Mỏ vàng bên đường

cách đây chừng dăm năm, một nhà kinh tế học về đô thị đã “thả một quả bom tấn” giữa một cuộc hội thảo khoa học rằng việt nam có thể nắm trong tay 5.000 tỷ usd (vâng, xin viết lại bằng chữ là năm nghìn tỷ đô-la mỹ để bạn đọc khỏi coi đây là lỗi mo-rát) nếu sử dụng hiệu quả tài nguyên đất đai. mới đầu nghe chẳng ai tin nhưng sau đấy, những cơn sốt chóng mặt về thị trường địa ốc, những hợp đồng hàng trăm ngàn usd cho vài trăm mét vuông ở những khu đô thị mới, những lớp người triệu phú đô la xuất hiện qua kinh doanh bất động sản ngày càng đông… đã khiến cho nhiều người lờ mờ hiểu rằng có những mỏ vàng ngay bên lề đường mà không phải ai cũng thấy, và nếu thấy thì không phải ai cũng sờ được vào nó, và nếu có sờ được vào nó thì cũng không dễ gì sở hữu được nó.

thời gian gần đây, chênh lệch địa tô là vấn đề đang được các nhà kinh tế, các nhà hoạch định chính sách quan tâm. mặc dù chênh lệch này càng ngày càng mỏng đi do hệ thống chính sách quản lý của nhà nước ngày càng “khôn” ra, nhưng đất đai là công thổ quốc gia cho nên sự khôn ra ấy luôn luôn chậm hơn sự khôn ngoan của mỗi cá nhân. cái mỏ vàng “chênh lệch địa tô” của công thật đấy nhưng bao giờ cũng được quyết định bằng chữ ký của một con người bằng xương bằng thịt, có trái tim và có cả cái dạ dày. vì thế, muốn sờ được vào mỏ vàng ấy và muốn sở hữu được nó không phải là điều bất khả kháng.

câu chuyện 7.099 triệu usd đầu tư phát triển khu vực sông hồng đoạn qua hà nội đã rầm rĩ bấy lâu nay là một ví dụ khá điển hình. đây là một dự án đầu tư nước ngoài với hơn 10 nghìn héc-ta đất ở ngay trung tâm thủ đô của một đất nước ngót 90 triệu dân, có ngót 1.000 năm lịch sử. liệu chênh lệch địa tô ở dự án này là bao nhiêu? có nhà kinh tế cho rằng các nhà đầu tư của dự án không dại gì mà bỏ ra hơn 7 tỷ usd làm sẵn một kđt rồi bán dần mà chỉ đầu tư một khoản nhỏ trong số đó để gpmb và cơ sở hạ tầng, còn sau đó là “lấy mỡ cá rán cá” bằng cách huy động vốn nội địa của việt nam, bán nhà đất với giá cắt cổ và chuyển ngoại tệ về nước…

tuy cách suy luận trên đây có phần “đếm cua trong lỗ” song nhiều bài học thực tiễn đã cho thấy: để khai thác có hiệu quả các mỏ vàng bên đường đảm bảo hài hoà lợi ích của quốc gia, lợi ích của người dân và lợi ích của  nhà đầu tư là một việc cực kỳ khó khăn. việt nam cố gắng lắm mới có được 6 tỷ usd để kích cầu chống suy giảm kinh tế trong khi có đến 5.000 tỷ usd nằm ở bên đường mà không được khai thác có hiệu quả sẽ là một sự lãng phí vô cùng bởi khoản lợi nhuận kếch sù này bấy lâu đã không vào ngân sách.