho pulitzer, chứng minh rằng một người nhập cư (ông đã trốn khỏi Đức sau cách mạng 1848) có thể nâng ảnh hưởng của cộng đồng đến một nghề nghiệp trong báo chí và chính trị như thế nào. Nhưng Morris không hề nhắc tới sự trớ trêu rằng pulitzer, một người Do Thái, lại có thể dễ dàng chấp nhận cộng đồng Đức-Mỹ cũng như bản thân ông. trở lại trung Âu, gốc tích Do Thái của pulitzer – bất chấp ông bị đồng hoá ra sao – luôn là đặc điểm cố hữu của ông, vĩnh viễn ngăn cách ông với cộng đồng Đức và Hungari. Dẫu vậy, ở Mỹ, mối liên hệ ngôn ngữ có ý nghĩa hơn cả sự chia cắt tôn giáo và chủng tộc, pulitzer được đồng thuận, với cực kỳ ít cản trở, thành phát ngôn viên của những người Đức ở St. Louis.

Năm 1870, chỉ 6 năm sau khi tới Mỹ, pulitzer được bầu vào Uỷ ban lập pháp bang Missouri. Quận của ông gồm những đảng viên Cộng hoà gốc Đức và những đảng viên Dân chủ gốc Ai-len, ông vận động tranh cử nhắm thẳng vào cơ sở sắc tộc. Một thời gian sau ông được bổ nhiệm vào Uỷ ban cảnh sát ở St. Louis, giữ một ghế truyền thống cho cộng đồng Đức.

Morris cũng đề cập, trong cuộc hành trình quay lại lịch sử chính trị hậu nội chiến, sự thăng tiến của pulitzer bị ngăn cản bởi thất bại của phong trào Cộng hoà Tự do, mà Schurz dẫn đầu chống lại Tổng thống Ulysses S. Grant. Khi pulitzer chuyển sang đảng Dân chủ, ông chỉ hành động theo nguyên tắc – ông cho rằng đảng Cộng hoà đã mục nát và chỉ dành cho người giàu – nhưng ông cũng tìm một vị trí cho mình trong tương lai. Khi ông cầm tờ báo đầu tiên của mình, St. Louis post-Dispatch, năm 1878, ông tuyên bố rằng nó “độc lập với xu hướng thân Dân chủ”, pulitzer là người quảng bá quyền lực quan trọng cho đảng Dân chủ trong phần còn lại của đời mình

Con đường thăng tiến của pulitzer bắt đầu khi ông biến post-Dispatch thành một cỗ máy kiếm tiền và để mắt đến thủ phủ của kinh doanh và báo chí, thành phố New York. Cùng lúc đó, ông cũng rời xa nguồn gốc Do Thái của mình. Năm 1878, ông lấy Kate Davis, họ hàng xa của Jefferson Davis – tổng thống duy nhất phe miền Nam, hôn lễ diễn ra ở nhà thờ Episcopal, khu Epiphany ở Washington D.C. “Thành công, quyền lực và giàu sang ở Mỹ chỉ có một nơi để tôn thờ, đó là nhà thờ Episcopal” – Morris viết.

Tới khi chết, năm 1911, cuộc sống của pulitzer đi từ giấc mơ đến ác mộng. Nếu Orson Wells làm đã bộ phim Citizen Kane về pulitzer thay vì Hearst, nó là sự tàn phá một câu chuyện cổ tích, cũng như khiến pulitzer không bị lãng quên. Tờ World ngừng hoạt động năm 1931, hậu quả từ cuộc Đại khủng hoảng, trụ sở bị phá huỷ năm 1955. Tên tuổi pulitzer ngày nay được nhớ đến bởi giải thưởng ông tài trợ, cùng với trường Báo chí Columbia, thành lập theo chúc thư của ông.

Tuy nhiên, điều khiến cuốn tiểu sử của Morris đặc biệt kịp thời là hiện nay chúng ta đang chứng khiến sự biến mất của phong cách làm báo pulitzer tạo ra. Kiểu báo mà mọi người đều đọc vì mọi người phải đọc – từ chính trị gia, thương gia cho tới người lao động hay bà nội trợ – đã thuộc về quá khứ, cũng như lợi nhuận mà những tờ báo ấy đem lại. Tài sản của pulitzer ở thế kỷ XIX tương đương với một tỷ phú thời nay, những tờ báo đang chết dần chết mòn hiện nay lại đang trông chờ những tỷ phú cứu rỗi họ.