Lào Cai: Xã Minh Lương thiếu nước sạch do nạn khai thác vàng trái phép

Là xã nằm ở thượng nguồn con suối Nậm Chăn trong xanh và dồi dào về lượng nước sinh hoạt, nhưng từ hai năm nay, trên 300 hộ dân, 3 trường học trong xã Minh Lương, huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai lâm vào cảnh thiếu nước sinh hoạt hợp vệ sinh. Ngày nào cũng vậy, muốn có nước sinh hoạt, người dân phải đi từ 3 đến 5 km mới lấy được nước. Do thiếu nước sinh hoạt, Trạm xá xã không dám giữ bệnh nhân lâu mà chỉ khám sơ bộ rồi giới thiệu lên tuyến trên.

Theo ông Sầm Văn Hin, người dân xã Minh Lương: Nạn đào đãi vàng trái phép ở Minh Lương diễn ra từ năm 2000, mỗi ngày một mở rộng và phức tạp chủ yếu ở trong các khe núi nơi đầu nguồn các dòng chảy. Tại đây, các chủ lò đắp suối, ngăn khe giữ nước lọc vàng sau khi đã dùng hoá chất siyanua để phân tích vàng. Lâu ngày hoá chất ngấm vào đất, khiến cho không chỉ lớp nước mặt dẫn theo đường ống về các nhà bị đục và có mùi khó chịu mà ngay cả hàng trăm giếng khu vực hạ nguồn cách đó hàng ngàn mét cũng bị thẩm thấu, nước đen, nổi váng, mùi hắc, không thể sử dụng được. Đây chính là tác nhân gây các mầm bệnh lở mồm, long móng đối với trâu bò. Thậm chí đến con cá suối Nậm Chăn vốn nổi tiếng nhiều, đến nay cũng tản mát, thỉnh thoảng xuất hiện những con dị dạng, đầu to, vẩy đốm khác thường.

Hàng chục bể chứa nước ăn của các khu tập thể: trường học, trạm xá, UBND xã khô tận đáy vì không có nguồn nước sạch dẫn vào. Cũng như nhà dân, các cơ quan này muốn có nước sinh hoạt thì phải cắt cử người dùng xe máy chở can loại 20 lít đi xa từ 3 đến 5 km mới có nguồn nước sạch để lấy. Nhiều thầy cô giáo ngày nào cũng dành 2 đến 3 tiếng đi lấy nước về dùng, ảnh hưởng đến sinh hoạt và công tác. Theo ông Chủ tịch UBND xã Minh Lương, hơn 10 thôn trong xã đều chịu chung hoàn cảnh thiếu nước sạch, trong đó trầm trọng nhất là các thôn Minh Hạ, Nậm Rịa, Pà Kha…, người dân phải đi từ 5 km trở lên mới có nước sạch để dùng.

Bài toán di cư 300 hộ tìm nguồn nước hay chặn ngay nạn đào đãi, lọc vàng bằng hoá chất để trả lại sự trong lành môi trường nguồn nước sinh hoạt đã và đang được chính quyền địa phương kiến nghị lên cấp có thẩm quyền giải quyết. Được biết, hiện tại trên địa bàn Minh Lương có hàng trăm chủ lò vàng đang đào đãi trái phép, chủ yếu là các ông chủ từ nơi khác đến thuê người địa phương đào đãi. Những đợt truy quét của cơ quan chức năng chỉ là “bắt cóc bỏ đĩa”, lực lượng công an, bộ đội rút xong đâu lại vào đó.